Acele Kamulaştırma Nedir? İtiraz ve İptal Davası Nasıl Açılır? | Avukat Gökhan Yağmur
Acele kamulaştırma, kamu yararı amacıyla taşınmazlara hızlıca el konulabilmesi için uygulanan özel bir kamulaştırma yöntemidir. Olağan kamulaştırma sürecine göre çok daha kısa sürede uygulanır ve mülkiyet hakkı sahiplerinin hak arama yollarını doğrudan etkiler. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi uyarınca düzenlenen acele kamulaştırma süreci, çoğunlukla kamu projelerinin ivediliği sebebiyle tercih edilir.
Bu makalede; acele kamulaştırma nedir, hangi durumlarda uygulanır, itiraz ve iptal davaları nasıl açılır, dikkat edilmesi gerekenler nelerdir gibi soruları Avukat Gökhan Yağmur olarak detaylı şekilde inceleyeceğiz. Daha fazla bilgiye www.gokhanyagmur.com adresinden ulaşabilirsiniz.
Acele Kamulaştırma Nedir?
Acele kamulaştırma, doğal afet, savaş, seferberlik veya ülke çapında önemli altyapı projeleri gibi kamu yararının gecikmeye tahammül edemeyeceği durumlarda uygulanır. İdare, acele kamulaştırma kararı alındıktan sonra taşınmaz malikine bedel ödenmeden önce fiilen el koyma hakkına sahip olur. Ancak kamulaştırma bedeli daha sonra belirlenir ve ödenir.
Dayanak: 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 27. maddesi.
Acele Kamulaştırma Şartları Nelerdir?
Acele kamulaştırma için bazı hukuki şartların oluşması gerekir:
- Kamu yararı kararı alınması,
- Cumhurbaşkanlığı veya Bakanlar Kurulu tarafından acele kamulaştırma kararı verilmesi,
- Kamulaştırılacak taşınmazın belirlenmiş olması,
- Mahkeme yoluyla bedelin tespiti ve taşınmaza el koyma sürecinin başlatılması.
Acele Kamulaştırma Süreci Nasıl İşler?
- Kamu Yararı Kararı: İlgili idare tarafından alınır.
- Acele Kamulaştırma Kararı: Cumhurbaşkanlığı veya Bakanlar Kurulu tarafından onaylanır.
- Mahkemeden Bedel Tespiti ve El Koyma Talebi: İdare, Asliye Hukuk Mahkemesine başvurur.
- Mahkeme Kararı İle El Koyma: Mahkemece belirlenen bedel, hak sahipleri adına bankaya yatırılır ve taşınmaza el konulur.
- Asıl Kamulaştırma Davası: Bu süreç tamamlandıktan sonra idare, taşınmazın mülkiyetinin resmen devri için asıl kamulaştırma davası açar.
Acele Kamulaştırmaya İtiraz ve İptal Davası Nasıl Açılır?
Acele kamulaştırma kararı, idari işlemdir ve iptal davası İdare Mahkemelerinde açılır. Taşınmaz maliklerinin bu işleme karşı hukuki yolları şunlardır:
- Danıştay içtihatları uyarınca, acele kamulaştırma kararlarının hukuka aykırılığı iddiasıyla iptal davası açılabilir.
- İtiraz süresi genel olarak 60 gündür. Bu süre içinde dava açılmazsa işlem kesinleşir.
- Ayrıca bedelin tespiti ve tescil davasında da taşınmaz sahibinin hakları korunabilir.
Yargıtay ve Danıştay Kararları
- Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2018/2334 E., 2018/11123 K. sayılı kararında, acele kamulaştırma işleminin taşınmaz malikinin mülkiyet hakkını doğrudan etkilediğini, ancak kamu yararının açıkça ispatlanması halinde meşru kabul edileceğini vurgulamıştır.
- Danıştay 6. Dairesi 2020/1563 E., 2021/4072 K. sayılı kararında ise, acele kamulaştırma işlemlerinin hukuka uygunluk denetiminin yargı mercileri tarafından yapılabileceğini açıkça belirtmiştir.
Acele Kamulaştırma Davalarında Avukat Desteği Neden Önemlidir?
Acele kamulaştırma süreci, idare hukukuna özgü teknik detaylar barındırır. Taşınmaz maliklerinin mülkiyet hakkı kaybı yaşamaması ve kamulaştırma bedelinin adil şekilde belirlenmesi için alanında uzman bir avukattan destek almaları zorunludur. Avukat Gökhan Yağmur olarak, müvekkillerimizin taşınmazlarına yönelik kamulaştırma süreçlerinde hak kaybı yaşamamaları için profesyonel danışmanlık hizmeti sunmaktayız.
Detaylı bilgi için www.gokhanyagmur.com adresinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)
1. Acele kamulaştırma kararı iptal edilebilir mi?
Evet, hukuka aykırılığı ispatlandığı takdirde acele kamulaştırma kararı iptal edilebilir. İdare mahkemelerinde dava açılması gerekir.
2. Acele kamulaştırmada taşınmazın bedeli ne zaman ödenir?
El koyma öncesinde mahkeme tarafından belirlenen bedel hak sahibi adına bankaya yatırılır. Ancak kesin bedel, asıl kamulaştırma davası ile belirlenir.
3. Acele kamulaştırma kararına karşı ne kadar sürede dava açılabilir?
İdari işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde iptal davası açılması gerekmektedir.
4. Kamulaştırma bedeline itiraz edebilir miyim?
Evet, kamulaştırma bedelinin düşük olduğunu düşünen taşınmaz sahipleri, bedelin artırılması için Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açabilir.
5. Avukat tutmadan acele kamulaştırma davası açabilir miyim?
Kanunen mümkün olsa da süreç oldukça teknik ve karmaşıktır. Hak kaybı yaşamamak için mutlaka bir gayrimenkul hukuku avukatı ile çalışmanız tavsiye edilir.
