Tanıtım ve Bilgilendirme Nedir? Reklamdan Farkı Ne? – 2025 Sağlık Tanıtım Yönetmeliği Açıklaması
Tanıtım ve Bilgilendirme Nedir – Yeni Sağlık Tanıtım Yönetmeliği, tanıtım ve bilgilendirme ile reklam arasındaki farkı net şekilde tanımlıyor. Sağlık kuruluşlarının hangi bilgileri paylaşabileceği, hangi durumların reklam sayıldığı ve bilgilendirmenin sınırları bu kapsamlı rehberde ayrıntılı biçimde açıklanıyor.
Tanıtım ve Bilgilendirme Kavramının Sağlık Hukukundaki Önemi
Sağlık alanında bilginin kamuya nasıl sunulacağı, tıbbi uygulamaların güvenliği ve toplum sağlığı açısından doğrudan sonuç doğuran bir meseledir. Bu nedenle “tanıtım ve bilgilendirme” kavramı yeni Yönetmelik içinde özel olarak tanımlanmıştır. Yönetmeliğin temel ayrımı şudur:
Sağlıkta tanıtım ve bilgilendirme serbesttir; reklam ise kesin şekilde yasaktır.
Bu ayrım görünüşte basit olsa da uygulamada oldukça teknik ve detaylıdır. Hangi ifadelerin bilgilendirme olduğu, hangi unsurun reklam niteliği taşıdığı, hangi görselin yönlendirici olduğu gibi noktalar titizlikle belirlenmiştir.
Neden Bu Ayrım Yapılmıştır?
Çünkü sağlık hizmeti ticari bir ürün değildir.
Yanlış yönlendirme, abartılı sonuç beklentisi veya etik dışı tanıtım; bir tüketicinin yanlış ayakkabı almasına değil, kişinin sağlığının bozulmasına yol açabilir. Bu nedenle tanıtım-bilgilendirme yalnızca “objektif bilgi” ile sınırlıdır.
Tanıtım ve Bilgilendirmenin Tanımı (Yönetmelik Madde 4)
Yönetmelik, tanıtım ve bilgilendirmeyi hem sağlık tesisleri hem sağlık meslek mensupları için ayrı ayrı tanımlar.
Sağlık Tesisleri Açısından Tanıtım ve Bilgilendirme
Bir özel sağlık tesisi şu bilgileri paylaşabilir:
- adres ve iletişim bilgileri
- çalışma gün ve saatleri
- hasta kabul edilen uzmanlık dalları
- çalıştırılan sağlık meslek mensuplarının akademik unvan ve diplomaları
- hizmet verilen alanlara ilişkin sağlığı koruyucu ve geliştirici nitelikte bilgiler
Bu noktada amaç, hastaya “objektif yönlendirme” değil, “doğru bilgiye erişim” sağlamaktır.
Sağlık Meslek Mensupları Açısından Tanıtım ve Bilgilendirme
Hekimler ve diğer sağlık meslek mensupları yalnızca şu bilgileri paylaşabilir:
- ana dal ve yan dal uzmanlıkları
- akademik unvanları
- hasta kabul ettikleri zaman ve yer
- sağlıkla ilgili eğitici, bilimsel ve koruyucu bilgiler
“Biyografik bilgi + halk sağlığı bilgisi” çerçevesinin dışına çıkıldığında paylaşım reklam niteliği kazanır.
Bilgilendirmenin Hukuki Sınırları
Tanıtım ve bilgilendirme serbesttir; ancak bu serbestlik sınırsız değildir. Yönetmelik madde madde hangi içeriklerin bilgilendirme kapsamına alınamayacağını belirler.
Bilgilendirme Bilimsel Olmalıdır
Bilgi:
- doğrulanabilir,
- bilimsel,
- gerçek,
- yanıltıcı olmayan
bir nitelik taşımalıdır.
Bilimsel dayanağı olmayan ifadeler bilgilendirme kapsamına girmez.
Kişiyi Yönlendirme Amacı Taşıyamaz
Bilgilendirmenin amacı yalnızca “bilgiyi vermek”tir.
Eğer içerik şu etkiyi yaratıyorsa reklamdır:
“Bu hekim tercih edilmeli.”
“Bu klinik daha iyi.”
“Bu yöntem kesin sonuç verir.”
Bunlar bilgilendirme değil, yönlendirme amaçlı ifadelerdir.
Tanıtım ve Bilgilendirme ile Reklam Arasındaki Fark
Bu bölüm, makalenin omurgası niteliğindedir. Yönetmelik bu ayrımı davranış bazlı ve amaç bazlı olarak düzenler.
1. Amaç Farkı
Bilgilendirmenin amacı:
✔ Sağlık hizmeti hakkında nesnel bilgi sunmak
Reklamın amacı:
✘ Talep oluşturmak, yönlendirmek, ikna etmek
Amaç içeriğin kendisinden daha belirleyicidir.
2. Dil Farkı
Bilgilendirme dili:
- sade,
- teknik,
- abartısız,
- tarafsızdır.
Reklam dili:
- övgü içerir,
- üstünlük iddiası taşır,
- sonuç vaat eder,
- talep yaratır.
Örneğin:
“Burun estetiği sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişir.” = bilgilendirme
“Burun estetiğinde en iyi sonuçları biz sağlıyoruz.” = reklam
3. Görsel Kullanım Farkı
Bilgilendirmede yalnızca:
- anatomik çizimler,
- sağlık eğitimi amacı taşıyan görseller,
- riskleri anlatan grafikler
kullanılabilir.
