Evlenme Şekli ve Hükümleri – Medeni Hukuk Ders Notu ve Test Soruları
Giriş
Evlenme, yalnızca tarafların birbirine sözlü rıza göstermesiyle tamamlanmaz; kanunda öngörülen resmî şekil şartlarına uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Türk Medeni Kanunu, evlenmenin hem şekline hem de evlenme sonrası doğurduğu hükümlere ilişkin ayrıntılı düzenlemeler içermektedir. Bu notta, evlenme şekli ve evliliğin hukuki sonuçları tüm yönleriyle incelenmektedir.
I. Evlenme Şekli
Evlenme, Türk Medeni Kanunu’na göre şekle bağlı bir sözleşmedir. Bu nedenle, yalnızca belirli kurallara uygun şekilde yapılan evlenmeler geçerlidir.
1. Evlenmenin Resmi Şekli (TMK m.134-143)
Evlenmenin geçerli olabilmesi için:
- Evlenme memuru önünde yapılması
- İki tanığın huzurunda yapılması
- Tarafların olumlu irade beyanında bulunması gereklidir.
a) Başvuru
Evlenmek isteyen çiftler, birlikte bağlı bulundukları belediyeye başvururlar. Bu başvuru sırasında gerekli belgeler:
- Nüfus cüzdanı
- Sağlık raporu
- Vesikalık fotoğraf
b) Bekleme Süresi
Başvurudan sonra evlenmenin yapılması için belirli bir süre zarfında işlemlerin tamamlanması gerekir. Sağlık raporunun süresi gibi belgelerin geçerliliği süre ile sınırlıdır.
c) Nikâhın Kıyılması
Evlenme işlemi, evlendirme memurunun huzurunda yapılır. Her iki tarafın da “evlenmeyi kabul ediyorum” şeklinde sözlü beyanı şarttır.
- Tanıklar en az iki kişi olmalıdır.
- Tanıkların ayırt etme gücüne sahip olması gerekir.
- Okuma-yazma bilmeyenler de tanık olabilir ancak görme veya işitme engelli olanlar bazı durumlarda tanık olamaz.
II. Evlenmenin Hükümleri
Evlenme akdi yapıldıktan sonra, taraflar arasında hem kişisel hem de mali birtakım hukuki sonuçlar doğar.
A. Kişisel Hükümler
1. Soyadı (TMK m.187)
Kadın, kural olarak eşinin soyadını alır. Talep hâlinde kendi soyadını da kullanabilir.
2. Birlikte Yaşama ve Sadakat Yükümlülüğü
Evlilik birliği içinde eşler birlikte yaşamak, birbirine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadır.
3. Aile Konutu ve Ortak Kararlar
Evlilik, ortak karar alma yükümlülüğü getirir. Aile konutu üzerinde tasarruf hakkı kısıtlıdır; eşin açık rızası gerekir.
B. Mali Hükümler
1. Mal Rejimi
Taraflar arasında aksi kararlaştırılmadıkça edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olur. Bu rejim dışında kalan türler:
- Mal ayrılığı
- Paylaşmalı mal ayrılığı
- Mal ortaklığı
2. Nafaka
Eşlerin birbirine destek olma yükümlülüğü vardır. Bu yükümlülük evlilik süresince devam eder.
3. Vergi, sosyal güvenlik ve miras gibi alanlarda avantajlar
Evli eşler, sosyal güvenlik ve vergi uygulamalarında bazı haklardan yararlanır. Eş, yasal mirasçı olur.
III. Geçersizlik Halleri
Evlenme şekil şartlarına uyulmadığı takdirde, evlenme mutlak butlan veya nisbi butlan ile geçersiz hâle gelebilir.
- Şekle uyulmaması mutlak butlan sebebidir.
- Evlenme memuru huzurunda yapılmayan evlilikler geçersizdir.
- Ancak fiilen evli gibi yaşanmışsa, bazı hâllerde iyi niyetli eş için koruma sağlanabilir.
IV. Yargıtay Kararı Örneği
Yargıtay 2. HD, 2019/2348 E., 2020/1126 K.
“Evlenmenin resmi memur huzurunda yapılmaması, Türk Medeni Kanunu’na aykırılık teşkil eder ve evlenmenin butlanla geçersizliğini doğurur.”
Test Soruları (OSMY Tarzı – Çoktan Seçmeli)
1. Evlenme hangi usulle yapılmalıdır?
A) Noter huzurunda
B) Avukat eşliğinde
C) Evlenme memuru ve tanık huzurunda
D) Yazılı beyanla
E) Mahkeme kararıyla
Cevap: C
2. Evlenmenin geçerli olması için aşağıdakilerden hangisi zorunludur?
A) Nişanlılık süreci
B) Aile büyüklerinin onayı
C) Evlenme memurunun huzurunda sözlü beyan
D) Evlilik sözleşmesi
E) Nüfus müdürlüğüne dilekçe
Cevap: C
3. Evlenmede tanıklık şartları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A) Ayırt etme gücüne sahip olmak
B) Görme engelli olmamak
C) Evlilik memurunun izni
D) Okuryazar olmak
E) Evlilik anında hazır bulunmak
Cevap: D
4. Kadın eşin evlendikten sonra yalnızca kendi soyadını kullanabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekir?
A) Eşin rızası
B) Mahkeme kararı
C) Nüfus müdürlüğü onayı
D) Avukat beyanı
E) Noter onayı
Cevap: B
5. Eşler arasında aksi kararlaştırılmadıkça hangi mal rejimi uygulanır?
A) Mal ortaklığı
B) Mal ayrılığı
C) Edinilmiş mallara katılma
D) Paylaşmalı mal ayrılığı
E) Aile mal rejimi
Cevap: C
6. Evliliğin mali hükümleri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A) Mal rejimi
B) Nafaka yükümlülüğü
C) Sadakat yükümlülüğü
D) Sosyal güvenlik avantajı
E) Miras hakkı
Cevap: C
7. Aşağıdaki durumlardan hangisi evlenmenin geçersizliğine yol açar?
A) Aileden izin alınmaması
B) Nişanlılığın olmaması
C) Tanıkların bulunmaması
D) Düğün yapılmaması
E) Gelinlik giyilmemesi
Cevap: C
8. Aile konutu üzerindeki tasarruflar için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Eşlerden biri tek başına karar verebilir
B) Aile konutu tapuda kayıtlı değilse serbesttir
C) Diğer eşin açık rızası gerekir
D) Evlilik birliği etkilenmez
E) Noter onayı yeterlidir
Cevap: C
9. Aşağıdakilerden hangisi kişisel hüküm değildir?
A) Soyadı
B) Sadakat
C) Birlikte yaşama
D) Mal rejimi
E) Yardımlaşma
Cevap: D
10. Evlenme hangi durumda mutlak butlanla geçersiz olur?
A) Aile izni olmadan
B) Sağlık raporu sunulmadan
C) Evlenme memuru olmadan kıyılan nikâhta
D) Şahitlerin fotoğraf getirmemesi
E) Nikâhın düğün salonunda yapılması
Cevap: C
Bu içerik Avukat Gökhan Yağmur tarafından hazırlanmıştır.
Tüm medeni hukuk ders notlarına ulaşmak için:
🔗 www.gokhanyagmur.com.tr/category/hukuk-ders-notlari
