Uzlaştırma ve Uzlaşma Nedir? (CMK 253-254) Şartlar, Süreç ve Kapsamlı Rehber
Ceza muhakemesinde uzlaştırma ve uzlaşma nedir? CMK 253–254’e göre uzlaştırma şartları, süreç, kapsam dışı suçlar, çocuklar yönünden uygulama, HAGB ve adli sicil etkileri.
Uzlaştırma ve Uzlaşmanın Tanımı
Kısa özet: Uzlaştırma, ceza soruşturması ve kovuşturmasında tarafsız bir kişi aracılığıyla mağdur ile failin iletişime geçerek uyuşmazlığın çözümlenmesini sağlayan süreçtir (CMK m.253/1). Uzlaşma ise bu iletişim sürecinin sonunda tarafların vardığı anlaşmayı ifade eder. 24.11.2016 tarihinde 6763 sayılı Kanun ile ilgili madde başlığı ve içeriği değiştirilmiş; uzlaştırma süreç, uzlaşma ise sonuç anlaşma olarak yerleşmiştir.
Ceza Hukukunda Uzlaştırmanın Hukukî Niteliği
Uzlaştırma, uyuşmazlığın yargı dışı fakat adli denetim altında çözülmesini amaçlayan bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olup, fail ile mağdurun zararın giderilmesi temelinde anlaşmasına bağlı olarak devletin soruşturma veya kovuşturmadan vazgeçmesine imkân tanır; böylece bozulan toplumsal barış yeniden tesis edilir (YCGK-K.2022/42). Hukukî niteliği itibarıyla uzlaştırma bir yargı işlemidir.
Uzlaştırmanın Aşamaları
Şartları mevcutsa uzlaştırma müzakereleri ve uzlaşma anlaşması hem soruşturmada hem kovuşturmada yapılabilir (CMK m.253, m.254).
Arabuluculuk ile Fark
Özel hukuk alanındaki, herhangi bir suçla bağlantısı olmayan uyuşmazlıkların mahkeme dışı çözümü arabuluculuk olarak adlandırılır (Arabuluculuk Kanunu m.2).
Mirasçılarla Uzlaştırma
Soruşturma veya kovuşturma aşamasında müşteki/mağdur ölürse, uzlaştırma işlemleri mirasçılarıyla yürütülebilir.
Uzlaşma / Uzlaştırma Şartları (CMK m.253)
Kısa özet: Uzlaştırma kapsamı, mağdurun niteliği, şikâyete tabiiyet ve özel kanun hükümleriyle belirlenir. Bazı suçlar her hâlükârda kapsam dışıdır; bazı karma durumlarda ise uzlaştırma hükümleri uygulanmaz.
Kapsama İlişkin Genel Kurallar
- Mağdurun gerçek kişi veya suçtan zarar görenin özel hukuk tüzel kişisi olduğu suçlar uzlaştırma kapsamındadır. Kamu tüzel kişileri aleyhine işlenen suçlarda uzlaştırma uygulanmaz (CMK m.253/1).
- Kural olarak soruşturulması/kovuşturulması şikâyete bağlı tüm suçlar uzlaştırmaya tabidir (CMK m.253/1-a).
- Şikâyete tabi olmayan özel kanun suçları için uzlaştırma yoluna gidilebilmesi, ilgili özel kanunda açık düzenleme bulunmasına bağlıdır (CMK m.253/2).
Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar
Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olsa dahi cinsel dokunulmazlığa karşı suçlarda uzlaştırma olmaz.
Birlikte İşlenen Suçlar ve Mağdur/Faillerin Çokluğu
- Uzlaştırma kapsamındaki bir suç, kapsam dışı başka bir suçla aynı mağdura karşı birlikte işlendiğinde uzlaştırma hükümleri uygulanmaz (CMK m.253/3).
- Birden çok fail varsa yalnız uzlaşan fail uzlaştırmadan yararlanır.
- Birden çok mağdur varsa şüpheli/sanık tüm mağdurlarla uzlaşmadıkça uzlaştırma hükümlerinden yararlanamaz.
Tazminat Davası Yasağı
Taraflar arasında uzlaşma sağlanırsa, aynı fiilden maddi-manevi tazminat davası açılamaz; açılmışsa feragat edilmiş sayılır (CMK m.253/19).
Çocuklar Yönünden Uzlaştırma (CMK m.253/1-c)
Kısa özet: Suça sürüklenen çocuklar (SSÇ) bakımından, kamu tüzel kişisi aleyhine olmamak şartıyla üst sınırı üç yılı geçmeyen hapis veya adli para cezası gerektiren suçlar uzlaştırma kapsamındadır.
SSÇ Açısından Kapsam
- Şikâyete tabi olup olmaması önemli değildir; önemli olan suçun kamu tüzel kişisine karşı işlenmemesi ve üst sınırın uzlaştırmaya elverişli olmasıdır.
- Mağduru/zara göreni kamu tüzel kişisi olan suçlarda uzlaştırma çocuklar açısından da uygulanamaz.
Uzlaşma Teklifinin Usulü
Kısa özet: Uzlaştırma teklifi, tarafların bizzat kendilerine yapılır; belirli durumlarda vekile de yöneltilebilir. Telefonla teklif yapılamaz; Tebligat Kanunu hükümlerine uygun açıklamalı tebligat esastır.
Kime ve Nasıl Teklif Yapılır?
- Mağdur, müşteki, suçtan zarar gören, şüpheli/sanığa bizzat teklif yapılır. Vekâletnamede “uzlaşma teklifini kabul/ret” yetkisi varsa vekile de yöneltilebilir (Yönetmelik m.29).
- Uzlaştırmacı telefonla teklif yapamaz; sadece çağrı için kullanabilir.
Tebligat Usulü ve Yargı Kararları
- Açıklamalı tebligat veya istinabe ile teklif yapılır; üç gün içinde cevap verilmezse ret sayılır (CMK m.253/4). Normal posta yoluyla yapılan teklif geçerli değildir (Y4CD-2022/6412 E., 2022/13646 K.).
- Vekâlette özel yetki varsa müşteki vekiline yapılan teklif geçerlidir (Y4CD-2021/39857 E., 2022/7444 K.).
- Sanık müdafiine yapılan teklif geçersizdir (Y1CD-2022/8122 E., 2022/7020 K.).
Soruşturma Aşamasında Uzlaştırma
Kısa özet: Yeterli şüphe mevcutsa, savcı uzlaştırma prosedürünü kendiliğinden başlatır, dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir ve süreç büro savcılığınca yürütülür.
Savcının Rolü ve Dosyanın Gönderilmesi
- Savcı delilleri toplar; yeterli şüphe görüldüğünde kamu davası açmadan önce dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir (CMK m.253/4).
- Uzlaşma olmazsa iddianame uzlaştırma bürosu savcılığı tarafından düzenlenebilir.
Uzlaştırmanın Sonuçları (Soruşturma)
- Şüpheli edimini derhal yerine getirirse Kovuşturmaya Yer Olmadığına (KYO) karar verilir.
- Edim ileri tarihe bırakılmış, taksitlendirilmiş veya süreklilik arz ediyorsa kamu davasının açılmasının ertelenmesi (KDAE) kararı verilir; bu kararda CMK m.171 koşulları ayrıca aranmaz ve zamanaşımı işlemez.
- Uzlaşma gerekleri yerine getirilmezse kamu davası açılır; uzlaşma raporu/belgesi İİK m.38 anlamında ilam niteliğindedir.
Kovuşturma Aşamasında Uzlaştırma (CMK m.254)
Kısa özet: Mahkeme, suçun uzlaştırma kapsamında olduğunu görürse dosyayı büroya gönderir. Uzlaşma gerçekleşirse davanın düşmesi veya HAGB/durma kararı söz konusu olabilir.
Mahkemenin İşleyişi
- Mahkeme, süre vererek dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir; uzlaştırmacı müzakere yürütür.
- Uzlaşma sağlanamazsa, taraflar hüküm verilinceye kadar uzlaştıklarını belgeleyip mahkemeye sunabilir; usulüne uygunsa uzlaşma kabul edilerek hüküm buna göre kurulur (Yönetmelik m.26).
Uzlaşma Olursa (Kovuşturma)
- Edim derhal yerine getirilmişse davanın düşmesi kararı verilir.
- Edim ileri tarihe bırakılmış, taksitlendirilmiş veya süreklilik arz ediyorsa HAGB (CMK m.254/2) veya durma verilir; zamanaşımı işlemez ve CMK m.231 koşulları ayrıca aranmaz.
- Mahkeme, uzlaşmanın özgür irade ve hukuka/ahlaka uygunluk şartlarını denetler; uygun değilse onaylamaz ve gerekçe yazar; gerekirse edim değiştirilmek üzere dosyayı büroya iade eder (Yönetmelik m.25).
Uzlaşma / Uzlaştırma Kapsamındaki Suçlar
Kısa özet: Kural olarak şikâyete tabi suçlar uzlaştırmaya tabidir. Ayrıca TCK’da bazı suçlar şikâyete tabi olup olmadığına bakılmaksızın uzlaştırma kapsamına alınmıştır. İstisnalar mevcuttur.
Şikâyete Tabi Olduğu Hâlde Uzlaştırma Dışı Olanlar (CMK m.253/3)
- Israrlı takip (m.123/A),
- Cinsel dokunulmazlığa karşı tüm suçlar (şikâyete tabi olsa dahi),
- Sesli, yazılı veya görüntülü iletiyle hakaret (TCK m.125/2).
Şikâyete Tabi Olup Olmadığına Bakılmaksızın Uzlaştırma Kapsamındaki Suçlar
- Basit kasten yaralama (m.86/1-2), ihmali davranışla (m.88), taksirle yaralama (m.89; bilinçli taksir dahil),
- Tehdit (m.106/1), konut dokunulmazlığını ihlal (m.116),
- İş ve çalışma hürriyetini ihlal (m.117/1; m.119/1-c),
- Basit hırsızlık (m.141); nitelikli hırsızlık (m.142/1-2-3) TCK m.167/2’deki kişiler aleyhine ise ve daha az ceza hâli (m.144/1),
- Dolandırıcılık (m.157); nitelikli dolandırıcılık (m.158/1-2) TCK m.167/2’deki kişiler aleyhine ise; daha az ceza hâli (m.159/1),
- Güveni kötüye kullanma (m.155), suç eşyasını satın alma/kabul (m.165),
- Çocuğun kaçırılması/alıkonulması (m.234),
- Ticari/bankacılık/müşteri sırrının açıklanması (m.239/4 hariç).
Takibi Şikâyete Bağlı Olup Uzlaştırma Kapsamındaki Suçlar
- İcra–iflas suçları, kişilerin huzur ve sükûnunu bozma (m.123/1),
- Hakaret (m.125/1-3) – Kamu görevlisine görevinden dolayı ve Cumhurbaşkanına hakaret kapsam dışıdır,
- Kişinin hatırasına hakaret (m.130/1-2) – Kamu görevlisine görevinden dolayı hâli kapsam dışı,
- Haberleşmenin gizliliğini ihlal (m.132/1-3), konuşmaların dinlenmesi/kaydı (m.133/1-3), özel hayatın gizliliği (m.134/1-2),
- Kullanma hırsızlığı (m.146/1), mala zarar verme (m.151/1-2); nitelikli hâller (m.152/1-2) TCK m.167/2’deki kişiler aleyhine ise,
- İbadethane/mezarlığa zarar (m.153/1) TCK m.167/2’deki kişiler aleyhine ise,
- Hakkı olmayan yere tecavüz (m.154/1-3) TCK m.167/2’deki kişiler aleyhine ise,
- Bedelsiz senedi kullanma (m.156/1), kaybolmuş/hata sonucu ele geçen eşya (m.160/1),
- Hileli iflas (m.161/1), taksirli iflas (m.162/1), karşılıksız yararlanma (m.163/1-2), şirket/kooperatif hakkında yanlış bilgi (m.164/1), bilgi vermeme (m.166/1) – hepsi TCK m.167/2’deki kişiler aleyhine ise,
- Açığa imzanın kötüye kullanılması (m.209/1), aile hukukundan doğan yükümlülüğün ihlali (m.233/1).
Uzlaşma Kapsamı Dışındaki Suçlar
Kısa özet: Cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ve ısrarlı takip başta olmak üzere bazı suçlar uzlaştırma dışında kalır. Kapsam dışı bir suç, kapsam içi suçla aynı mağdura karşı birlikte işlenirse uzlaştırma uygulanmaz.
Karma Durumlar ve Yargı Kararı
- Aynı davada kapsam dışı suçtan beraat verilirse, kapsam içi suçlar yönünden uzlaştırma işlemlerinin yapılması gerekir (Y12CD-K.2022/8225).
- Kapsam dışı suç, kapsam içi suçla birlikte işlenmiş ancak mağdurlar farklı ise, kapsam içi suç açısından uzlaştırma yürütülür.
Uzlaştırmacı ve Uzlaştırma Bürosu (CMK m.253/4)
Kısa özet: Uzlaştırma kararlaştırıldığında dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir; büro uzlaştırmacı görevlendirir, işlemleri denetler ve anlaşmanın ifasını takip eder.
Görevlendirme ve Denetim
- Uzlaştırmacıya gerekli evrak tevdi edilir; soruşturmanın gizliliği hatırlatılır.
- Büro savcıları işlemleri gözetir; uzlaşma teklifini taraflara (reşit değilse yasal temsilciye) açıklamalı tebligat/istinabe ile iletir; üç gün içinde cevap verilmezse ret sayılır.
Uzlaştırma Müzakereleri: Süre ve Yürütüm (CMK m.253/12–13, m.253/20)
Kısa özet: Uzlaştırma teklifi uzlaştırmacı tarafından yapılır; güvenli ve gizli bir ortamda müzakere yürütülür. 30 gün içinde sonuçlandırılır; büro en fazla 20 gün uzatabilir.
Süre ve Katılım
- Uzlaştırmacı, dosya tevdiinden itibaren 30 gün içinde işlemleri tamamlar; +20 gün uzatma mümkündür.
- Şüpheli, mağdur, suçtan zarar gören, kanuni temsilci, müdafi ve vekil katılabilir; taraf/temsilci müzakereden kaçınırsa uzlaşma kabul edilmemiş sayılır.
Gizlilik ve Delil Yasağı
- Uzlaştırma görüşmelerinin içeriği açılamaz; bu içerik delil olarak kullanılamaz.
Uzlaşma Anlaşmasının Sonuçları (Soruşturma/Kovuşturma)
Kısa özet: Uzlaşma gerçekleşirse soruşturmada KYO/KDAE, kovuşturmada düşme/HAGB veya durma kararları söz konusu olur; zamanaşımı belirli hâllerde işlemez.
Raporlama ve Onay (CMK m.253/15–17)
- Uzlaştırmacı rapor ve varsa uzlaşma anlaşmasını büroya sunar.
- Teklif reddedilmiş olsa da taraflar iddianameye kadar uzlaştıklarını belgeleyebilir (CMK m.253/16).
- Savcı özgür irade ve hukuka uygunluk denetimi sonrası belgeyi dosyada muhafaza eder.
Soruşturma Aşaması (CMK m.253/19)
- Derhal edim: KYO verilir.
- Taksit/erteleme/süreklilik: KDAE verilir; zamanaşımı işlemez.
- İhlal: Kamu davası açılır; uzlaşma belgesi İİK m.38 gereği ilam sayılır.
Kovuşturma Aşaması (CMK m.254/2)
- Derhal edim: Düşme kararı.
- Taksit/erteleme/süreklilik: Durma/HAGB; zamanaşımı işlemez.