Reklama dönüşen görseller:
- öncesi-sonrası fotoğraf,
- ameliyat görüntüsü,
- hastanın işlem sonrası mutluluk pozları
(Madde 7 ile uyumlu olarak yasaktır.)
4. Hasta Üzerinden Yapılan Paylaşımlar
Bilgilendirme:
✔ Hastalık belirtisi, riskleri, tedavi seçenekleri hakkında genel bilgi.
Reklam:
✘ Hasta yorumu, teşekkür mesajı, memnuniyet ifadesi, sonuç iddiası.
Yönetmelik:
“Hastaların teşekkür veya memnuniyet ifadeleri üzerinden reklam yapılamaz.” (Madde 5/e)
5. Ücret – Kampanya – İndirim Farkı
Bilgilendirme:
✔ Ücret bilgisine yer verilmeden genel işlem akışı anlatılabilir.
Reklam:
✘ Fiyat paylaşımı
✘ Kampanya
✘ Kombin paket duyurusu
✘ İndirim
(Madde 5/l ve 5/m ile kesin yasak.)
Hangi İçerikler Bilgilendirme Sayılır? (Örneklerle)
Bilgilendirme Olan Paylaşımlar
Aşağıdaki içerikler bilgilendirme sınırları içindedir:
- “Kliniğimizin adresi …”
- “Uzmanlık alanım ortodontidir.”
- “Dolgu işlemi lokal anestezi ile uygulanır.”
- “Diyabet hastaları için beslenme önerileri.”
- “Muayene saatlerimiz: 09.00–18.00.”
Bu içeriklerde yönlendirme değil, bilgi verme amacı vardır.
Hangi İçerikler Reklam Sayılır? (Kısa Özet – Yönetmelik Temelli)
Bu bölüm bilgilendirmeden ayrılan noktaları netleştirmek için gereklidir.
Reklam Olan Paylaşımlar
- “Türkiye’nin en iyi diş kliniği.”
- “Botoks ile kesin sonuç!”
- “İmplant 15.000 TL – Kış indirimi başladı.”
- “Hastamız çok memnun kaldı, siz de gelin.”
- “Öncesi–sonrası farkı inanılmaz.”
- “Influencer X de bizim kliniğimizi tercih etti.”
Her biri Madde 5 kapsamında reklamdır.
Bilgilendirmede Görsel Kullanımının Sınırı (Madde 7)
Görsel içerik, bilgilendirme ile reklam arasındaki ayrımı en fazla karmaşıklaştıran alandır.
Bilgilendirmede Kullanılabilecek Görseller
- sağlık eğitici infografikler
- anatomik çizimler
- genel tedavi süreçlerini anlatan temsili görseller
- sağlıkla ilgili uyarı ve koruyucu bilgilerin yer aldığı grafikler
Ancak görsellerin:
- abartılı olmaması,
- manipüle edilmemesi,
- yönlendirici unsur taşımaması,
- hasta kimliği ortaya çıkarmaması
zorunludur.
Reklam Olan Görseller
- ameliyat esnası görüntüler
- hastanın yüzünün göründüğü sonuç fotoğrafları
- öncesi-sonrası karşılaştırmaları
- hasta memnuniyet videoları
- filtreli veya parlaklaştırılmış işlem görselleri
Bu içerikler bilgilendirme kapsamına alınamaz.
Bilgilendirme İçin Zorunlu Unsurlar
Bilgilendirmenin güvenilir olması için yönetmelik bazı şartlar öngörmüştür.
Son Güncelleme Tarihi Yazılmalı
İnternet sitesinde yer alan bilgilendirmelerde son güncelleme tarihi açıkça yazılmalıdır.
(Madde 5/ı)
Editör İletişim Bilgisi Bulunmalı
Bilginin sorumlusu olan editöre ulaşılabilecek bir iletişim bilgisi gösterilmelidir.
Bilgilendirme Yetkili Kişi Tarafından Yapılmalı
Bilgilendirme yalnızca ilgili konuda uzman sağlık meslek mensubu tarafından yapılabilir.
(Ehliyet şartı – Madde 5/b)
Tanıtım ve Bilgilendirmede Yönlendirme Yasağı
Bilgilendirme metni içinde bile yönlendirme unsuru bulunması reklam sayılır.
Dolaylı Yönlendirme Örnekleri
- “Merak edenler DM’den yazabilir.”
- “Daha fazla bilgi için randevu alın.”
- “Bu yöntemin en iyi sonucu bizim kliniğimiz sağlar.”
- “Detaylar linkte.” (reklam amaçlıysa)
Bu tür ifadeler bilgilendirme görünümünde olsa bile yönlendirme niteliği taşır.
Sonuç – Bilgilendirme Sınırı Sağlıkta Neden Hayati?
Tanıtım ve bilgilendirme ile reklam arasındaki fark yalnızca hukuki değil; etik ve sağlık güvenliği yönünden de kritiktir. Bilgilendirme; hastanın doğru bilgiye ulaşmasını, riskleri anlamasını ve sağlığını korumasını hedefler. Reklam ise beklenti yaratır, riskleri küçültür ve tıbbi işlemi pazarlama aracına dönüştürür.
Yeni Sağlık Tanıtım Yönetmeliği bu ayrımı net çizgilerle ortaya koyarak, sağlık sektöründe bilgi akışını güvenli, objektif ve toplum sağlığına uygun bir zemine oturtmuştur.
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
