Ücretsiz Avukatlık Yasak mı? – Avukatların Ücretsiz Hizmet Vermesi Hukuka Aykırı mı?
Vatandaşların sıkça sorduğu sorulardan biri de: Ücretsiz avukatlık yasak mı? Avukatların bazen para talep etmeden hizmet verdiği durumlar olabilir. Peki, bu durum yasal mıdır, yoksa disiplin suçu mu sayılır? Bu sorunun cevabı, hem Avukatlık Kanunu hem de Türkiye Barolar Birliği Meslek Kuralları çerçevesinde değerlendirilmelidir.
1. Ücretsiz Avukatlık Kural Olarak Yasaktır
1136 sayılı Avukatlık Kanunu’na göre, avukatlık mesleği ücret karşılığı yürütülen serbest bir meslek faaliyetidir. Bu nedenle bir avukatın ücret almadan sürekli olarak hizmet vermesi, meslek onuru ve bağımsızlığı açısından sakıncalı bulunur.
Baro denetimleri ve meslek etiği bakımından ücretsiz şekilde sürekli avukatlık yapmak, rekabet ve reklam yasağı kapsamında disiplin suçu sayılabilir.
2. İstisna: Adli Yardım ve CMK Görevlendirmeleri
Ancak bazı durumlarda ücretsiz avukatlık hem mümkündür hem de yasaldır:
- Adli Yardım Kapsamı: Ekonomik durumu yetersiz kişilere baro tarafından ücretsiz avukat görevlendirilir.
- CMK Kapsamı: Ceza davalarında müdafii olmayan kişilere devlet tarafından avukat atanır.
Bu tür durumlarda avukat müvekkilden ücret almaz, ücreti baro ya da devlet karşılar. Bu ücretsiz hizmet, yasal bir görevlendirmeye dayanır.
3. Avukatın Bireysel Takdiriyle Ücretsiz Hizmet Vermesi
Bazı avukatlar, örneğin şehit yakınları, engelliler veya mağdur çocuklar gibi hassas gruplara gönüllü olarak ücretsiz hizmet sunabilir. Bu tür uygulamalar:
- Sürekli hâl almadığı,
- Reklam amacı taşımadığı,
- Baroya bildirilmeden sistematik yapılmadığı sürece
genellikle sorun teşkil etmez.
Ancak bu da sınırlıdır. Avukatın mesleki itibarı ve serbest piyasa düzeni gözetilmelidir.
Yargıtay Kararı – Avukatın Ücretsiz Hizmeti ve Disiplin Sorumluluğu
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2017/3121 E., 2018/4824 K. sayılı karar:
“Avukatlık hizmetinin sürekli ve karşılıksız sunulması, meslek ilkelerine ve ekonomik rekabete aykırılık teşkil eder. İstisnai ve sosyal sorumluluk kapsamında sunulan hizmetler ise disiplin suçu oluşturmaz.”
Avukat Gökhan Yağmur’dan Değerlendirme
Avukat Gökhan Yağmur olarak, mesleki etik kurallar çerçevesinde çalışıyor; her hizmeti, ücretlendirme esasına dayalı olarak, şeffaf ve yazılı sözleşme ile yürütüyorum. Ancak adli yardım hakkı bulunan vatandaşlara gerekli yönlendirmeleri ve destekleri sağlamaktan memnuniyet duyarım. Detaylı bilgi için www.gokhanyagmur.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Avukat ücretsiz çalışabilir mi?
Yasal olarak istisnai durumlarda evet. Ancak bu sürekli hâl alırsa ve kurumsal bir niteliğe bürünürse meslek etiğine aykırıdır.
Devletin atadığı avukat gerçekten ücretsiz mi?
Evet. CMK veya adli yardım kapsamında görevlendirilen avukatlar müvekkilden ücret almaz.
Ücretsiz avukatlık reklam sayılır mı?
Evet. Sürekli ve sistematik olarak ücretsiz hizmet sunduğunu duyurmak reklam yasağına aykırıdır.
Herkese ücretsiz avukatlık yapmak disiplin suçu mudur?
Evet. Avukatlık mesleği ücret karşılığı yapılan bir hizmettir. Ücretsiz çalışma mesleki dengeyi bozar.