- İhlal: Yargılamaya devam.
Tazminat Davasına Etkisi
- Uzlaşma sağlanmışsa, uzlaşma anında belirlenemeyen veya sonradan ortaya çıkan zararlar hariç olmak üzere, aynı fiilden tazminat davası açılamaz (CMK m.253/19).
Taraflardan Birine Ulaşılamazsa (CMK m.253/6; Yönetmelik m.7)
Kısa özet: Dosyada kayıtlı adreste bulunmama, yurtdışında olma gibi nedenlerle taraflara ulaşılamazsa uzlaştırma yoluna gidilmeksizin soruşturma/kovuşturma sonuçlandırılır.
Ulaşılamama ve Tutanak
- Teklif aşamasında ulaşılamaması uzlaştırmayı olumsuz kılar; bu durum tutanakla saptanıp işlemler sonlandırılır (Y12CD-K.2025/3128).
Uzlaşma Sağlanamazsa
Kısa özet: Uzlaştırma başarısız olursa soruşturmada iddianame düzenlenir, kovuşturmada ise mahkeme yargılamaya devam eder. İddianameye kadar tarafların kendi uzlaşmaları bildirilebilir.
Soruşturma ve Kovuşturma
- Soruşturmada uzlaştırma başarısızsa büro savcılığı kamu davası açar.
- Kovuşturmada uzlaştırma başarısızsa mahkeme kaldığı yerden yargılamaya devam eder.
- Dosya uzlaştırmaya gönderilmemiş veya girişim başarısız olsa bile taraflar iddianameye kadar uzlaştıklarını savcıya bildirirlerse, suç uzlaştırma kapsamındaysa KYO verilebilir.
- Kovuşturma aşamasında dosya büroya gittikten sonra sonradan taraflar arasında anlaşma sağlanması kabul edilmez.
Uzlaştırma Sürecinde Delil ve Koruma Tedbirleri
Kısa özet: Uzlaştırma başlatılmadan önce deliller toplanabilir; ancak süreçte kişi özgürlüğünü kısıtlayan koruma tedbirlerinin sürdürülmesi mümkün olmamalıdır.
Delil Toplama ve Tedbirler
- Araştırma ve delil toplama yapılabilir; fakat yakalama, gözaltı, tutuklama, el koyma gibi koruma tedbirlerinden özgürlüğü kısıtlayanlara uzlaştırma sürecinde son verilmelidir.
Zamanaşımına Etkisi (CMK m.253/21)
Kısa özet: İlk uzlaştırma teklifinden, girişimin sonuçsuz kaldığı ve en geç uzlaştırmacı raporunun büroya verildiği tarihe kadar dava zamanaşımı işlemez.
Şartlı Uzlaşma
- Şarta bağlı uzlaşma varsa, şart gerçekleşinceye kadar (soruşturma veya kovuşturmada) zamanaşımı durur.
Uzlaştırma / Uzlaşma Konuları
Kısa özet: Uzlaştırma kamu düzenini ve bireysel menfaatleri birlikte gözetir; taraflar maddi-manevi zarar, eski hâle iade ve toplumsal onarım eksenli farklı edimler üzerinde anlaşabilir.
Tarafların Üzerinde Anlaşabileceği Edimler
- Maddi/manevi zararın tazmini veya eski hâle getirme,
- Kamu yararına çalışmayı üstlenme,
- Uyum ve nedenlerin giderilmesine yönelik bir programa katılım,
- Bağış yapma,
- Özür beyanı ile itibar/isim/marka zararının giderilmesi.
Not: Taraflar, hukuka aykırı olmayan başka edimler üzerinde de uzlaştırma kapsamında serbestçe anlaşabilir.
Hükümlüler Yönünden Uzlaştırma/Uzlaşma
Kısa özet: Hükmü kesinleşmiş olanlar da uzlaştırma hükümlerinden yararlanabilir; daha önce uzlaşma teklifi yapılıp sonuç alınmamışsa yeniden girişim yapılamaz.
