Evliliğin Hükümleri: Eşler Arası İlişkiler ve Mal Rejimleri – Medeni Hukuk Ders Notu ve Test Soruları
Giriş
Evlilik sadece iki kişinin birlikte yaşaması değil, aynı zamanda birtakım hukuki yükümlülüklerin ve hakların doğduğu bir kurumdur. Evliliğin kurulmasıyla birlikte eşler arasında kişisel ve mali sonuçlar ortaya çıkar. Türk Medeni Kanunu bu ilişkileri detaylı biçimde düzenlemiştir.
I. Eşler Arası Kişisel İlişkiler
Evlilik birliğinin sağlıklı işlemesi, eşlerin birbirlerine karşı olan yükümlülüklerini yerine getirmelerine bağlıdır. Bu yükümlülükler TMK m.185-188 arasında düzenlenmiştir.
1. Birlikte Yaşama Yükümlülüğü
Eşler, evlilik birliğini birlikte sürdürmekle yükümlüdür. Birlikte yaşama, yalnızca aynı çatı altında bulunmayı değil, manevi bir dayanışmayı da içerir.
2. Sadakat Yükümlülüğü
Evlilik süresince eşler birbirine sadık kalmak zorundadır. Bu yükümlülüğe aykırı davranışlar (örneğin aldatma) boşanma sebebi olabilir.
3. Yardımlaşma ve Dayanışma
Eşler arasında ekonomik, psikolojik ve sosyal destek esastır. Eşlerin birbirlerinin refahını düşünmesi, evlilik birliğinin temelidir.
4. Ortak Konut Seçimi
Aile konutunun nerede olacağı eşler tarafından birlikte belirlenir. Eşlerden biri tek başına bu konuda karar alamaz (TMK m.186).
II. Aile Konutu Kavramı
Aile konutu, eşlerin birlikte yaşamlarını sürdürdükleri konuttur ve özel bir koruma altındadır.
- Aile konutu üzerindeki satış, ipotek, kira gibi işlemler diğer eşin açık rızası olmadan yapılamaz (TMK m.194).
- Tapu siciline “aile konutu şerhi” konulabilir.
III. Mal Rejimleri
Mal rejimi, evlilik süresince eşlerin malları üzerinde sahip oldukları hak ve yükümlülükleri düzenleyen sistemdir. TMK m.202 ve devamında yer alır.
1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (Yasal Rejim)
Türk Medeni Kanunu’na göre, eşler başka bir rejim seçmemişse edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir.
- Edinilmiş mal: Evlilik süresince elde edilen mallar (maaş, emekli ikramiyesi, tazminat vb.)
- Kişisel mal: Evlilik öncesi mallar, kişisel kullanım eşyaları, manevi tazminat
- Boşanma hâlinde edinilmiş mallar yarı yarıya paylaşılır.
2. Diğer Mal Rejimleri
Eşler, noterde düzenlenecek sözleşmeyle farklı mal rejimleri seçebilir.
a) Mal Ayrılığı Rejimi
- Eşler mallarını ayrı ayrı yönetir.
- Boşanma hâlinde paylaşım yoktur.
b) Paylaşmalı Mal Ayrılığı
- Mal ayrılığı rejiminin hafifletilmiş hâlidir.
- Belirli durumlarda edinilen mallar paylaşılır.
c) Mal Ortaklığı
- Evlilikten önce ve sonra elde edilen mallar ortak sayılır.
- Yönetim hakkı eşlerdedir.
IV. Mal Rejimi Sözleşmesi
- Mal rejimi değişikliği noterde düzenlenen sözleşme ile yapılabilir.
- Evlilikten önce veya sonra yapılması mümkündür.
V. Yargıtay Kararı Örneği
Yargıtay 2. HD, 2017/3816 E., 2018/5223 K.
“Taraflar arasında edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir. Kadının evlilik süresince çalışarak elde ettiği birikimler edinilmiş maldır ve tasfiyeye dâhildir.”
Test Soruları (OSMY Tarzı – Çoktan Seçmeli)
1. Aşağıdakilerden hangisi eşler arasındaki kişisel yükümlülüklerden biridir?
A) Mal rejimi seçimi
B) Nafaka ödemek
C) Sadakat
D) Miras paylaşımı
E) Evlilik sözleşmesi yapmak
Cevap: C
2. Aile konutu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Her iki eşin rızası olmadan da satılabilir
B) Tapuda kayıtlı olması gerekmez
C) Eşlerden biri tek başına kiraya verebilir
D) Satış için diğer eşin açık rızası gerekir
E) Rıza aranmaz
Cevap: D
3. Mal rejimi seçimi nasıl yapılır?
A) Belediyede sözlü beyanla
B) Evlenme memuruna yazılı dilekçeyle
C) Noterde düzenlenen sözleşme ile
D) Nüfus müdürlüğüne bildirimle
E) Hakim kararıyla
Cevap: C
4. Aşağıdakilerden hangisi kişisel mal sayılır?
A) Evlenmeden sonra alınan araba
B) Evlilik süresince alınan daire
C) Evlilik öncesi alınan arsa
D) Eşin maaşı
E) Ev eşyaları
Cevap: C
5. Edinilmiş mallara katılma rejiminde malların tasfiyesi nasıl yapılır?
A) Eşlerin anlaşmasına göre
B) Evlilik süresince alınan tüm mallar kişisel mal sayılır
C) Eşlerin kişisel malları paylaşılır
D) Edinilmiş mallar eşit şekilde paylaşılır
E) Tapu kimin üzerineyse ona kalır
Cevap: D
6. Eşlerden biri sadakat yükümlülüğünü ihlal ederse ne olur?
A) Mal rejimi sona erer
B) Cezai işlem uygulanır
C) Boşanma davası açılabilir
D) Velayet kaybedilir
E) Nafaka hakkı kaybolur
Cevap: C
7. Mal ayrılığı rejiminde boşanma hâlinde ne olur?
A) Tüm mallar paylaşılır
B) Eşit bölüşülür
C) Herkes kendi malını alır
D) Hakim karar verir
E) Kişisel mallar tasfiye edilir
Cevap: C
8. Aşağıdakilerden hangisi TMK’da düzenlenen mal rejimlerinden biri değildir?
A) Edinilmiş mallara katılma
B) Paylaşmalı mal ayrılığı
C) Aile bütçesi ortaklığı
D) Mal ortaklığı
E) Mal ayrılığı
Cevap: C
9. Aile konutu şerhi nereye konulur?
A) Nüfus müdürlüğü kayıtlarına
B) Belediye kayıtlarına
C) Noter defterine
D) Tapu siciline
E) Mahkeme kararına
Cevap: D
10. Mal rejimi sözleşmesi ne zaman yapılabilir?
A) Sadece evlenmeden önce
B) Evlendikten sonra yapılamaz
C) Yalnızca mahkeme kararıyla
D) Evlilikten önce veya sonra
E) Evlilik süresi içinde olmaz
Cevap: D
Bu içerik Avukat Gökhan Yağmur tarafından hazırlanmıştır.
Tüm medeni hukuk ders notlarına ulaşmak için:
🔗 www.gokhanyagmur.com.tr/category/hukuk-ders-notlari
