Kasten Adam Öldürme Suçu (TCK 81) – Cezası, Türleri ve Yargıtay Kararlarıyla Açıklama
Kasten adam öldürme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun en ağır yaptırımla cezalandırdığı fiillerden biridir. Bu makalede, kasten öldürme suçu ve bu suça ilişkin Yargıtay içtihatları kapsamlı biçimde ele alınmaktadır.
Kasten Öldürme Suçu Nedir? (TCK 81)
Kasten insan öldürme, bir kimsenin bilerek ve isteyerek başka birinin yaşamına son vermesiyle oluşur. Türk Ceza Kanunu’nda bu suçun temel hali madde 81, nitelikli halleri ise madde 82 kapsamında düzenlenmiştir. Kasten öldürme suçuyla korunan temel hukuki değer, kişilerin yaşam hakkıdır.
Trafik veya iş kazası, tıbbi hata gibi dikkatsizlik ya da özen eksikliğinden doğan fiiller “taksirle öldürme” olarak değerlendirilir. Buna karşılık, failin bilerek bir insanı öldürmesi “kasten öldürme” suçunu oluşturur.
5237 sayılı TCK’nın 81. maddesi gereğince, kasten adam öldürme suçunun temel şekli müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
Kasten Öldürme Suçu Kime Karşı İşlenebilir?
Bu suç, sağ olarak dünyaya gelen her birey aleyhine işlenebilir. Ceza hukuku açısından “insan” sıfatı, doğumla birlikte kazanılır. Bu nedenle ana rahmindeki cenin, henüz insan olarak kabul edilmediğinden kasten öldürme suçu bu aşamada oluşmaz. Ancak on haftalık sürenin üzerindeki ceninin kasıtlı olarak düşürtülmesi halinde TCK m.99’daki “çocuk düşürtme suçu” gündeme gelir.
Doğumdan hemen sonra yaşam şansı az olsa bile, sağ doğan bebeğin öldürülmesi durumunda fail, kasten öldürme suçundan cezalandırılır. Aynı şekilde bir kişinin kendi yaşamına son vermesi halinde, bu durum “intihar” olup suç teşkil etmez; fakat intihara yönlendiren kişi, TCK m.84’teki “intihara yönlendirme suçu” kapsamında sorumlu tutulur.
Kasten Öldürme Suçu Nasıl İşlenir?
Kasten öldürme suçu serbest hareketli bir suçtur, yani hem icrai (aktif) hem de ihmali (pasif) bir davranışla işlenebilir. Fail, herhangi bir eylem türüyle — örneğin silah kullanarak, darbe vurarak veya zehir vererek — insan hayatına son verebilir.
Dolayısıyla, bir kimseyi yumrukla öldürmek de tabanca ile öldürmek de aynı nitelikte değerlendirilir ve her iki durumda da kasten adam öldürme cezası uygulanır.
Silahla Kasten Öldürme Suçu ve Cezası
TCK m.6/1-f’ye göre “silah” kavramı oldukça geniştir. Tabanca, tüfek, bıçak gibi klasik araçların yanı sıra, gerektiğinde kalem, anahtar veya tırnak makası gibi eşyalar da silah sayılabilir.
Silahla veya silahsız biçimde öldürme arasında ceza bakımından fark yoktur. Her iki durumda da fail müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi (TCK 83)
Kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi, failin yapması gereken bir eylemi bilerek yerine getirmemesi sonucu bir kişinin ölümüne neden olması halidir. Bu durumda, ihmali davranış icrai hareketle eşdeğer görülür.
Failin cezalandırılabilmesi için şu durumlardan biri bulunmalıdır:
- Sözleşmeden doğan yükümlülüğün ihlali: Doktorun ameliyat sırasında kanamayı bilerek durdurmaması veya bakıcının yaşlı kişiye günlerce yemek vermemesi gibi.
- Yasadan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali: Annenin bebeğini evde yalnız bırakıp günlerce dönmemesi sonucu bebeğin açlıktan ölmesi örneğinde olduğu gibi.
- Önceki tehlikeli davranış sonrası ihmal: Trafik kazasında çarptığı yaralıya yardım etmeyip kaçan sürücünün ihmali davranışı gibi.
Failin cezalandırılabilmesi için, ölüm sonucunu engelleme imkânına sahip olması gerekir. Eğer bu imkân varken ihmal sergilenmişse, fail kasten öldürme suçundan sorumlu tutulur.
Bu halde ceza, müebbet yerine 15–25 yıl arası hapis cezası olarak belirlenebilir; ancak mahkeme olayın niteliğine göre indirim yapmadan da hüküm verebilir.
Tasarlayarak (Taammüden) Kasten Öldürme Suçu (TCK 82/1-a)
Tasarlayarak adam öldürme, failin suçu önceden planlayarak, aradan geçen makul süreye rağmen kararlılığını koruyup soğukkanlı biçimde işlemesidir.
Yargıtay’a göre tasarlama:
- Failin koşulsuz biçimde öldürme kararı vermesi,
- Suçu planladıktan sonra makul bir sürenin geçmesine rağmen vazgeçmemesi,
- Fiili plan dahilinde, ısrarla ve soğukkanlılıkla işlemesidir.
Tasarlamanın varlığı, somut delillerle tespit edilmelidir. Sadece varsayım veya tahminle tasarlama kabul edilemez. Bu nitelikli halin cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Tasarlama ve Haksız Tahrik Birlikte Uygulanabilir mi?
Fail, haksız tahrikin etkisiyle öfke içinde olsa bile, plan yaparak ve tahrikin etkisi altında kalarak eylemini gerçekleştirmişse her iki hal birlikte değerlendirilebilir. (YCGK 2012/258)
Canavarca Hisle veya Eziyet Çektirerek Öldürme (TCK 82/1-b)
Bu nitelikli hal, insanın ölürken çektiği acıdan zevk alınması veya öldürmenin vahşice, eziyet çektirerek yapılması durumlarını kapsar.
Canavarca his, toplum vicdanının kabul edemeyeceği ölçüde sadist duygularla hareket etmektir.
Eziyet çektirerek öldürme ise mağdura gereksiz acı ve ızdırap verilerek ölümün zamana yayılmasıdır.
Yargıtay’a göre; yakarak, işkence ederek, vücudun parçalanması veya cinsel organın kesilmesi gibi fiiller bu kapsamdadır. Bu nitelikli halin cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Kan Gütme Saikiyle Adam Öldürme (TCK 82/1-j)
Kan gütme saikiyle öldürme, önceki bir öldürme olayına misilleme olarak işlenir. Fail, öldürülen yakınının intikamını almak amacıyla eylemde bulunur.
Bu nitelikli halin oluşması için:
- Önceki olayın ölümle sonuçlanması,
- Failin öç alma saikiyle hareket etmesi,
- Aradan makul bir sürenin geçmesi gerekir.
Sadece intikam amacıyla değil, görev bilinciyle hareket etme unsuru da aranır. Ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Töre veya Namus Saikiyle Öldürme (TCK 82/1-k)
Töre saikiyle adam öldürme, mağdurun töreye aykırı davrandığı düşüncesiyle, toplumsal baskı ve aile kararı doğrultusunda öldürülmesidir. Bu suçta fail bireysel değil, aile veya aşiret kararıyla hareket eder.
Buna karşılık “namus cinayeti”, bireyin kendi namus anlayışıyla gerçekleştirdiği eylemdir ve haksız tahrik indirimi uygulanabilir.
Töre saikiyle işlenen öldürmede ise indirim uygulanmaz ve ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Kamu Görevlisine Karşı Kasten Öldürme (TCK 82/1-g)
Kamu görevlisinin, görevi nedeniyle öldürülmesi halinde suçun nitelikli hali oluşur. Failin fiili kamu görevlisinin göreviyle bağlantılı olmalıdır. Aksi halde bu madde uygulanmaz.
Bu durumda da ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Kadına, Çocuğa veya Savunmasız Kişiye Karşı Öldürme (TCK 82/1-d-e-f)
Kadınlara, çocuklara veya fiziksel/ruhsal açıdan savunmasız kişilere karşı işlenen öldürme fiilleri, nitelikli hal sayılmıştır.
Örneğin yaşlı, engelli veya yaralı kişiye karşı işlenen fiiller bu kapsamda değerlendirilir.
Bu nitelikli hallerin tamamında ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Akrabalık Bağına Dayalı Kasten Öldürme (TCK 82/1-d)
Failin anne, baba, çocuk, torun, kardeş, eş veya boşandığı eşi öldürmesi de nitelikli haldir.
Ancak imam nikahlı eş veya tanınmamış evlilik dışı çocuklar bu madde kapsamına girmez.
Bu hallerde de ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanır.
Bir Suçu Gizlemek veya Yakalanmamak Amacıyla Öldürme (TCK 82/1-h)
Fail, başka bir suçun delillerini yok etmek veya yakalanmamak için bir kimseyi öldürürse, bu durum da nitelikli kasten öldürme sayılır.
Suçun türü önemli değildir; önemli olan öldürme fiilinin diğer suçla bağlantılı olmasıdır.
Bir Suçu İşleyememekten Duyulan İnfialle Öldürme (TCK 82/1-i)
Fail, işlemek istediği suçu gerçekleştiremeyince duyduğu öfke veya kızgınlıkla birini öldürürse bu madde uygulanır.
Bu da nitelikli hal olup cezası ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Yangın, Patlama veya Kimyasal Yöntemle Öldürme (TCK 82/1-c)
Yangın çıkararak, bomba kullanarak, nükleer veya kimyasal silahlarla öldürme fiilleri en ağır nitelikli haller arasındadır.
Bu suçların cezası da ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.
Kasten Öldürmede Haksız Tahrik İndirimi (TCK 29)
Haksız tahrik, failin haksız bir eylemin etkisiyle öfke veya elem duyarak suç işlemesidir.
Yeni TCK’da “ağır-hafif” tahrik ayrımı kaldırılmıştır.
Haksız tahrikin derecesine göre cezada indirime gidilebilir. Buna göre:
- Ağırlaştırılmış müebbet yerine 18–24 yıl,
- Müebbet yerine 12–18 yıl hapis cezası uygulanabilir.
Kasten Öldürmede Meşru Müdafaa (TCK 25)
Bir kimse, kendisine veya başkasına yönelen haksız bir saldırıyı orantılı biçimde defetmek amacıyla saldırganı öldürürse, bu fiil meşru müdafaa kapsamında değerlendirilir.
Bu durumda fail cezalandırılmaz. Ancak, savunmanın sınırları aşıldıysa, hâkim TCK m.27’ye göre cezada indirim yapabilir.
Kasten Adam Öldürme Suçu Dava Zamanaşımı
Dava zamanaşımı, suçtan uzun süre geçmesine rağmen davanın açılmaması veya sonuçlanmaması halinde devletin cezalandırma hakkını kaybetmesidir.
Kasten öldürme suçunda dava zamanaşımı süresi 25 yıldır.
Kasten Adam Öldürme Suçu – Yargıtay Kararlarından Örnekler
1. Kavgada Kurşunun Kime Ait Olduğu Belirlenemeyen Olay
Merminin hangi taraftan geldiği tespit edilemeyen çatışmalarda müşterek faillik hükümleri uygulanamaz; sanıklar lehine şüphe esası gereği beraat kararı verilmelidir.
(Yargıtay 1. CD 2019/1750 K.)
2. Olası Kastla Yeni Doğan Bebeğin Ölümü
Bebeğin göbek kordonu bağlanmadan bırakılması sonucu ölümde, fail sonucu öngörüp kabullenmişse olası kastla nitelikli öldürme oluşur.
(Yargıtay 1. CD 2016/1801 K.)
3. Tasarlamaya Yakın Kastta Cezanın Artırılması
Tasarlamayı kanıtlayan delil bulunmasa bile, kast yoğunluğu yüksekse temel ceza alt sınırdan verilmemelidir.
(Yargıtay 1. CD 2003/1662 K.)
4. Tasarlama ve Haksız Tahrik Arasındaki Denge
Tasarlamayı kanıtlayan süre veya plan yoksa, niteliksiz öldürmeden hüküm kurulmalıdır.
(Yargıtay 1. CD 2014/2819 K.)
5. Töre Saikiyle Kardeşini Öldürme
Fail, aile onurunu koruma saikiyle kardeşini planlayarak öldürmüşse, eylem tasarlayarak ve töre saikiyle öldürme suçudur.
(Yargıtay 1. CD 2012/3350 K.)
6. Ruh ve Beden Bakımından Savunmasız Kişi Kavramı
Maktulün fiziksel olarak kendini savunabildiği tespit edilmişse, 82/1-e maddesi uygulanamaz.
(Yargıtay 1. CD 2013/4530 K.)
7. Kan Gütme Saikiyle Öldürme
Failin münhasıran intikam saikiyle hareket ettiği olaylarda, TCK 82/1-j maddesi uygulanır.
(Yargıtay 1. CD 2009/4026 K.)
8. Tasarlayarak Öldürmede Mağduru Eve Çağırma
Failin eşini eve çağırıp öldürmesi, planlı hazırlık delili yoksa tasarlama sayılmaz.
(Yargıtay 1. CD 2020/227 K.)
9. Nitelikli Öldürmede Azmettirenin Sorumluluğu
Nitelikli hal, failin eylemine bağlıdır. Azmettiren yalnızca bildiği nitelikli hallere göre cezalandırılabilir.
(Yargıtay 1. CD 2014/3654 K.)
Sonuç
Kasten adam öldürme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun en ağır yaptırımlı suç tipidir. Suçun işleniş şekline göre müebbet veya ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası öngörülmektedir.
Bu suçun yargılamasında kastın derecesi, nitelikli hallerin varlığı ve failin psikolojik durumu dikkatle incelenir.
Yargıtay kararları da, uygulamada failin kastını ve suçun niteliğini belirlemede yol gösterici niteliktedir.
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
