Mirasın Açılması, Reddedilmesi ve Paylaşılması – Medeni Hukuk Ders Notu + ÖSYM Tarzı Test Soruları
Giriş
Bir kişinin ölümüyle birlikte, geride bıraktığı malvarlığı ve borçlardan oluşan hukuki bütünlük “miras” olarak adlandırılır. Mirasın hukuken ne zaman ve nasıl geçerli olacağı, mirasçının kabul ya da reddetme hakları ve mirasın kimler arasında, ne şekilde paylaşılacağı Türk Medeni Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu süreç üç temel aşamada incelenir: mirasın açılması, mirasın reddi ve mirasın paylaşımı.
I. Mirasın Açılması
1. Mirasın Açılma Zamanı ve Yeri
Miras, miras bırakanın ölümüyle birlikte kendiliğinden açılır. Bu an, mirasçılık hakkının doğduğu andır.
- Zaman: Ölüm anı
- Yer: Miras bırakanın yerleşim yeri
Miras bırakanın ölümünün ardından tereke üzerindeki tasarruflar durur, mirasçılar otomatik olarak terekenin sahibi olur. Bu durum kanunen geçiş olarak adlandırılır.
2. Terekenin Devri
- Mirasçılar, mirası ölüm anında kazanmış sayılır.
- Mirasın açılmasıyla birlikte terekenin mülkiyeti mirasçılara geçer.
- Bu geçiş, mirasçının mirası kabul etmesine bağlı olmaksızın gerçekleşir (reddetme hakkı saklı kalmak kaydıyla).
II. Mirasın Reddedilmesi (Reddi Miras)
1. Reddi Miras Nedir?
Reddi miras, mirasçının mirası kabul etmeyerek ondan doğan hak ve borçlara taraf olmaktan kaçınmasıdır.
2. Reddi Mirasın Türleri
a) Gerçek Red
- Mirasçı, mirası 3 ay içinde yazılı veya sözlü beyanla reddedebilir.
- Beyan, miras bırakanın son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesine yapılır.
- Mirasın reddi geri alınamaz.
b) Hükmen Red
- Tereke borca batıksa ve mirasçı fiilen terekeye karışmamışsa, miras kendiliğinden reddedilmiş sayılır.
- Borca batık olduğunun mahkemece tespiti gerekir.
3. Red Hakkının Süresi
- Süre 3 aydır ve:
- Yasal mirasçılar için ölüm tarihinden,
- Atanmış mirasçılar için mirasçılık belgesinin verildiği tarihten itibaren başlar.
4. Redin Sonuçları
- Reddi yapan kişi, baştan beri mirasçı olmamış sayılır.
- Red ile miras payı diğer mirasçılar arasında yeniden paylaştırılır.
- Reddi yapanın altsoyu varsa onun yerine geçebilir (halefiyet ilkesi).
III. Mirasın Paylaşılması
1. Paylaşım Öncesi Ortaklık
Miras, mirasçılar tarafından kabul edilene kadar elbirliği mülkiyeti hükümlerine tabidir. Bu aşamada:
- Hiçbir mirasçı, diğerlerinin onayı olmadan tereke üzerinde tasarruf edemez.
- Mirasçılar birlikte karar alarak tasfiye ve paylaşım yapabilir.
2. Paylaşımın Usulü
- Mirasçılar, anlaşarak terekeyi paylaşabilir.
- Anlaşma yoksa miras ortaklığı devam eder ve mahkemeye başvuru mümkündür.
- Paylaşım sırasında taşınmazlar tapuda, taşınırlar zilyetlik devri ile aktarılır.
3. Tereke Taksimi ve Tasfiyesi
- Borçlar ödendikten sonra kalan malvarlığı paylaşılır.
- Gerekirse tereke mahkeme aracılığıyla satılarak parasal paylaşım yapılır.
IV. Mirasın Açılması, Reddi ve Paylaşımında Dikkat Edilecek Hususlar
- Mirasın kabulü veya reddi, şartlı ya da süreli yapılamaz.
