Kontrollü teslimat, suçun faillerinin ortaya çıkarılması veya delillerin güvenilir şekilde tespit edilmesi amacıyla, kaçakçılık konusu malların, suçtan elde edilen malvarlığı değerlerinin (kara para dâhil), yahut uyuşturucu ve psikotrop maddelerin yetkili makamların bilgisi ve gözetimi altında yapılan planlı sevkiyatlarını ifade eder.
Bu uygulamada amaç, suçun işlenme sürecini izlemek ve failleri suçüstü yakalamaktır. Örneğin, posta yoluyla gönderilen esrar veya eroin gibi uyuşturucu maddelerin, gönderildikleri yerden alıcıya ulaşıncaya kadar emniyet birimlerince gözetim altında tutulmasıyla suçun tüm bağlantılarının ortaya çıkarılması mümkündür.
Kontrollü teslimat, 4208 sayılı Kanun ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan “Kontrollü Teslimat Uygulaması Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre yürütülür.
Kontrollü Teslimat Kararı Kim Tarafından Verilir?
Kontrollü teslimat kararı, yalnızca Cumhuriyet savcısı tarafından verilebilir.
Uygulama yapılmadan önce, kolluk birimleri —örneğin emniyet, jandarma veya gümrük muhafaza teşkilatı— bu tedbirin hangi zamanda, nerede, hangi suç kapsamında ve ne gerekçeyle yapılması gerektiğini ayrıntılı şekilde Cumhuriyet savcısına bildirir. Savcı, kendisine iletilen bilgileri değerlendirir; gerekli şartların oluştuğu kanaatine varırsa kontrollü teslimat kararı verir.
Kanunî Tanım
4208 sayılı Kanun’un 2. maddesine göre kontrollü teslimat, şu şekilde tanımlanmıştır:
“Suç faillerinin belirlenmesi, delillerin toplanması ve kaçak veya kaçak olmasından şüphe edilen malların ya da fonların müsaderesi amacıyla; yurt içinde dağıtılacak, Türkiye’ye getirilecek, Türkiye’den gönderilecek veya transit olarak geçirilecek uyuşturucu, psikotrop maddeler, bunlara ilişkin fonlar ya da kara para ve benzeri eşyanın, yetkili makamların bilgisi ve denetimi altında nakledilmesi işlemidir.”
Ayrıca, 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un 17/3. maddesi, aklama suçunun örgüt faaliyeti kapsamında işlenip işlenmediğine bakılmaksızın, 4208 sayılı Kanun hükümlerine göre kontrollü teslimat tedbirine başvurulabileceğini hükme bağlamaktadır.
Kontrollü Teslimatın Uygulanma Şartları
Bir kontrollü teslimat kararı alınabilmesi için bazı temel koşulların bulunması gerekir:
- Organize suç yapısı:
Uygulamanın konusu olan kaçakçılık, uyuşturucu veya fon hareketlerinin ciddi biçimde örgütlü ve planlı bir yapıya sahip olması gerekir. - Başka yöntemle delil elde edilememesi:
Suçun organizatörlerinin, finansörlerinin veya şebeke üyelerinin kimliğinin tespiti için başka bir yöntem mevcut değilse kontrollü teslimata başvurulabilir. Eğer teknik takip, fiziki izleme gibi başka delil elde etme araçlarıyla sonuç alınabiliyorsa bu yönteme izin verilmez. - Kesintisiz denetim zorunluluğu:
Kaçak mal, uyuşturucu veya fonların nihai varış noktasına kadar kesintisiz biçimde gözetim altında tutulması gerekir. Denetimin kaybolabileceği veya izleme imkânının ortadan kalkacağı durumlarda uygulamaya gidilemez. - Zaman yeterliliği:
Uygulama öncesi gerekli hazırlıkların yapılabilmesi için yeterli zamanın mevcut olması gerekir.
Uluslararası Kontrollü Teslimatlarda Ek Şartlar
Türkiye’den yurtdışına gönderilecek, yurtdışından Türkiye’ye getirilecek veya ülke üzerinden transit geçecek mallar bakımından ek koşullar aranmaktadır:
- Talepte bulunan yabancı ülkenin, kontrollü teslimat sürecinin kesintisiz yürütüleceğini ve failler hakkında adli süreç başlatılacağını taahhüt etmesi gerekir.
- Uygulama sona erdiğinde, yakalanan Türk vatandaşlarıyla birlikte suç konusu mal veya fonların ve nakil araçlarının Türkiye’ye iade edileceğinin garanti edilmesi gerekir.
Kontrollü Teslimat Karar Süreci
Kontrollü teslimat kararı Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından verilir.