Uygulama Adımları
- Mahkeme, ilamın infazını durdurur, evrakları bila infaz iade eder ve tahliyeye karar verir.
- Evrak dönünce dosya uzlaştırma bürosuna gönderilir; uzlaşma olursa düşme, olmazsa infazın sürmesi kararı verilir.
- İstinaf/temyiz aşamasında yerel mahkemede uzlaşma teklifi yapılmış ve sonuçsuz kalmışsa yeniden uzlaştırma yoluna gidilmez.
HAGB ile Uzlaştırma/Uzlaşma İlişkisi
Kısa özet: HAGB denetiminde ihlal/yeniden suç hâlinde hüküm açıklanır. Suç uzlaştırma kapsamındaysa, mahkeme önce dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir.
Süreç
- Uzlaşma sağlanırsa düşme verilir; sağlanamazsa duruşma günü verilir ve hüküm açıklanır.
Cezası İnfaz Edilmiş Hükümlü ve Lehe Kanun (TCK m.7/2)
Kısa özet: Uzlaştırma maddi ceza hukuku yönüyle de sonuç doğurur. Cezası infaz edilmiş olsa dahi hükümlü, lehe kanun ilkesine dayanarak uyarlama talep edebilir.
Sonuçlar
- Dosya uzlaştırma hükümleri için büroya gönderilir; uzlaşma sağlanırsa düşme kararı verilir ve adli sicil kaydı silinir.
Adli Sicil/Sabıka Kaydına Etki
Kısa özet: Uzlaştırma sonucunda verilen KYO veya düşme kararları, sadece ilgili soruşturma/kovuşturmayla bağlantılı makamlarca görülebilecek özel sisteme kaydedilir.
Açıklama
- İş başvuruları vb. için alınan sabıka kaydında görünmez.
Uzlaşma ve Uzlaştırma Yargıtay Kararları (2023 Güncel) – CMK 253–254 Uygulaması
Uzlaşma ve uzlaştırma sürecine ilişkin Yargıtay kararları: uzlaşma teklifinin yapılma şekli, telefonla uzlaşma, kovuşturma aşamasında uzlaşma, kapsam dışı suçlar, HAGB ve daha fazlası.
Uzlaşma Teklifinin Bizzat Sanığa Yapılması Gerekir
5271 sayılı CMK’nın 253/4. maddesi gereğince, uzlaştırma bürosu tarafından görevlendirilen uzlaştırmacı uzlaşma teklifini bizzat şüpheliye, mağdura veya suçtan zarar görene yapmakla yükümlüdür. Teklifin sanığın müdafiine yapılması geçerli değildir.
📜 Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2022/8122 E., 2022/7020 K.
Sanık müdafiine uzlaşma teklifi yapılması nedeniyle verilen mahkûmiyet kararı bozulmuştur.
Ayrıca, uzlaşma teklifinin bizzat tarafa yapılmasının ardından uzlaştırma müzakerelerine katılma yetkisi bulunan vekilin beyanıyla yetinilerek prosedür işletilmeden hüküm kurulması da hukuka aykırıdır.
📜 Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2020/11976 K., 2021/1320.
Telefonla Uzlaşma Teklifi Yapılamaz
Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği uyarınca telefon, faks veya e-posta ile yalnızca çağrı yapılabilir; bu çağrı uzlaşma teklifi anlamına gelmez. Uzlaştırmacı teklifini açıklamalı tebligat, istinabe veya SEGBİS ile yapmalıdır.
Somut olayda, uzlaşma teklifinin yalnızca telefonla yapılması usulsüz sayılmıştır.
📜 Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2018/8458 E., 2021/18378 K.
Uzlaştırmacının İzleyeceği Usul
Uzlaştırmacı, taraflara ulaşamadığı takdirde uzlaştırma bürosu aracılığıyla açıklamalı tebligat yapılmasını talep etmelidir. Büro muhataba ulaşamazsa MERNİS adresine 7201 sayılı Kanun’un 21/2. maddesine göre tebliğ yapılır.
Bu usule uyulmadan hazırlanan raporlar geçersizdir.
📜 Yargıtay 11. Ceza Dairesi 2021/22738 E., 2022/18712 K.
Kovuşturma Aşamasında Uzlaşma
Taraflar, uzlaştırma teklifinin reddine rağmen hüküm verilinceye kadar uzlaşabilir. Mahkeme, uzlaşma belgesini Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği’nin 25. ve 26. maddeleri kapsamında değerlendirmelidir.
📜 Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2018/8452 E., 2020/3233 K.
Katılanın sonradan dilekçeyle uzlaştığını bildirmesi üzerine mahkeme düşme kararı vermeliydi.
Zarar Belirlenmeden Uzlaştırma Raporu Düzenlenemez
Zarar miktarı belirlenmeden düzenlenen uzlaştırma raporu, usule aykırıdır.
📜 Yargıtay (Kapatılan) 13. Ceza Dairesi 2020/10810 K.
Mahkeme, zararı objektif ölçütlerle belirledikten sonra taraflara usulüne uygun teklif yapmalıdır.
Sağır-Dilsizlik, Yaş Küçüklüğü veya Akıl Hastalığı Hâlinde Uzlaşma
Failin kusur yeteneğinin bulunmadığı hâllerde (örneğin yaş küçüklüğü, sağır-dilsizlik, akıl hastalığı) uzlaşma hükümleri uygulanamaz.
📜 Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/12108 K.
Uzlaşma, ceza sorumluluğunun alternatifidir; güvenlik tedbirlerine uygulanmaz.
Uzlaştırmaya Tabi Olmayan Suçtan Beraat Hâlinde Diğer Suçta Uzlaşma
Kapsam dışı suçtan beraat edilmesi hâlinde, uzlaştırma kapsamındaki diğer suç yönünden uzlaştırma işlemi yapılmalıdır.
📜 Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2020/301
Tehdit suçu uzlaştırmaya tabi olduğundan, yaralamadan beraat sonrası uzlaştırma zorunludur.
Usulüne Uygun Uzlaştırma Yapılmadan Mahkûmiyet
Uzlaşma teklif formu imzalatılmadan ve uzlaşmanın mahiyeti açıklanmadan verilen karar hukuka aykırıdır.
📜 Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2020/7494
Gece Vakti Hırsızlık Uzlaşma Kapsamı Dışındadır
Basit hırsızlık (TCK m.141) uzlaşma kapsamındayken, gece vakti işlenmesi hâlinde eylem nitelikli hırsızlık sayılır ve uzlaşma dışıdır.
📜 Yargıtay 13. Ceza Dairesi 2017/591
Yanlış Kişiye Uzlaşma Teklifi
Uzlaşma teklifinin doğrudan zarar görene yapılması gerekir. Ancak, sanığın uzlaşmayı zaten reddetmesi hâlinde yanlış kişiye teklif yapılması sonuca etki etmez.
📜 Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/10378
Yeni Uzlaştırma Bürolarının Eski Dosyalara Uygulanması
6763 sayılı Kanun’la getirilen uzlaştırma büroları yürürlüğe girdiğinde, önceki dosyalar da bu kapsama alınmalıdır.
📜 Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2018/12846
Mahkeme, sanığın hukuki durumunu yeni uzlaştırma hükümleri çerçevesinde yeniden değerlendirmelidir.
Mala Zarar Verme ve Yeni Uzlaştırma Sistemi
6763 sayılı Kanun ile mala zarar verme suçu (TCK m.151) uzlaşma kapsamına alınmıştır. Bu değişiklik kesinleşmiş kararlar açısından da uygulanabilir.
📜 Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2018/7434
Soruşturmada Red Olan Uzlaşma Kovuşturmada Tekrarlanamaz
Soruşturma aşamasında usulüne uygun uzlaşma teklifi reddedildiyse, kovuşturma aşamasında yeniden uzlaştırma yapılamaz.
📜 Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2014/224
Uzlaşma Hakkı Doğmadan Teklif Yapılması
Suçun işlendiği tarihte uzlaşma kapsamı yoksa yapılan teklif geçersizdir. Ancak 6763 sayılı Kanun sonrası bu suç kapsama alındıysa uzlaşma uygulanmalıdır.
