Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması Suçu (TCK 177)
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 177. maddesi, “Genel Tehlike Yaratan Suçlar” başlığı altında düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, gözetimi altındaki hayvanı başkalarının yaşamı veya sağlığı açısından tehlikeli olabilecek biçimde serbest bırakan ya da hayvanın kontrolünü sağlamada ihmal gösteren kişiler, altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Bu suçun oluşabilmesi için:
- Failin, hayvanın bakım ve gözetiminden sorumlu olması,
- Hayvanın başkalarının hayatı veya sağlığı bakımından risk oluşturabilecek şekilde başıboş bırakılması,
- Ya da kontrol altına alınmasında ihmalkâr davranılması gerekir.
Suçun amacı, hem insanların güvenliğini hem de hayvanların başıboş bırakılmasından kaynaklanabilecek olumsuz olayların önüne geçmektir. Burada, tehlike olasılığının varlığı yeterlidir; fiilen bir zarar meydana gelmiş olması şart değildir.
Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması Suçunun Unsurları
5237 sayılı TCK m.177’nin madde gerekçesine göre, bu suç; kişinin gözetimi altındaki hayvanı, başkalarının hayatı veya sağlığı açısından tehlike oluşturabilecek biçimde serbest bırakması ya da kontrol altına alma konusunda ihmalkâr davranması ile oluşur.
Bu suçun unsurları şu şekilde sıralanabilir:
- Failin Gözetim Sorumluluğu
- