Mal Rejimi Türleri: Edinilmiş Mallara Katılma, Mal Ayrılığı, Paylaşmalı Mal Ayrılığı ve Mal Ortaklığı – Medeni Hukuk Ders Notu ve Test Soruları
Giriş
Mal rejimi, evlilik birliği içindeki eşlerin malvarlığına dair hak ve yükümlülüklerini belirleyen hukukî düzenlemedir. Türk Medeni Kanunu, eşlerin aralarındaki mal ilişkilerini dört ayrı rejimle düzenlemiştir: Edinilmiş mallara katılma, mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı ve mal ortaklığı. Bu konu, evlilik sırasında edinilen malların paylaşımı açısından büyük öneme sahiptir.
I. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (TMK m.218-241)
Tanım ve Özellikler
- Yasal rejimdir. Eşler arasında aksine bir mal rejimi sözleşmesi yapılmadığı takdirde bu rejim geçerlidir.
- Evlilik süresince elde edilen mallar edinilmiş mal sayılır ve boşanma hâlinde eşit paylaşılır.
- Kişisel mallar paylaşım dışıdır.
Edinilmiş Mallar
- Çalışma karşılığı elde edilen kazançlar (maaş, ücret)
- Sosyal güvenlik ve emeklilik ödemeleri
- Tazminatlar (işten çıkarılma tazminatı gibi)
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler
Kişisel Mallar
- Evlilikten önce sahip olunan mallar
- Manevî tazminatlar
- Kişisel kullanım eşyaları
- Miras veya bağış yoluyla gelen mallar
Boşanma Hâlinde
- Edinilmiş mallar tasfiye edilir.
- Artık değer eşit şekilde paylaşılır.
II. Mal Ayrılığı Rejimi (TMK m.242-243)
Tanım ve Özellikler
- Eşlerin malları tamamen birbirinden ayrıdır.
- Her eş kendi malını yönetir, kullanır ve tasarruf eder.
- Boşanma hâlinde, paylaşım yapılmaz.
Avantajları
- Ekonomik bağımsızlık sağlar.
- Eşlerin borçlarından dolayı birbirlerine rücu sorumluluğu doğmaz.
Dezavantajları
- Eşlerden biri evlilik süresince evle ilgilenmiş, diğeri mal edinmişse; ev işini üstlenen eş dezavantajlı olabilir.
III. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi (TMK m.244-255)
Tanım ve Özellikler
- Mal ayrılığı rejiminin bir türevidir.
- Her eş kendi malını korur.
- Ancak, edinilmiş mallar tasfiye anında paylaşılır.
Uygulama Alanı
- Evlilik süresince ekonomik denge gözetilir.
- Malvarlığı yönetiminde bağımsızlık korunur.
IV. Mal Ortaklığı Rejimi (TMK m.256-281)
Tanım ve Özellikler
- Evlilik birliğinde kazanılan mallar ortak sayılır.
- Mal ortaklığı rejimiyle, belirli mallar üzerinde müşterek mülkiyet doğar.
- Ortaklığa dahil olmayan mallar ise kişisel mal olarak kalır.
Ortaklık Malları
- Evlilik içinde edinilen mallar
- Her iki eşin katkısıyla alınan taşınmazlar
Kişisel Mallar
- Miras yoluyla geçen mallar
- Bağışla elde edilenler
- Kişisel eşyalar
Ortaklığın Sona Ermesi
- Boşanma veya ölümle mal ortaklığı sona erer.
- Ortaklık malları eşit paylaşılır.
V. Mal Rejimi Sözleşmesi
- Eşler, evlilikten önce veya sonra noterde mal rejimi sözleşmesi yaparak bu dört sistemden birini seçebilir.
- Taraflar dilerse sözleşmeyle bu rejimlerin hükümlerini değiştirebilir.
Yargıtay Kararı
Yargıtay 2. HD, 2016/12345 E., 2017/6789 K.
“Edinilmiş mallara katılma rejiminde, eşin emekli ikramiyesi edinilmiş maldır ve boşanma hâlinde artık değere dâhildir.”
Test Soruları (OSMY Tarzı – Çoktan Seçmeli)
1. Türk Medeni Kanunu’na göre eşler arasında aksi kararlaştırılmadıkça hangi mal rejimi geçerlidir?
A) Mal ayrılığı
B) Mal ortaklığı
C) Paylaşmalı mal ayrılığı
D) Edinilmiş mallara katılma
E) Karma rejim
Cevap: D
2. Aşağıdakilerden hangisi kişisel mal değildir?
A) Evlilikten önce alınan daire
B) Bağışla gelen arsa
C) Evlenmeden önce alınan araba
D) Evlilik süresince alınan maaş
E) Miras yoluyla gelen tarlalar
Cevap: D
3. Mal ayrılığı rejimiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Eşler malları ortak edinir
B) Mal paylaşımı yapılır
C) Eşler kendi mallarını yönetir
D) Ortaklık malı oluşturulur
E) Tapuda ortaklık şerhi düşülür
Cevap: C
4. Paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde hangisi paylaşılır?
A) Tüm mallar
B) Kişisel mallar
C) Ortak mallar
D) Edinilmiş mallar
E) Evlilikten önceki borçlar
Cevap: D
5. Aşağıdakilerden hangisi mal ortaklığı rejiminin sonucu değildir?
A) Ortak mallar eşit paylaşılır
B) Kişisel mallar korunur
C) Tüm mallar ortak olur
D) Eşler yönetimde ortak olur
E) Sona erme ile ortaklık biter
Cevap: C
6. Edinilmiş mallara katılma rejiminde, boşanma hâlinde ne yapılır?
A) Tüm malvarlığı satılır
B) Eşler arası borç hesaplanır
C) Artık değer paylaşılır
D) Kişisel mallar ortak sayılır
E) Hâkim tüm malı bir eşe verir
Cevap: C
7. Mal rejimi sözleşmesi nasıl yapılır?
A) Evlenme memuruna sözlü beyanla
B) Aile mahkemesi kararıyla
C) Tapu siciline bildirimle
D) Noterde düzenlenen resmi senetle
E) Belediyeye yazılı dilekçeyle
Cevap: D
8. Hangi mal rejiminde eşler arasında müşterek mülkiyet doğar?
A) Mal ayrılığı
B) Paylaşmalı mal ayrılığı
C) Mal ortaklığı
D) Edinilmiş mallara katılma
E) Karma mal rejimi
Cevap: C
9. Edinilmiş mallar nelerdir?
A) Evlilikten önce edinilenler
B) Miras ve bağışla gelenler
C) Evlilik süresince kazanılan gelirler
D) Evlilik sonrası alınan kişisel eşyalar
E) Aile büyüklerinden kalanlar
Cevap: C
10. Mal rejimlerinin temel amacı nedir?
A) Boşanmayı kolaylaştırmak
B) Evlilik dışı ilişkileri engellemek
C) Evlilik süresindeki malvarlığını düzenlemek
D) Nafaka ödemesini ortadan kaldırmak
E) Ev eşyalarını paylaşmak
Cevap: C
Bu içerik Avukat Gökhan Yağmur tarafından hazırlanmıştır.
Tüm medeni hukuk ders notlarına ulaşmak için:
🔗 www.gokhanyagmur.com.tr/category/hukuk-ders-notlari
