Özel Usulsüzlük Cezasına İtiraz ve İptal Davası | Avukat Gökhan Yağmur
Özel usulsüzlük cezası, Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümleri uyarınca, vergiye tabi işlemlerin eksik veya hatalı yerine getirilmesi, belge düzenleme yükümlülüğüne aykırı davranılması gibi durumlarda uygulanan idari para cezasıdır. Bu cezaya maruz kalan mükellefler, idarenin haksız ve hukuka aykırı işlemine karşı itiraz ve iptal davası açabilirler.
Bu yazımızda özel usulsüzlük cezasının kapsamını, itiraz ve iptal sürecini, dava açma usulünü ve emsal Yargıtay kararlarını detaylı şekilde ele alacağız.
Özel Usulsüzlük Cezası Nedir?
Vergi Usul Kanunu’nun 353. maddesi başta olmak üzere çeşitli maddelerinde düzenlenen özel usulsüzlük cezası; fatura, fiş, sevk irsaliyesi gibi belgelerin düzenlenmemesi veya yanlış düzenlenmesi, bildirimlerin süresinde yapılmaması gibi fiiller sebebiyle uygulanır.
Özel usulsüzlük cezası türleri:
- Belge düzenleme yükümlülüğüne aykırılık
- Bildirim ve beyanname verme yükümlülüğünün ihlali
- Elektronik belge ve sistemlere uyumsuzluk
- Defter tutma kurallarına aykırılık
Bu cezalar vergi ziyaı cezası ile karıştırılmamalıdır. Vergi ziyaı cezası vergi kaybına neden olan fiillerde uygulanırken, özel usulsüzlük cezası daha çok şekli yükümlülüklerin ihlali halinde kesilmektedir.
Özel Usulsüzlük Cezasına Nasıl İtiraz Edilir?
Özel usulsüzlük cezasına maruz kalan mükelleflerin öncelikle vergi dairesine uzlaşma talebinde bulunması mümkündür. Ancak uzlaşma sağlanamaması veya doğrudan dava yoluna gidilmek istenmesi halinde, vergi mahkemelerinde iptal davası açılır.
İtiraz ve Dava Süreci:
- Cezanın tebliğinden itibaren 30 gün içinde dava açılmalıdır.
- Yetkili mahkeme, cezayı tebliğ eden idarenin bulunduğu yer vergi mahkemesidir.
- Dava dilekçesinde cezaya neden olan işlemin hukuka aykırılığı açıkça belirtilmelidir.
- Delil ve belgelerle itiraz gerekçeleri ispatlanmalıdır.
Özel Usulsüzlük Cezası İptal Davasında Dikkat Edilecek Hususlar
- Tebliğ usulü ve süresine uyulup uyulmadığı denetlenmelidir.
- Cezanın dayandığı maddi vakıalar ve hukuki gerekçeler titizlikle incelenmelidir.
- Şekli eksiklikler (tebliğ hatası, usulüne aykırı düzenlenen tutanaklar) lehe kullanılabilir.
- Anayasa’nın mükellefin haklarını koruyan hükümleri (hukuk devleti, ölçülülük ilkesi) gerekçe olarak sunulmalıdır.
Yargıtay ve Danıştay Kararları
- Danıştay 3. Dairesi, 2019/7654 E., 2021/3467 K. sayılı kararında; usule uygun düzenlenmeyen tutanaklara dayanılarak kesilen özel usulsüzlük cezalarının hukuka aykırı olduğuna hükmetmiştir.
- Danıştay 7. Dairesi, 2020/1256 E., 2021/2983 K. sayılı kararı; belge düzenleme yükümlülüğünün ihlal edilmediği somut olayda, kesilen özel usulsüzlük cezasının iptaline karar vermiştir.
- Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu 2022/1895 E., 2023/1526 K. içtihadında; cezaların ölçülülük ilkesi çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Sonuç: Hukuki Destek Almak Önemlidir
Özel usulsüzlük cezası ile karşı karşıya kalmanız halinde hukuki destek almak ve profesyonel bir süreç yönetimi sağlamak lehinize olacaktır. Bu kapsamda, idarenin hatalı işlemine karşı haklarınızı korumak ve iptal davasını başarıyla yürütmek için Avukat Gökhan Yağmur olarak yanınızdayım.
Daha fazla bilgi ve danışmanlık için www.gokhanyagmur.com adresinden bana ulaşabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Özel usulsüzlük cezasına ne kadar sürede itiraz edebilirim?
Cezanın size tebliğinden itibaren 30 gün içinde vergi mahkemesinde iptal davası açmanız gerekir.
Özel usulsüzlük cezası uzlaşma kapsamına girer mi?
Evet, mükellef dilerse uzlaşma başvurusunda bulunabilir. Uzlaşma sağlanamazsa dava açma yolu açıktır.
Belge düzenlemede küçük hatalar için de özel usulsüzlük cezası kesilir mi?
Evet, belge düzenleme yükümlülüğüne aykırılık halinde, hata küçük dahi olsa özel usulsüzlük cezası uygulanabilir. Ancak cezaya karşı dava açarak orantısızlık savunması yapılabilir.
Danıştay özel usulsüzlük cezalarının iptaline ilişkin karar veriyor mu?
Danıştay, somut olayın özelliklerine göre usulsüz düzenlenmiş cezaların iptali yönünde pek çok emsal karar vermiştir.
