Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçu Nedir? (TCK 118)
Sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçu, bir kişinin sendikaya üye olma veya olmama, sendikal faaliyetlere katılma ya da katılmama yönündeki iradesine karşı cebir veya tehdit uygulanarak bu özgürlüğün engellenmesi halinde ortaya çıkan bir suçtur. Bu suç, bireylerin çalışma yaşamındaki sendikal tercihlerini özgürce kullanabilmelerini koruma amacı taşır.
TCK m.118’in Kapsamı ve Amacı
Türk Ceza Kanunu’nun “Hürriyete Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenen TCK m.118, sendikal özgürlüğü güvence altına almaktadır. Maddenin birinci fıkrası bireysel sendika özgürlüğünü, ikinci fıkrası ise kolektif sendika özgürlüğünü korur. Her iki durumda da korunmak istenen hukuki değer, sendikal hak ve özgürlüklerin serbestçe kullanılabilmesidir.
Suçun oluşabilmesi için failin, mağduru bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendika faaliyetlerine katılmaya ya da sendikadan ayrılmaya zorlamak amacıyla cebir veya tehdit kullanması gerekir. “Cebir” fiziki güç kullanımını, “tehdit” ise manevi baskı oluşturarak mağdurun iradesini sakatlayan her türlü davranışı ifade eder. Mağdurun sendikal hakkını kullanmaya devam etmesi halinde kendisinin veya yakınlarının zarara uğrayacağı yönündeki bildirim, tehdidin varlığına örnektir.
Suçun Niteliği: Tehlike Suçu
Bu suçun tamamlanması için cebir veya tehdidin sonuç doğurması, yani mağdurun sendikaya üye olmaktan vazgeçmesi ya da sendikadan ayrılması gerekmez. Mağdura yönelik cebir veya tehdit eylemi gerçekleştirilmişse suç tamamlanmış sayılır. Dolayısıyla, sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçu, amacın gerçekleşmesi aranmaksızın tamamlanan bir tehlike suçudur (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, K.2016/2433).
TCK 118. Maddenin Gerekçesi
Madde gerekçesinde, suçun çeşitli seçimlik hareketlerle işlenebileceği belirtilmiştir.
Bireysel Sendika Özgürlüğünün Engellenmesi
Maddenin birinci fıkrasına göre, bir kimseye karşı cebir veya tehdit kullanılarak;
- bir sendikaya üye olmaya veya olmamaya,
- sendikanın faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya,
- sendikadan veya sendika yönetiminden ayrılmaya
zorlanması suç teşkil eder.
Suçun tamamlanması için mağdurun bu baskıya uyması gerekmez. Bu nedenle madde, teşebbüs suçuna benzeyen bir yapıya sahiptir.
Kolektif Sendika Özgürlüğünün Engellenmesi
İkinci fıkrada ise cebir, tehdit veya hukuka aykırı başka bir davranışla bir sendikanın faaliyetlerinin engellenmesi ayrıca suç olarak tanımlanmıştır. Bu durumda sendika faaliyetlerinin fiilen engellenmiş olması suçun tamamlanması için yeterlidir.
Sendikal Hakların Kullanılmasının Engellenmesi Suçunun Cezası
TCK m.118 uyarınca bu suça ilişkin cezalar aşağıdaki gibidir:
- Bireysel sendika özgürlüğünün engellenmesi (TCK 118/1):
Bir kimseyi sendikaya üye olmaya veya olmamaya, sendika faaliyetlerine katılmaya veya katılmamaya zorlamak için cebir veya tehdit kullanan kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. - Kolektif sendika özgürlüğünün engellenmesi (TCK 118/2):
Cebir, tehdit veya hukuka aykırı başka bir davranışla bir sendikanın faaliyetlerinin engellenmesi halinde, fail hakkında 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası hükmolunur.
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve HAGB
Adli para cezası, hapis cezasına alternatif olarak uygulanabilen bir yaptırım türüdür. TCK m.118/1 kapsamında alt sınırdan verilen hapis cezası, şartları oluştuğunda adli para cezasına çevrilebilir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ise, sanığa verilen cezanın belirli bir denetim süresince sonuç doğurmaması anlamına gelir. Denetim süresi sonunda yükümlülüklerin yerine getirilmesi halinde ceza ortadan kalkar. Bu suç bakımından HAGB kararı verilmesi mümkündür.
Ceza ertelemesi, verilen hapis cezasının cezaevinde infazından koşullu olarak vazgeçilmesidir. TCK 118 kapsamında hükmedilen cezalar için erteleme hükümleri de uygulanabilir.
Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma
Uzlaşma, mağdur ile failin uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşması esasına dayanır. Ancak sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçu uzlaşma kapsamındaki suçlardan değildir.
Bu suç şikayete tabi değildir; savcılık tarafından resen soruşturulur. Dolayısıyla belirli bir şikayet süresi bulunmaz. Şikayetten vazgeçilse bile kamu davası düşmez.
Dava zamanaşımı süresi ise 8 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren bu süre geçmemişse, kamu davası her zaman açılabilir.
Görevli Mahkeme
Sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçu nedeniyle açılan davalara asliye ceza mahkemesi bakmakla görevlidir.
Yargıtay Kararları ile Sendikal Hakların Engellenmesi Suçu
İşçilerin Sendikaya Üye Olması Nedeniyle İşten Atılması
Dosya kapsamına göre, işyerinde üretim müdürü olan sanığın, sendikal faaliyette bulunan işçilerin tespiti için diğer çalışanlara talimat verdiği; sendikaya üye olan işçilerin isimlerinin yönetime bildirilmesi üzerine, performans yetersizliği bahanesiyle işten çıkarıldıkları anlaşılmıştır.
İşe iade davalarında “feshin sendikal sebeple yapıldığı” kabul edilmiştir. Bu eylemler, TCK 118/1’deki sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçunu oluşturur (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, K.2016/2433).
Tehdit Yoluyla Sendikal Hakların Engellenmesi
Sanıkların, işçiyi “sendikadan istifa et, yoksa seni işten çıkarırız” diyerek tehdit ettikleri olayda, eylemin sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçunun tehdit unsurunu oluşturduğu belirtilmiş, beraat kararı hukuka aykırı bulunmuştur (Yargıtay 4. Ceza Dairesi, K.2010/13889).
Sendikal Faaliyet Nedeniyle İşten Çıkarılma Tehdidi
İşyerinde sendikal faaliyetlerin engellenmesi amacıyla işçilere “sendikal faaliyette bulunursanız işten çıkarılırsınız” denilmesi üzerine işçilerin istifa dilekçesi imzaladığı olayda, kimlerin bu eyleme katıldığının tespit edilmemesi usule aykırı bulunmuştur. Bu tür davranışlar da sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçu kapsamında değerlendirilmiştir (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, K.2016/15344).
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
