Hayvana İşkence Suçu Sahipli veya Sahipsiz Hayvanı Öldürme, İşkence ve Kötü Muamele Suçu
5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu m.28/A Kapsamında Cezai Hükümler
Hayvana işkence suçu, sahipli veya sahipsiz fark etmeksizin hayvanlara yönelik öldürme, eziyet, kötü muamele ve cinsel saldırı fiillerini cezai yaptırıma bağlayan düzenlemelerdendir. 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 28/A maddesi, hayvanlara yönelik bu tür fiilleri kabahat olmaktan çıkarıp doğrudan suç kapsamına almıştır.
Adli Cezalara İlişkin Düzenleme
Bu bölümde, hayvana işkence suçu ve hayvanlara karşı işlenen diğer fiiller nedeniyle öngörülen cezai yaptırımlar açıklanmaktadır. Kanun koyucu, her bir eylemi niteliğine göre farklı cezalara bağlamıştır.
Nesli Tükenme Tehlikesi Altındaki Hayvanların Öldürülmesi
Nesli yok olma tehlikesi altında bulunan bir hayvanı kasten öldüren kişi bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Eğer fail, bir hayvan türünün neslini tamamen ortadan kaldırmışsa, ceza beş yıldan on yıla kadar hapis olarak belirlenmiştir. Bu düzenleme, biyolojik çeşitliliğin korunması açısından cezai yaptırımı en ağır hükümlerden biridir.
Ev Hayvanını veya Evcil Hayvanı Kasten Öldürme
Kanunun 12. maddesi kapsamındaki kesim halleri ile 13. maddenin birinci fıkrasında belirtilen zorunluluklar dışında, herhangi bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişi, altı aydan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu düzenleme, hayvana işkence suçu kapsamında değerlendirilen fiillerden biridir ve hayvan yaşamına yönelik her türlü kasıtlı saldırıyı kapsar.
Hayvanlara Cinsel Saldırı veya Tecavüz
Hayvanlara yönelik cinsel saldırıda bulunan veya tecavüz eden kişi hakkında altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ve yüz günden az olmamak üzere adli para cezası uygulanır. Böylece, hayvana işkence suçu yalnızca fiziksel eziyetle sınırlı olmayıp, hayvanın cinsel dokunulmazlığına karşı işlenen fiilleri de kapsar.
Hayvana İşkence, Acımasız veya Zalimce Muamele
Kanunun 14. maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinde düzenlenen yasağa aykırı olarak bir ev hayvanına veya evcil hayvana işkence eden, acımasız veya zalimce davranışta bulunan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu hüküm, hayvana işkence suçu kavramının temelini oluşturmaktadır.
Hayvan Dövüştürme Fiili
Hayvanları dövüştürmek, Kanunun 11. maddesinin ikinci fıkrasındaki istisnalar saklı kalmak üzere, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Ancak suçun konusu olan hayvanların sayısı ve dövüştürme biçimi, verilecek cezanın miktarında etkili olabilir.
Ceza Artırımı ve Ağırlaştırıcı Sebepler
Kanun, hayvana işkence suçu ve benzeri fiillerin toplu veya belirli kişilerce işlenmesi hâlinde cezayı artırıcı hükümler getirmiştir.
Birden Fazla Hayvana Karşı İşlenen Fiiller
Eğer suç, aynı anda birden fazla hayvana karşı işlenmişse, verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu hüküm, hayvanlara yönelik toplu şiddet eylemlerinin caydırılması amacıyla öngörülmüştür.
Belirli Kişiler Tarafından İşlenmesi
Maddede sayılan özel nitelikli kişiler (veteriner hekim, veteriner sağlık teknisyeni, hayvan koruma gönüllüsü, hayvan koruma derneği veya vakfı üyeleri, yahut hayvanlara bakmakla görevli kişiler) tarafından işlenmesi hâlinde ceza yarı oranında artırılır.
Kanun koyucu, bu kişilerin hayvanların korunması noktasında daha duyarlı olmaları gerektiğini varsaymaktadır.
Soruşturma Şartı ve Muhakeme Usulü
Hayvana işkence suçu ve benzeri eylemler bakımından soruşturma yapılabilmesi için özel bir muhakeme şartı öngörülmüştür.
Tarım ve Orman Bakanlığı Başvurusu
Sahibi tarafından işlenmiş olanlar dâhil, bu maddede yer alan suçlarda soruşturma yapılabilmesi, Tarım ve Orman Bakanlığının il veya ilçe müdürlüklerinin Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı başvuruda bulunmasına bağlıdır. Bu başvuru, muhakeme şartı niteliğindedir.