- Reddi miras süresi kaçırılırsa miras kabul edilmiş sayılır.
- Paylaşım, sadece tereke borçlarının ödenmesinden sonra yapılmalıdır.
- Her mirasçı, terekenin tasfiyesine kadar ortaklığa dahildir.
Yargıtay Kararları
Yargıtay 14. HD, 2020/3892 E., 2021/6823 K.
“Terekenin borca batık olduğu ve mirasçının terekeye karışmadığı tespit edildiğinde, hükmen reddi miras hükümleri uygulanır.”
Yargıtay 1. HD, 2017/1937 E., 2018/4821 K.
“Mirasın paylaşımı sırasında elbirliği mülkiyetinin sona erdirilmesi ve ferdi mülkiyete geçiş esastır.”
Test Soruları (OSMY Tarzı – Çoktan Seçmeli)
1. Miras ne zaman açılır?
A) Vasiyetnamenin yazıldığı gün
B) Veraset ilamı düzenlenince
C) Mirasçılar toplanınca
D) Miras bırakanın ölüm anında
E) Tereke tasfiye edilince
Cevap: D
2. Reddi miras süresi kaç gündür?
A) 10 gün
B) 1 ay
C) 3 ay
D) 6 ay
E) 1 yıl
Cevap: C
3. Mirasçının mirası kabul etmiş sayılması hangi hâlde gerçekleşir?
A) Vasiyetname bırakılmışsa
B) Tereke borçluysa
C) 3 ay içinde red yapılmazsa
D) Tapuda işlem yapılmazsa
E) Sulh hukuk mahkemesine başvurulursa
Cevap: C
4. Tereke borca batıksa ve mirasçı işlem yapmamışsa ne olur?
A) Mirasçılık iptal edilir
B) Miras paylaşılır
C) Hükmen reddedilmiş sayılır
D) Mirasçı dava açar
E) Tapuya başvuru gerekir
Cevap: C
5. Mirasın paylaşılmasında hangi mülkiyet geçerli olur?
A) Hisse mülkiyeti
B) Elbirliği mülkiyeti
C) Zilyetlik
D) Malik sıfatı
E) Tapulu sahiplik
Cevap: B
6. Aşağıdakilerden hangisi mirasçıların birlikte karar vermesi gereken işlemlerden biridir?
A) Kişisel borçların ödenmesi
B) Tereke içindeki tapu satışı
C) Miras belgesi alınması
D) Vasiyetnamenin okunması
E) Mahkeme harç ödemesi
Cevap: B
7. Mirasçılardan biri terekeye fiilen el atarsa ve borç fazlaysa sonuç ne olur?
A) Hükmen red olur
B) Miras iptal edilir
C) Red geçerli sayılır
D) Miras kabul edilmiş sayılır
E) Sulh hakimi kararı gerekir
Cevap: D
8. Mirasın paylaşımı konusunda anlaşamayan mirasçılar ne yapmalıdır?
A) Mirası kendiliğinden bölüşür
B) Noterde beyan verir
C) Mahkemeye başvurur
D) Kaymakamlığa dilekçe yazar
E) Muhtarlığa gider
Cevap: C
9. Reddi miras beyanı hangi kuruma yapılır?
A) Tapu Müdürlüğü
B) Veraset İcra Dairesi
C) Sulh Hukuk Mahkemesi
D) Aile Mahkemesi
E) Nüfus Müdürlüğü
Cevap: C
10. Aşağıdakilerden hangisi mirasın paylaşımını engelleyen bir durumdur?
A) Veraset ilamı alınması
B) Terekenin borçlarının henüz ödenmemesi
C) Mirasçıların tamamının sağ olması
D) Vasiyetname yapılmış olması
E) Mirasçılardan birinin küçük olması
Cevap: B
Bu içerik Avukat Gökhan Yağmur tarafından hazırlanmıştır.
Tüm medeni hukuk ders notlarına ulaşmak için:
🔗 www.gokhanyagmur.com.tr/category/hukuk-ders-notlari
