Genital Muayene Suçu – Türk Ceza Kanunu’nun 287. maddesinde düzenlenen genital muayene suçu, “Adliyeye Karşı Suçlar” başlığı altında yer almakta olup, kişinin temel hak ve özgürlüklerini korumayı amaçlar. Madde hükmüne göre, hakim veya savcı kararı olmaksızın bir kimsenin genital muayeneye gönderilmesi ya da bu muayenenin yapılması suç olarak kabul edilir ve üç aydan bir yıla kadar hapis cezası öngörülür.
Bu düzenleme ile, bireylerin özel hayatının gizliliği ve vücut dokunulmazlığı güvence altına alınmıştır. Ancak, bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kamu sağlığının korunması amacıyla, kanun veya yönetmeliklerle belirlenen usullere uygun olarak yapılan muayeneler bu suç kapsamında değerlendirilmez.
Başka bir ifadeyle, yetkili makam kararı olmadan yapılan muayeneler cezai sorumluluk doğururken, yasal zorunluluk gereği ve mevzuata uygun şekilde gerçekleştirilen sağlık kontrolleri suç teşkil etmez.
Bu madde, hem kişisel mahremiyeti korumak hem de keyfi uygulamaların önüne geçmek için ceza hukuku bakımından önemli bir güvence niteliği taşır.
Genital Muayene Suçunun Unsurları
TCK’nın 287. maddesinde düzenlenen genital muayene suçunun oluşabilmesi için bazı belirli unsurların varlığı gerekir:
- Yetkisiz işlem: Hakim veya savcı kararı olmadan kişinin genital muayeneye gönderilmesi ya da bizzat bu muayenenin yapılması gerekir.
- Hukuka aykırılık: Muayenenin herhangi bir soruşturma ya da kovuşturma ile bağlantılı olmaksızın ve usulüne uygun karar alınmadan gerçekleştirilmesi gerekir.
- Kasıt unsuru: Failin, yaptığı işlemin yetkili makam kararı olmadan yapıldığını bilerek ve isteyerek hareket etmesi gerekir.
Buna karşılık;
- Hakim veya savcı kararıyla yürütülen, soruşturma veya kovuşturma kapsamında usulüne uygun olarak yapılan muayeneler,
- Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kamu sağlığının korunması amacıyla, kanun ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilen tıbbi kontroller,
hukuka uygun sayılır ve bu suç kapsamında değerlendirilmez.
Bu şekilde, düzenleme hem kişilerin vücut dokunulmazlığını ve özel hayatını korumakta hem de kamu yararı gerektiren yasal sağlık tedbirlerine istisna tanımaktadır.
Adli Para Cezası, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
Genital muayene suçu için TCK 287’de öngörülen hapis cezası 3 ay ile 1 yıl arasında olduğundan, bu ceza bazı alternatif yaptırımlara veya ceza muhakemesi kurumlarına konu olabilir:
- Adli Para Cezası:
Hapis cezası, kanuni şartların oluşması halinde adli para cezasına çevrilebilir. Bu durumda sanık, özgürlüğünden yoksun bırakılmak yerine mahkemece belirlenen miktarda para cezasını öder. - Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB):
Sanık hakkında verilen ceza 2 yıl veya altında olduğunda ve diğer yasal koşullar sağlandığında mahkeme HAGB kararı verebilir. Bu karar ile hüküm açıklanmaz, sanık 5 yıl denetim süresine tabi tutulur; bu süre sorunsuz tamamlandığında dava düşer ve hüküm hiçbir sonuç doğurmaz. - Cezanın Ertelenmesi:
TCK’ya göre, 2 yıl veya altındaki hapis cezaları, sanığın geçmişte kasıtlı bir suçtan mahkum olmaması ve yargılama sürecindeki iyi hali dikkate alınarak ertelenebilir. Erteleme kararı, cezanın infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi anlamına gelir.
Bu hükümler, özellikle ilk defa suç işleyen ve olumlu kişisel özellikler gösteren sanıklar için mahkeme tarafından sıkça değerlendirilir.
Suçun Şikayet Süresi ve Zamanaşımı – Genital Muayene Suçu
Genital muayene suçu, şikayete tabi olmayan suçlar arasında yer alır. Bu nedenle, Cumhuriyet savcılığı tarafından resen soruşturma başlatılır ve herhangi bir şikayet süresi bulunmaz. Mağdurun şikayetten vazgeçmesi de davanın düşmesine yol açmaz.
Ancak bu suçun takibi ve yargılanması dava zamanaşımı hükümlerine tabidir. Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir süre içinde soruşturma veya kovuşturma yapılmaması halinde ceza davasının sona ermesini sağlayan bir kurumdur.
TCK hükümlerine göre, genital muayene suçunda olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süre içinde suç her zaman soruşturulabilir ve kovuşturulabilir. Fakat 8 yıllık süre geçtikten sonra ne yeni bir soruşturma başlatılabilir ne de devam eden bir dava sürdürülebilir.
Bu düzenleme, hem mağdurun haklarının korunmasını hem de hukuki güvenliğin sağlanmasını amaçlar.
Uzlaşma, Soruşturma ve Kovuşturma Süreci, Görevli Mahkeme
Genital muayene suçu, uzlaşma kapsamına giren suçlardan değildir. Bu nedenle, mağdur ile fail arasında uzlaştırmacı aracılığıyla anlaşma sağlanması hukuken mümkün değildir.
Bu suç nedeniyle yürütülecek yargılamalarda görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir.
- Soruşturma aşamasında, Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilebilir.
- Kovuşturma aşamasında ise, şartların oluşması halinde basit yargılama usulü uygulanabilir ve dosya üzerinden hüküm kurulabilir.
Bu düzenlemeler, davaların daha hızlı sonuçlandırılmasını sağlarken, usul güvencelerinin de korunmasına olanak tanır.
Avukat Gökhan Yağmur – Hukuki Danışmanlık ve Savunma Hizmetleri
Uzun yıllara dayanan tecrübesi ve güçlü hukuk bilgisiyle Av. Gökhan Yağmur, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku başta olmak üzere birçok alanda müvekkillerine etkili çözümler sunmaktadır. Müvekkillerinin haklarını en üst düzeyde korumayı ilke edinen Av. Gökhan Yağmur, her dosyaya titizlikle yaklaşarak süreci en verimli şekilde yönetir.
Profesyonel yaklaşımı, güncel yargı kararlarına hakimiyeti ve stratejik savunma teknikleri ile gerek dava takibi gerekse hukuki danışmanlık alanında güvenilir bir temsilci olarak öne çıkar.
📞 İletişim: 0542 157 06 34
🌐 Web: www.gokhanyagmur.com.tr
Her türlü hukuki sorun ve danışmanlık ihtiyacınızda, uzman desteğiyle haklarınızı güvence altına almak için Av. Gökhan Yağmur ile iletişime geçebilirsiniz.
