Suç uydurma suçu, gerçekte hiç işlenmemiş bir suçun varmış gibi ihbar edilmesi veya bu yönde sahte deliller oluşturulmasıyla adli makamların gereksiz yere meşgul edilmesini cezalandıran bir fiildir. Türk Ceza Kanunu’nun 271. maddesinde düzenlenen bu suç, bir “soyut tehlike suçu” olarak kabul edilir.
Bu düzenlemenin amacı, adalet sisteminin sahte ihbar ve uydurma suçlarla meşgul edilmesini önlemek, kamu kaynaklarının gereksiz yere kullanılmasının önüne geçmektir.
Suç Uydurma Suçunun İşlenme Biçimleri
Suç uydurma suçu iki ayrı şekilde ortaya çıkabilir:
- Şekli suç uydurma:
Fail, polis, jandarma veya savcılık gibi yetkili mercilere, aslında hiç gerçekleşmemiş bir olayı suç gibi bildirir. Bu durumda fail, herhangi bir sahte delil oluşturmaz; yalnızca sözlü veya yazılı şekilde bir suç işlendiğini beyan eder. Bu tür fiiller “şekli suç uydurma” olarak adlandırılır. - Maddi suç uydurma:
Fail, işlenmediğini bildiği bir suçun işlendiği izlenimini verebilmek için delil veya emareler üretir. Bu eylem, “maddi suç uydurma” olarak tanımlanır.
Örneğin, bir kişi kapı kilidini kendi kırarak evinde hırsızlık yapıldığı izlenimi yaratır ve durumu polise bildirirse, bu eylem suç uydurma suçu kapsamında değerlendirilir.
Suç Uydurma Suçunun Hukuki Niteliği
TCK’nın 271. maddesinde düzenlenen suç uydurma suçu, soyut tehlike suçu niteliği taşır. Bu nedenle, failin fiili sonucunda bir zarar doğması aranmaz; yalnızca adli makamların meşgul edilmesine elverişli bir ihbar yapılmış olması suçun oluşması için yeterlidir.
Dolayısıyla, failin yaptığı ihbar veya şikayet üzerine gerçekten soruşturma açılmış olması gerekmez. Önemli olan, bu ihbarın objektif olarak soruşturma yapılmasına elverişli nitelikte olmasıdır.
Suç Uydurma Suçu ile İftira Suçu Arasındaki Fark
İftira suçu ile suç uydurma suçu sıkça karıştırılsa da, iki suç tipi arasında önemli farklar vardır.
- İftira suçu: Fail, işlemediğini bildiği bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat ederek o kişi hakkında savcılık soruşturması veya idari yaptırım uygulanmasını sağlar.
Örneğin, bir esnafın aslında kaldırıma mal koymadığı halde “yolu kapatıyor” diyerek belediyeye şikayet edilmesi ve bu nedenle idari para cezası kesilmesi iftira suçudur. - Suç uydurma suçu: Herhangi bir kişiye yöneltilmemiş, tamamen hayali bir suçun varmış gibi bildirilmesi halidir.
Örneğin, polis aranarak “bir dükkanda adam öldürüldü” şeklinde gerçeğe aykırı ihbar yapılması, suç uydurma suçu olarak değerlendirilir.
Suç Uydurma Suçunun Cezası (TCK m.271)
Türk Ceza Kanunu’nun 271. maddesine göre, suç uydurma suçu işleyen kişi üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Fail, işlenmediğini bildiği bir suçu yetkili makamlara bildirmiş veya işlenmeyen bir suçun delil ve emarelerini oluşturmuşsa, bu hüküm uygulanır.
Adli Para Cezası, Erteleme ve HAGB Uygulaması
Adli Para Cezasına Çevirme
TCK sisteminde, kısa süreli hapis cezaları bazı durumlarda adli para cezasına çevrilebilir. Bu nedenle, suç uydurma suçundan hükmedilen hapis cezası da mahkeme tarafından para cezasına dönüştürülebilir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
HAGB kararı, hükmolunan cezanın belli bir süre açıklanmamasını ve bu süre içinde failin belirli koşullara uyması halinde cezanın ortadan kaldırılmasını sağlayan bir kurumdur.
Suç uydurma suçu, HAGB kapsamında değerlendirilebilir.
Cezanın Ertelenmesi
Mahkeme, failin geçmişi ve kişisel özelliklerini dikkate alarak hapis cezasını erteleyebilir. Böylece sanık, cezaevine girmeden belirli yükümlülüklere tabi tutulur. Bu imkan da suç uydurma suçunda uygulanabilir.
Şikayet Süresi, Zamanaşımı, Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
Uzlaşma Kapsamı
Suç uydurma suçu, uzlaşma kapsamındaki suçlardan biri değildir. Fail ile devlet arasında uzlaşma prosedürü uygulanamaz.
