Nüfus Sicili ve Kişisel Durumlar – Medeni Hukuk Ders Notu ve Test Soruları
Giriş
Bireylerin toplum içindeki hukuki statüsünün tanınması ve belgelenmesi, hukuk düzeni açısından büyük önem taşır. Bu amaçla kişilere ait temel bilgiler, devletin resmi kayıt sistemi olan nüfus siciline kaydedilir. Nüfus sicili, kişisel durumların belgelenmesini ve korunmasını sağlayarak hak ve yükümlülüklerin izlenebilirliğini mümkün kılar.
I. Nüfus Sicili Nedir?
Tanım
Nüfus sicili, kişilerin medeni hallerine ilişkin bilgilerin devlet tarafından tutulduğu resmî kayıt sistemidir.
Kişisel durumlar, bireyin hukuk düzenindeki yerini belirleyen ve medeni haklarını doğrudan etkileyen statü bilgileridir.
Kişisel durumlar örneğin: ad, soyad, doğum tarihi, evlilik durumu, vatandaşlık, ölüm vs.
Hukuki Dayanak
Nüfus Hizmetleri Kanunu ve Türk Medeni Kanunu başta olmak üzere, çeşitli mevzuatlarda düzenlenmiştir.
TMK m.28-39 arasında kişisel durumlar ve sicile etkisi düzenlenmiştir.
II. Nüfus Kayıtları Hangi Bilgileri İçerir?
- Kişinin adı ve soyadı
- Doğum yeri ve tarihi
- Ana ve baba adı
- Medeni hali (bekâr, evli, boşanmış, dul)
- Ölüm bilgisi
- Vatandaşlık durumu
- Din ve uyruk bilgileri
- Yerleşim yeri
Bu kayıtlar, nüfus müdürlükleri tarafından düzenlenir ve tutulur. e-Devlet üzerinden de erişim mümkündür.
III. Kişisel Durumlar
Kişisel durum, bireyin medeni hukuktaki statüsünü tanımlar. Hukuki işlemlerin yapılabilmesi açısından kişisel durum bilgileri belirleyicidir.
Örnek Kişisel Durumlar:
- Ad ve soyad
- Evlenme – boşanma
- Evlilik dışı doğan çocuk
- Evlat edinme
- Vesayet altına alınma
- Gaiplik ve ölüm kararı
- Vatandaşlık değişiklikleri
IV. Kişisel Durumların Tespiti ve Değiştirilmesi
A. Tespiti
Kişisel durumlar bazen idari yollarla bazen de mahkeme kararı ile tespit edilir.
Örneğin doğumun nüfusa bildirilmesiyle doğum tarihi belirlenir; ancak bir uyuşmazlık varsa mahkemeye başvurulabilir.
B. Değiştirilmesi
- Ad veya soyadın değiştirilmesi (TMK m.27)
- Cinsiyet değişikliği (TMK m.40)
- Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi davası (isim, yaş, cinsiyet gibi)
V. Nüfus Sicilindeki Kayıtların Hükmü
A. Resmi Karine
Nüfus kayıtları, resmî belge niteliğindedir ve doğru kabul edilir.
Ancak bu karine aksine ispat edilebilir (örneğin yaş düzeltme davası).
B. Delil Niteliği
Nüfus sicil kayıtları, mahkemelerde delil olarak kullanılabilir.
Doğum tarihi, evlilik durumu gibi bilgiler açısından bağlayıcıdır.
VI. Sicil Kayıtlarının Düzeltilmesi
Yanlış veya eksik kayıtlar, mahkeme kararıyla düzeltilebilir.
- Yaş düzeltme
- Ad/soyad düzeltme
- Cinsiyet değişikliği sonrası düzenleme
- Evlat edinme sonrası soybağının düzenlenmesi
Bu davalarda genellikle Asliye Hukuk Mahkemesi yetkilidir.
VII. Yargıtay Kararı Örneği
Yargıtay 18. HD, 2021/2719 E., 2022/4536 K.
“Kişisel durum, kişinin toplum içindeki hukuki statüsünü belirleyen bir olgudur. Nüfus kayıtlarının gerçeğe uygunluğu, kamu düzeni açısından zorunlu olduğundan, nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalar titizlikle incelenmelidir.”
Test Soruları (OSMY Tarzında – Çoktan Seçmeli)
1. Aşağıdakilerden hangisi nüfus sicilinde yer almaz?
A) Ad
B) Soyad
C) Kan grubu
D) Doğum tarihi
E) Evlenme bilgisi
Cevap: C
2. Nüfus sicil kayıtları hangi niteliğe sahiptir?
A) Tanık beyanı
B) Resmî karine
C) İddia
D) Sözleşme
E) Karar tutanağı
Cevap: B
3. Aşağıdakilerden hangisi kişisel duruma örnektir?
A) Tapu kaydı
B) Alacak sözleşmesi
C) Boşanma hali
D) Kefalet ilişkisi
E) Hisse senedi
Cevap: C
4. Nüfus kayıtlarında yapılan yanlışlar hangi yolla düzeltilir?
A) Noter kararıyla
B) İdari emirle
C) Mahkeme kararıyla
D) İhtarla
E) Savcılık kararıyla
Cevap: C
5. Doğumun nüfusa bildirilmesi ile aşağıdakilerden hangisi oluşur?
A) Gaiplik
B) Vesayet
C) Kişisel durum
D) Velayet
E) Ehliyet
Cevap: C
6. Cinsiyet değişikliği kararı hangi mahkeme tarafından verilir?
A) Aile Mahkemesi
B) İcra Mahkemesi
C) Asliye Ceza
D) Asliye Hukuk
E) Vergi Mahkemesi
Cevap: D
7. Aşağıdakilerden hangisi kişisel durumun değişmesine örnektir?
A) Miras intikali
B) Mal paylaşımı
C) Adın değiştirilmesi
D) İş sözleşmesi
E) Kira ilişkisi
Cevap: C
8. Nüfus sicil kayıtlarının düzeltilmesinde davalı taraf genellikle kim olur?
A) Davacının eşi
B) Nüfus Müdürlüğü
C) Komşusu
D) Mahalle muhtarı
E) Aile bireyleri
Cevap: B
9. Aşağıdakilerden hangisi kişisel durumun belirlenmesinde doğrudan etkili değildir?
A) Evlenme
B) Doğum
C) Tapu işlemi
D) Vatandaşlık
E) Ölüm
Cevap: C
10. Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi davası hangi mahkemede açılır?
A) Aile Mahkemesi
B) Sulh Ceza
C) Asliye Hukuk Mahkemesi
D) İcra Hukuk
E) Tüketici Mahkemesi
Cevap: C
Bu içerik Avukat Gökhan Yağmur tarafından hazırlanmıştır.
Tüm medeni hukuk ders notlarına ulaşmak için:
🔗 www.gokhanyagmur.com.tr/category/hukuk-ders-notlari