Suçüstü Hâli
Suçüstü hâlinde, yani eylemin doğrudan tespit edildiği durumlarda soruşturma genel hükümlere göre yürütülür. Böylece, acil müdahale gereken durumlarda bürokratik gecikmeler önlenmektedir.
Sahipli Hayvanlara Yönelik Fiiller
Eğer öldürme, işkence, cinsel saldırı veya dövüştürme fiilleri başka bir kişi tarafından sahipli bir hayvana karşı işlenmişse, soruşturma hayvan sahibinin şikâyeti üzerine de başlatılabilir. Bu düzenleme, hayvana işkence suçu yönünden sahipli hayvanların korunmasını güçlendirmektedir.
El Konulan Hayvanların Korunması
Hayvana işkence suçu kapsamında işlenen fiillerde, suçun konusu olan hayvanların korunmasına yönelik tedbirler de düzenlenmiştir.
Kanunun 24. maddesi uyarınca el konulan kedi ve köpekler ile Tarım ve Orman Bakanlığınca uygun görülen diğer hayvanlar, en yakın belediye tarafından hayvan bakımevine götürülerek koruma altına alınır.
Bu hüküm, hayvanların suçtan doğrudan etkilenmelerini önleme amacı taşır.
5199 Sayılı Kanun m.28/A Gerekçesi
Bu bölüm, hayvana işkence suçu ve diğer fiillerin neden artık kabahat değil, doğrudan suç olarak düzenlendiğini açıklamaktadır.
Suç ve Cezada Kanunilik İlkesi
Gerekçede, ceza hukukunun temel ilkelerinden kanunilik, ölçülülük, orantılılık ve caydırıcılık esas alınmıştır. Hayvanlara yönelik belirli fiiller, artık yalnızca idari yaptırım değil, cezai sorumluluk gerektiren eylemler olarak tanımlanmıştır.
Suçun Konusu: Ev Hayvanı ve Evcil Hayvan Kavramları
Suçun konusunu belirlerken, Kanunun 3. maddesindeki tanımlar esas alınır. Buna göre:
- Ev hayvanı, gerçek veya tüzel kişiler tarafından evde, iş yerinde veya arazide özel ilgi ve refakat amacıyla bakımı üstlenilen hayvandır.
- Evcil hayvan, insan tarafından kültüre alınmış ve eğitilmiş türleri ifade eder.
Örneğin, papağan, geyik veya yaban keçisi gibi bazı yabani türler, insan gözetiminde yetiştiriliyorsa “ev hayvanı” sayılır. Aynı şekilde kedi veya köpek, sahipsiz dahi olsa kültüre alınmış bir tür olduklarından evcil hayvan olarak bu suçun konusuna girebilir.
Suçun Kapsamı ve Cezanın Artırımı
Maddenin altıncı fıkrası, birden fazla hayvana karşı işlenen fiillerde cezanın yarı oranında artırılacağını hükme bağlar.
Yedinci fıkrada ise, hayvan koruma görev ve sorumluluğu taşıyan kişilerin bu suçu işlemesi durumunda cezanın aynı şekilde artırılacağı belirtilmiştir. Bu, failin konumu itibarıyla toplumsal sorumluluk yükünü yansıtan bir ağırlaştırıcı nedendir.
Soruşturma Şartı ve Şikâyet Hakkı
Gerekçede ayrıca, soruşturma yapılabilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı il veya ilçe müdürlüklerinin başvurusu şartı açıklanmıştır. Ancak, suçüstü hâlinde genel hükümlere göre işlem yapılabileceği belirtilmiştir.
Ayrıca, sahipli hayvanlara yönelik fiillerde, hem Bakanlık hem de hayvan sahibi şikâyet hakkına sahiptir.
El Konulan Hayvanların Korunması
Son olarak, işlenen suçun konusunu oluşturan ve el konulan hayvanların, belediye bakımevlerinde koruma altına alınması zorunluluğu düzenlenmiştir. Bu hüküm, hayvana işkence suçu sonrası hayvanların güvenliğinin sağlanmasına yöneliktir.
Sonuç
5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 28/A maddesi ile, hayvana işkence suçu ve benzeri eylemler kabahat olmaktan çıkarılıp hapis cezası gerektiren suçlar hâline getirilmiştir. Bu düzenleme, hem hayvan refahını korumak hem de toplumsal bilinç oluşturmak açısından önemli bir adım olmuştur.
Kanun, yalnızca hayvana zarar verilmesini değil, aynı zamanda bu fiillerin faillerinin etkin biçimde cezalandırılmasını da güvence altına alır.
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