Şikayet Süresi
Bu suç, şikayete bağlı suçlar arasında yer almadığından, savcılık tarafından resen soruşturulur. Dolayısıyla belirli bir şikayet süresi bulunmaz ve şikayetten vazgeçme ceza davasını düşürmez.
Dava Zamanaşımı
TCK uyarınca suç uydurma suçunda olağan dava zamanaşımı süresi sekiz yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren sekiz yıl içinde dava açılmazsa, devletin cezalandırma hakkı ortadan kalkar.
Görevli Mahkeme
Suç uydurma suçu nedeniyle yapılan yargılamalarda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
Suç Uydurma Suçu Yargıtay Kararları
Yargıtay içtihatları, suç uydurma suçunun unsurlarının tespitinde ve iftira suçu ile farkının belirlenmesinde önemlidir. Aşağıda bu konuya ilişkin çeşitli Yargıtay karar özetleri yer almaktadır.
Asılsız İhbar ve Suç Uydurma (Yargıtay 16. CD – 2015/183)
Sanığın defalarca polisi arayarak “kavga var” ihbarında bulunduğu, ancak bu olayın suç teşkil etmediği ve belirli bir kişiye yönelmediği tespit edilmiştir. Yargıtay, bu eylemin suç uydurma suçunun unsurlarını taşımadığına hükmederek sanığın beraatine karar verilmesi gerektiğini belirtmiştir.
Suç Uydurma ve İftira Suçu Arasındaki Fark (Yargıtay 16. CD – 2015/15)
Bir kişinin, kimseye isnatta bulunmadan yalnızca “benim adıma hat açılmış” diyerek savcılığa başvurması halinde, eylemin suç uydurma suçu kapsamına gireceği; iftira suçunun ise belirli bir kişiye yöneltilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Gerçeğe Aykırı Şikayet ve Etkin Pişmanlık (Yargıtay 9. CD – 2014/5811)
Sanığın gerçekte satmış olduğu telefonu “çalındı” diyerek şikayet etmesi, suç uydurma suçu sayılmış; ancak sanığın kovuşturma başlamadan önce doğruyu söylemesi nedeniyle TCK m.269/2’deki etkin pişmanlık hükmünün uygulanması gerektiği belirtilmiştir.
Asılsız Şikayet ve Suç Uydurma (Yargıtay 4. CD – 2013/7660)
Sanığın, motosikletini sattıktan sonra “çalındı” diyerek ihbarda bulunması, iftira değil suç uydurma suçu olarak değerlendirilmiştir. Çünkü eylem belirli bir kişiye yöneltilmemiştir.
Suç Üstlenme ile Suç Uydurma Arasındaki Fark (Yargıtay 9. CD – 2013/5628)
Yargıtay, suç üstlenme ve suç uydurma ayrımını vurgulamıştır. Buna göre:
- Suç uydurma suçunda fail, işlenmemiş bir suçu başkası işlemiş gibi bildirir.
- Suç üstlenmede ise fail, işlenmiş veya işlenmemiş bir suçu kendi işlemiş gibi beyan eder.
Aracın Teslimini Sağlamak İçin Suç Uydurma (Yargıtay 9. CD – 2013/864)
Sanığın, fiilen teslim almadığı aracın kendisine verilmesini sağlamak amacıyla “aracım çalındı” diyerek polise başvurması, suç uydurma suçu olarak kabul edilmiştir.
Gerçeğe Aykırı Hırsızlık İhbarı (Yargıtay 4. CD – 2012/19362)
Bir kişinin, herhangi bir kişiye isnat etmeksizin motosikletinin çalındığını bildirmesi eyleminin suç uydurma suçu oluşturduğu kabul edilmiştir.
Asılsız Terör İhbarı (Yargıtay 4. CD – 2009/16851)
Sanığın, polis hattını arayarak “terörist grubu jandarma karakolunu basacak” şeklinde asılsız ihbarda bulunması, suç uydurma suçu olarak değerlendirilmiştir. Çünkü ihbar, soruşturma yapılmasına elverişli niteliktedir.
Şikayet Dilekçesi ve Suç Uydurma (Yargıtay 4. CD – 2009/7602)
Sanığın daha önce kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilen bir olay hakkında aynı iddialarla ikinci kez şikayette bulunması, vuku bulmuş bir olaya ilişkin olduğundan suç uydurma suçunu oluşturmaz.
Sonuç
Suç uydurma suçu, adaletin etkinliğini ve kamu kaynaklarının doğru kullanımını korumayı amaçlayan önemli bir düzenlemedir. Gerçeğe aykırı ihbar, şikayet veya delil üretme fiilleri, TCK m.271 kapsamında ciddi yaptırımlarla karşılaşabilir. Yargıtay kararları, bu suçun sınırlarını açıkça ortaya koyarak uygulamada hukuki bir rehber niteliği taşımaktadır.
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
