TCK 328: Siyasal veya Askerî Casusluk Suçu – Yargıtay Kararlarıyla Güncel ve Kapsamlı İnceleme
📌 TCK 328’in Kanuni Tanımı
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk” başlığı altında yer alan 328. maddesi, devletin güvenliği ile iç ve dış siyasî menfaatlerine ilişkin, gizliliği gereken bilgilerin casusluk amacıyla elde edilmesini cezalandırır. Bu suçun temel özelliği, bilgilerin niteliği itibarıyla gizli kalması gereken mahiyette olması ve bu bilgilerin siyasal ya da askerî casusluk maksadıyla temin edilmesidir. Söz konusu maddeye göre, bu eylemi gerçekleştiren kişiye 15 yıldan 20 yıla kadar hapis cezası verilir. Kanun koyucu bu düzenlemeyle, devletin egemenliğini ve güvenliğini tehdit edebilecek her türlü bilgi sızdırma faaliyetine karşı ciddi bir yaptırım getirmiştir.
📌 Siyasal veya Askerî Casusluk Suçunun Unsurları
Bu suçun oluşabilmesi için bazı temel unsurların bir araya gelmesi gerekir. Öncelikle suçun konusu olan bilgilerin, devletin güvenliği ya da siyasal çıkarları bakımından gizli tutulması gereken nitelikte olması gerekmektedir. Ayrıca, bu bilgilerin bir “siyasal” ya da “askerî” casusluk amacıyla temin edilmesi aranır. Burada kasıt sadece bilgi edinme değil, aynı zamanda bu bilgilerin başka bir devlet lehine toplanması niyetidir. Yargıtay kararlarına göre bu suçun işlenmesi için bilgilerin kamuya açıklanmış olması gerekmez; gizli niteliği taşıması ve bu niteliğin fail tarafından bilinmesi yeterlidir.
📌 “Temin” Kavramının Anlamı ve Yargıtay Yorumu
TCK 328’de geçen “temin etme” fiili, yalnızca fiziksel bir belgeyi ele geçirmeyi değil, aynı zamanda gizli bilginin herhangi bir şekilde öğrenilmesini de kapsar. Yani bilginin kopyalanması, fotoğraflanması, dijital olarak indirilmesi ya da hafızaya alınması bile bu kapsamda değerlendirilir. Yargıtay uygulamasında “temin” kelimesi; failin bu bilgiye ulaşmak adına aktif bir çaba göstermesini, araçlar kullanmasını, örgütsel yapıdan faydalanmasını içerecek biçimde geniş yorumlanır. Bu noktada önemli olan, bilginin izinsiz ve amaçlı bir şekilde elde edilmiş olmasıdır. Açıklamaya gerek kalmaksızın yalnızca öğrenme fiiliyle suç tamamlanır.
📌 Yargıtay 16. CD ve 9. CD Kararlarıyla Açıklamalar
Yargıtay 16. Ceza Dairesi ile 9. Ceza Dairesi’nin kararlarında bu suçla ilgili çarpıcı tespitler bulunmaktadır. Özellikle 2018/2728 ve 2014/7360 sayılı kararlarda, bilginin devlet güvenliğiyle ilişkili olması ve bu bilgilere ulaşmak için özel bir çaba gösterilmesinin altı çizilmiştir. Kararlarda, casusluk maksadının bulunması durumunda temin edilen bilgi gerçek olsa da olmasa da suçun oluşabileceği belirtilmiş, önemli olanın failin kastı ve eylemidir denmiştir. Ayrıca Yargıtay, bu bilgilerin kamuya açıklanmamış olmasını değil, devletin güvenlik çıkarları açısından gizli tutulması gerektiğini esas almaktadır.
📌 Maddenin Gerekçesi ve Suçun Amaç Unsuru
- maddenin gerekçesine göre, bu düzenleme ile korunan hukuki değer; devletin iç ve dış güvenliği ile stratejik çıkarlarıdır. Gerekçede, “siyasal casusluk” ifadesiyle, bir yabancı devlet yararına hareket edilerek Türkiye Cumhuriyeti Devleti aleyhine bilgilerin elde edilmesi kastedilmektedir. “Askerî casusluk” ise, özellikle askerî planlar, operasyonlar ve savunma sistemlerine ilişkin bilgilerin, yabancı devletler lehine toplanmasını ifade eder. Suçun manevi unsurunu oluşturan “özel maksat” burada devreye girer. Yani fail, bilgiyi sadece öğrenmek değil; bunu bir başka devlet ya da düşmanca bir organizasyon lehine elde etmek amacıyla hareket etmelidir.
📌 Nitelikli Hâller (TCK 328/2)
Türk Ceza Kanunu’nun 328. maddesinin ikinci fıkrasında, siyasal veya askerî casusluk suçunun nitelikli halleri açıkça düzenlenmiştir. Buna göre suç; eğer Türkiye’nin savaş halinde bulunduğu bir devletin çıkarları doğrultusunda işlenmişse veya savaş döneminde gerçekleştirilmişse ve Devletin savaş hazırlıklarını, askerî operasyonlarını ya da genel savaş gücünü tehlikeye sokacak nitelikteyse, fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanır. Bu durum, hem suçun işlendiği zamanın hem de eylemin sonuçlarının devlet açısından taşıdığı öneme göre ağır bir yaptırımı devreye sokar. Kanun koyucu, savaş ortamında ülkenin güvenliğini zayıflatabilecek her türlü casusluk faaliyetini, en ağır ceza ile karşılık bulacak şekilde düzenlemiştir.
