Yabancı Devlet Başkanına Karşı Suç Nedir?
Yabancı Devlet Başkanına Karşı Suç (TCK 340) – Avukat Gökhan Yağmur – 0542 157 06 34 – gokhanyagmur.com.tr
Türk Ceza Kanunu’nun 340. maddesinde düzenlenen yabancı devlet başkanına karşı suç, Türkiye’nin uluslararası ilişkilerini korumaya yönelik özel hükümlerden biridir. Bu düzenleme, başka bir devletin en üst temsilcisine – yani devlet başkanına – karşı işlenen suçlarda cezanın ağırlaştırılmasını öngörerek, devletlerarası saygıyı koruma amacını taşır.
TCK Madde 340 Hükmü Neyi Düzenler?
TCK m.340/1 uyarınca, yabancı bir devlet başkanına karşı işlenen suçlarda failin cezası, sekizde bir oranında artırılır. Eğer işlenen suç müebbet hapis cezasını gerektiriyorsa, bu durumda ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir.
TCK m.340/2 gereğince, eğer fiil, Türk Ceza Kanunu kapsamında şikâyete bağlı suçlardan birini oluşturuyorsa, soruşturma ve kovuşturma, ancak ilgili devletin şikâyeti üzerine başlatılabilir.
Ayrıca maddenin uygulanabilmesi için karşılıklılık şartı aranır. Yani ilgili devletin de kendi hukuk sisteminde benzer bir korumayı Türk devlet başkanı için tanıması gerekir (TCK m.443).
Suçun Unsurları Nelerdir?
Yabancı devlet başkanına karşı suçun unsurları şunlardır:
- Failin, yabancı bir devlet başkanına karşı suç işlemesi gerekir.
- Suçun niteliğine göre, örneğin hakaret, tehdit, yaralama gibi fiillerin cezası, normal haline kıyasla sekizde bir oranında artırılır.
- Suç, kamu görevlisine karşı işlenmiş gibi değil, doğrudan devlet başkanına yönelik sayılır ve özel nitelik taşır.
- Suçun işlendiği devletle Türkiye arasında diplomatik ilişki bulunmalı ve o devlet Türkiye tarafından tanınmış olmalıdır.
- Maddenin uygulanabilmesi için karşılıklılık ilkesi geçerlidir.
Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
Eğer yabancı devlet başkanına karşı işlenen fiil, şikâyete bağlı bir suç ise (örneğin hakaret), Türk savcılığı ancak ilgili devletin resmi şikâyeti üzerine harekete geçebilir. Şikayet olmazsa soruşturma yapılamaz.
Ancak suç re’sen soruşturulabilen bir suçsa (örneğin öldürmeye teşebbüs), o zaman şikâyete gerek olmadan kamu davası açılabilir.
Dava zamanaşımı süresi, işlenen suçun türüne göre değişmekle birlikte en az 8 yıl, bazı suçlarda ise 30 yıla kadar çıkabilir. Bu süre içinde soruşturma başlatılmadıysa veya açılan dava sonuçlandırılmadıysa, dava zamanaşımı nedeniyle düşer.
Hangi Mahkeme Görevlidir?
Yabancı devlet başkanına karşı suçlarda yargılama yetkisi ağır ceza mahkemesindedir.
Ayrıca, soruşturma aşamasında kamu davasının açılmasının ertelenmesi, kovuşturma aşamasında ise bazı durumlarda basit yargılama usulü uygulanması gündeme gelebilir. Ancak suçun niteliği ağır ceza gerektirdiği için bu usuller her durumda uygulanmayabilir.
SONUÇ
Yabancı devlet başkanına karşı işlenen suçlar, yalnızca bireysel suçlar olarak değerlendirilmez; aynı zamanda Türkiye’nin dış ilişkilerine zarar verebilecek, diplomatik gerilime yol açabilecek eylemler olarak kabul edilir. Bu nedenle TCK m.340, bu tür fiilleri ağırlaştırılmış yaptırımlarla karşılamaktadır.
Uluslararası nezaketin ve devletlerarası karşılıklı saygının korunması bakımından, bu madde hem hukuki hem de siyasi anlamda önemli bir işlev görmektedir.
Kelimeler: Yabancı devlet başkanına hakaret, TCK 340, ceza artırımı, diplomatik koruma, karşılıklılık ilkesi, ağır ceza mahkemesi, uluslararası ilişkiler
Ceza hukuku ve diplomatik ceza sorumluluğu konularında hukuki danışmanlık için Av. Gökhan Yağmur’a gokhanyagmur.com.tr adresinden veya 0542 157 06 34 numaralı hattan ulaşabilirsiniz.
🛑 Telif Hakkı ve Kullanım Uyarısı
Bu internet sitesinde yer alan tüm yazılar, makaleler ve içerikler Av. Gökhan Yağmur tarafından oluşturulmuş olup, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında koruma altındadır. Tüm içerikler zaman damgası ile kayıt altına alınmıştır. İzinsiz olarak içeriklerin kopyalanması, çoğaltılması, özetlenmesi veya başka sitelerde yayımlanması halinde hukuki ve cezai sorumluluk doğacaktır.
Meslektaş hukukçular, içeriklerimizi kaynak göstermek ve atıf yapmak suretiyle hukuki çalışmalarında kullanabilirler.
✍️ Hukuki Yazı Paylaşmak İsteyenler İçin
Akademik ya da mesleki çalışmaları bulunan hukukçular, uygulamaya dönük özgün makalelerini kısa özgeçmişleriyle birlikte [e-posta adresiniz] adresine göndererek yayımlanmak üzere bize iletebilirler. Konu sınırlaması bulunmamaktadır; ancak güncel hukuk uygulamalarıyla bağlantılı yazılar tercih sebebidir.