Bu karara yönelik taleplerde bulunmaya ve süreci yürütmeye yetkili kolluk birimleri şunlardır:
- Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı,
- Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı,
- Jandarma Genel Komutanlığı Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı,
- Sahil Güvenlik Komutanlığı İstihbarat Başkanlığı,
- Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Dairesi.
Ayrıca, Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) da talebini öncelikle bu birimlere ileterek süreçte yer alabilir.
Cumhuriyet Başsavcılığı, gerekli koşulların bulunduğu kanaatine vardığında, evrak üzerinden inceleme yaparak ivedi şekilde karar verir.
Uyuşturucu Maddeye İlişkin Kontrollü Teslimatlar
Uyuşturucu maddelere yönelik kontrollü teslimatlarda, CMK m.119 gereğince arama kararı alınması gerekebilir.
Bu kapsamda, uyuşturucu maddenin bulunduğu yere ulaşılabilir ve delil niteliğinde numune alınabilir. Gerekirse maddenin tamamı veya bir kısmı benzer bir maddeyle değiştirilerek suçun tespiti sağlanır.
Örneğin, kargo yoluyla gönderilen paketlerde uyuşturucu bulunduğuna dair ihbar üzerine, kolluk savcılıktan izin alarak maddelerin yerine zararsız pudra koyup paketi alıcıya kadar izleyebilir. Bu sayede suçun failleri suçüstü yakalanabilir.
Eğer izleme işlemi sırasında operasyonun devamı tehlikeye düşerse veya delillerin kaybolma ihtimali doğarsa, mahkeme kararı beklenmeden ilgili birim amiri kontrollü teslimatı sonlandırabilir ve durumu derhal üst makamlara bildirir (Yönetmelik m.9).
Kontrollü Teslimat Hakkında Yargıtay Kararları
Yargıtay kararlarında, kontrollü teslimat uygulamasının sınırları ve cezai sonuçları açık biçimde ortaya konulmuştur.
Uyuşturucunun Yakalanması ve Cezanın Belirlenmesi
Suça konu uyuşturucu maddenin yurt dışına gönderilmek üzere İstanbul’daki bir şirkete teslim edilmesinden sonra, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 25.05.2009 tarihli kontrollü teslimat kararıyla sevkiyatın devamına izin verilmiştir. Bu durumda sanığın fiilinin hem “ihraca teşebbüs” hem de “tamamlanmış nakletme” suçlarını oluşturduğu, bu nedenle TCK m.44 uyarınca ceza miktarı itibarıyla ağır olan suç esas alınarak hüküm kurulması gerektiği belirtilmiştir.
Yargıtay 10. Ceza Dairesi, eksik araştırma nedeniyle mahkûmiyet kararını bozmuştur (2019/6649 E., 2020/7146 K.).
Kontrollü Teslimat ve Uyuşturucu Madde İhracına Teşebbüs
Sanığın uyuşturucu maddeyi kargo aracılığıyla yurtdışına göndermeye çalıştığı olayda, narkotik köpeklerinin tepki vermesi üzerine arama kararı alınmış, kontrollü teslimat kapsamında bir kısmı benzer maddeyle değiştirilmiş ürün İsveç’e gönderilmiştir. Ancak Yargıtay 20. Ceza Dairesi, uyuşturucu maddenin henüz gümrüğe beyan edilmeden ele geçirildiğini belirterek, “ihracata teşebbüs” değil, “tamamlanmış nakletme” suçunun oluştuğuna hükmetmiştir (2017/5500 E., 2019/3202 K.).
Kontrollü Teslimatın Yapıldığı Yer ve Faillerin Tespiti
İstanbul’da kargo paketlerinde eroin bulunması üzerine başlatılan kontrollü teslimat uygulamasıyla kargonun Üsküp’e ulaştırılması sağlanmıştır.
Yargıtay 20. Ceza Dairesi, Üsküp makamlarınca düzenlenen tutanakların getirtilip tercüme edilmesi, sanıkların teslimat sırasındaki konumlarının netleştirilmesi gerektiğini belirterek eksik araştırma nedeniyle kararı bozmuştur (2017/6665 E., 2018/1728 K.).
Sonuç
Kontrollü teslimat, özellikle uyuşturucu ve organize suçlarla mücadelede kullanılan etkili bir gizli soruşturma yöntemidir. Ancak bu tedbirin uygulanabilmesi için hukuken sıkı koşulların sağlanması ve Cumhuriyet savcısının onayının alınması zorunludur.
Yargıtay kararları, yöntemin amacını aşan uygulamalara izin verilmemesi gerektiğini ve delil toplama sürecinin hukuk sınırları içinde yürütülmesinin önemini vurgulamaktadır.
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