📌 Devletin Savaş Etkinliği Kavramı
TCK 328/2’de geçen “Devletin savaş etkinliği” ifadesi, devletin savaş durumunda sahip olduğu tüm askerî, stratejik ve lojistik kapasiteyi kapsar. Bu sadece silahlı kuvvetlerin doğrudan eylemlerini değil, aynı zamanda savaş zamanındaki haberleşme altyapısı, savunma teknolojileri, istihbarat çalışmaları, seferberlik düzenlemeleri ve halkın moral gücü gibi çok yönlü unsurları da içerir. Casusluk fiili bu etkinlikleri zaafa uğratacak şekilde gerçekleşmişse, devletin savaş kabiliyetinin tehlikeye atıldığı kabul edilerek nitelikli hâl kapsamında değerlendirilir. Bu tür bir saldırı niteliğindeki bilgi sızdırma eylemi, sadece bilgi güvenliğini değil, ülkenin egemenliğini doğrudan tehdit eden bir durum olarak görülür.
📌 Şikayet ve Zamanaşımı Durumu
Siyasal veya askerî casusluk suçu, kamu düzenine karşı işlenen suçlar arasında yer aldığından, bu suçlarda şikayet aranmaz. Yani herhangi bir kişinin şikayetçi olmasına gerek kalmadan, savcılık makamları tarafından resen soruşturma ve kovuşturma yapılabilir. Ayrıca bu suç türü bakımından şikayetten vazgeçme de davanın düşmesine neden olmaz. Suçun işlenmesi halinde Cumhuriyet savcılığı, olaydan haberdar olduğu an itibarıyla soruşturma başlatma yükümlülüğüne sahiptir.
Bu suçta dava zamanaşımı süresi, suçun ağırlığına göre farklılık gösterir. TCK 328’in birinci fıkrasına göre zamanaşımı süresi 20 yıl, ikinci fıkrasındaki nitelikli haller açısından ise bu süre 25 yıldır. Belirtilen süreler içinde dava açılmamışsa veya açılmış olan dava karara bağlanmamışsa, dava zamanaşımı nedeniyle düşer. Ancak suçun ağırlığı dikkate alındığında, yargı makamları genellikle süreci hızla ve titizlikle yürütmektedir.
📌 Görevli Mahkeme Bilgisi
Siyasal veya askerî casusluk suçu gibi ciddi suçlar bakımından yargılamaya yetkili mahkeme, ağır ceza mahkemesidir. Bu mahkemeler, yüksek suç vasfı taşıyan davalarda uzmanlaşmış heyetler tarafından oluşturulmuş olup, geniş kapsamlı delil değerlendirmesi ve karmaşık hukuki analizleri yapabilecek donanıma sahiptir. Suçun işlendiği yer mahkemesi, soruşturma ve kovuşturma sürecini yürütmekle yetkilidir. Eğer suç örgütsel bir yapı içinde işlenmişse ya da uluslararası boyut kazanmışsa, yetki ve görev bakımından Ankara, İstanbul ya da İzmir gibi büyük şehirlerdeki özel yetkili ağır ceza mahkemeleri dosyayı ele alabilir.
Bu kapsamlı hukuk makalesi, ceza hukuku alanında uzmanlaşmış Avukat Gökhan Yağmur tarafından hazırlanmıştır. Özellikle Türk Ceza Kanunu’nda “Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk” başlığı altında yer alan suç tipleri konusunda, Yargıtay içtihatları ve akademik değerlendirmeler doğrultusunda derinlemesine analizler sunmaktadır. Makalemizde, TCK’nın 328. maddesinde düzenlenen siyasal ve askerî casusluk suçu, suçun unsurları, nitelikli halleri, dava zamanaşımı, görevli mahkemeler ve Yargıtay kararları ışığında açıklanmıştır.
Daha fazla bilgi için www.gokhanyagmur.com.tr adresini ziyaret edebilir veya 0542 157 06 34 numaralı hattan Av. Gökhan Yağmur ile doğrudan iletişime geçebilirsiniz.
🛑 Telif Hakkı ve Kullanım Uyarısı
Bu internet sitesinde yer alan tüm yazılar, makaleler ve içerikler Av. Gökhan Yağmur tarafından oluşturulmuş olup, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında koruma altındadır. Tüm içerikler zaman damgası ile kayıt altına alınmıştır. İzinsiz olarak içeriklerin kopyalanması, çoğaltılması, özetlenmesi veya başka sitelerde yayımlanması halinde hukuki ve cezai sorumluluk doğacaktır.
Meslektaş hukukçular, içeriklerimizi kaynak göstermek ve atıf yapmak suretiyle hukuki çalışmalarında kullanabilirler.
✍️ Hukuki Yazı Paylaşmak İsteyenler İçin
Akademik ya da mesleki çalışmaları bulunan hukukçular, uygulamaya dönük özgün makalelerini kısa özgeçmişleriyle birlikte [e-posta adresiniz] adresine göndererek yayımlanmak üzere bize iletebilirler. Konu sınırlaması bulunmamaktadır; ancak güncel hukuk uygulamalarıyla bağlantılı yazılar tercih sebebidir.