📜 Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2017/7135
Ticareti Terk Suçu ve Uzlaştırma
İcra-İflas Kanunu m.337/a kapsamındaki ticareti terk suçu, 6763 sayılı Kanun sonrası uzlaştırma kapsamına girmiştir.
📜 Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2017/6957
Kasten Yaralama, Tehdit ve Hırsızlık Suçlarında Uzlaştırma
- Kasten yaralama: Uzlaştırma işlemi yapılmalı, başarısız olursa hüküm kurulmalıdır.
📜 Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2017/2656 - Basit hırsızlık: Uzlaştırma işlemi zorunludur.
📜 Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2017/7592 - Basit tehdit: Uzlaştırma kapsamındadır.
📜 Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2017/18470 - Tehdit, hakaret ve yaralama birlikte işlenmişse, yeni düzenleme sonrası üçü için de uzlaşma önerilmelidir.
📜 Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2017/18501
HAGB Kararlarında Uzlaştırma Uygulaması
HAGB kararının dayandığı suç uzlaşma kapsamına alınmışsa, uyarlama yapılmalı ve uzlaşma işlemi uygulanmalıdır.
📜 Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2017/18381
Uzlaşma Kapsamında Olan Suçlarda Yeniden Uzlaştırma Yapılamaz
Daha önce usulüne uygun teklif yapılmış ve reddedilmiş dosyalarda ikinci kez uzlaştırma yapılamaz.
📜 Yargıtay 3. Ceza Dairesi 2018/989, 2018/902
Mahkemenin Düşme Kararı İtiraza Tabidir
Uzlaştırma nedeniyle verilen düşme kararları itiraz edilebilir, temyize açık değildir.
📜 Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2018/153
Faydasız Uzlaştırma İşlemi Yapılmamalıdır
Tarafların açıkça uzlaşmak istememesi hâlinde yeniden uzlaştırma yargılamayı gereksiz uzatır.
📜 Yargıtay 8. Ceza Dairesi 2019/10898
Farklı Mağdurlar Bulunduğunda Uzlaştırma Uygulanabilir
Bir dosyada kamu zararına olan suç (örneğin sahtecilik) ile kişisel mağduriyet doğuran suç (örneğin dolandırıcılık) birlikteyse, mağdurlar farklı olduğundan dolandırıcılık yönünden uzlaştırma yapılmalıdır.
📜 Yargıtay 11. Ceza Dairesi 2021/312 E., 2023/6560 K.
Usule Aykırı Uzlaşma Teklifi
Sanık reşit olduğu hâlde uzlaşma teklifinin vasisine yapılması, işlemi geçersiz kılar.
📜 Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2018/6620 E., 2021/17472 K.
Gece Vakti Hırsızlık Uzlaşma Dışında
Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi eylemi nitelikli hâle dönüştürür ve uzlaştırma uygulanmaz.
📜 Yargıtay 13. Ceza Dairesi 2018/9212 E., 2019/1495 K.
Mağduru Kamu ve Gerçek Kişi Olan Suçlarda Uzlaştırma
Resmî belgede sahtecilik suçunun mağduru kamu, dolandırıcılığın mağduru gerçek kişi olduğunda, mağdurlar farklı olduğu için dolandırıcılık yönünden uzlaştırma yapılmalıdır.
📜 Yargıtay 11. Ceza Dairesi 2021/312 E., 2023/6560 K.
Uzlaşma Süreci Zorunlu Olmayan Hâller
CMK m.253/6 gereği, taraflara ulaşılamazsa uzlaşma yapılmadan soruşturma tamamlanabilir.
📜 Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2021/14671 E., 2021/18546 K.
Sağır ve Dilsiz Kişilerde Uzlaşma Hükümleri Uygulanamaz
Failin cezalandırılabilirliği yoksa uzlaştırma da mümkün değildir.
📜 Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2021/3303 E., 2022/14449 K.
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
