Ceza Davasında Deliller, Delil Türleri ve İspat Yükü | Avukat Gökhan Yağmur
Ceza yargılamalarında sanığın suçlu olup olmadığının tespiti, sunulan delillerin doğru değerlendirilmesiyle mümkündür. Deliller, maddi gerçeğin ortaya çıkarılması için en önemli araçlardır. Bu nedenle ceza davasında deliller, delil türleri ve ispat konuları, adil yargılanma hakkının ayrılmaz parçalarıdır.
Bu yazımızda ceza davasında hangi deliller geçerlidir, delil türleri nelerdir ve ispat nasıl sağlanır? gibi soruları detaylı şekilde inceleyeceğiz.
Ceza Davasında Delil Nedir?
Ceza hukukunda delil, mahkemenin maddi gerçeğe ulaşmasını sağlayan, suçun işlendiğini veya işlenmediğini ortaya koyan her türlü vakıa ve bulgulardır. Deliller yalnızca sanığın mahkumiyetini sağlamak için değil, masumiyetini kanıtlamak amacıyla da kullanılır.
CMK m.217 uyarınca, hâkim kararını sadece duruşmada tartışılan ve hukuka uygun şekilde elde edilen delillere dayanarak verir.
Ceza Davasında Delil Türleri
Ceza yargılamasında başlıca delil türleri şunlardır:
1. Tanık Beyanları
Olayı bizzat görmüş veya duymuş kişilerin mahkemede verdikleri ifadelerdir. Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2022/3348 E. 2022/5672 K. sayılı kararında, tanık beyanlarının çelişkisiz ve hayatın olağan akışına uygun olması gerektiği vurgulanmıştır.
2. Sanık İfadesi
Sanığın kendi savunmasıdır. İkrar tek başına hüküm vermeye yeterli olmaz. Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2021/4567 E. 2021/9876 K. kararında, sanığın ikrarı yanında başka delillerle de desteklenmesi gerektiği belirtilmiştir.
3. Bilirkişi Raporları
Teknik bilgi gerektiren hususlarda uzman kişiler tarafından hazırlanan raporlardır. Mahkeme bilirkişi raporunu bağlayıcı olmamakla birlikte dikkate almak zorundadır.
4. Kamera Kayıtları ve Fotoğraflar
Olay anını gösteren görsel materyaller güçlü delil niteliğindedir. Ancak montaj ve sahtecilik ihtimaline karşı teknik inceleme yapılmalıdır.
5. Telefon Kayıtları ve HTS Dökümleri
Şüpheli ve müşteki arasındaki iletişim ve konum bilgileri açısından önemlidir. Yargıtay, HTS kayıtlarının olayın geçtiği yer ve zamanla uyumlu olup olmadığını incelemektedir.
6. Fiziki ve Dijital Deliller
Olay yerinde elde edilen parmak izi, DNA, dijital veri kayıtları gibi maddi bulgulardır.
Ceza Davasında İspat Yükü ve Delillerin Değerlendirilmesi
Ceza hukukunda ispat yükü iddia eden taraftadır. Ancak ceza davalarında taraflar arasında klasik anlamda bir ispat yükü paylaşımı yoktur. Çünkü kamu adına yürütülen soruşturma ve kovuşturma süreci vardır.
Hâkim, sunulan delilleri vicdani kanaatine göre değerlendirir. CMK m.217 gereği hukuka aykırı şekilde elde edilen deliller hükme esas alınamaz. Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2019/5-403 E. 2020/94 K. kararında hukuka aykırı delillerin kullanılamayacağı açıkça belirtilmiştir.
Avukat Gökhan Yağmur’un Değerlendirmesi
Ceza davalarında delil toplama, değerlendirme ve ispat süreçleri oldukça hassastır. Hukuka aykırı delillerin tespiti ve reddi, savunma hakkının etkin kullanımı için kritik önemdedir. Bu nedenle ceza yargılamasında tecrübeli bir avukat ile çalışmak hayati önem taşır.
Detaylı bilgi ve profesyonel destek için www.gokhanyagmur.com adresinden bana ulaşabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Ceza davasında tanık ifadesi tek başına yeterli olur mu?
Hayır. Yargıtay kararları, tanık ifadesinin başka delillerle desteklenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
HTS kayıtları delil olarak geçerli midir?
Evet. Ancak mahkeme, kayıtların olay yeri ve zamanı ile örtüşüp örtüşmediğini titizlikle incelemelidir.
Hukuka aykırı elde edilen deliller mahkemede kullanılabilir mi?
Hayır. CMK m.217 uyarınca hukuka aykırı deliller hükme esas alınamaz.
Sanığın ikrarı yeterli delil midir?
Tek başına ikrar yeterli değildir. İkrar mutlaka diğer delillerle desteklenmelidir.
Bilirkişi raporu mahkemeyi bağlar mı?
Hayır. Bilirkişi raporu bağlayıcı değildir, ancak mahkeme tarafından dikkate alınır.
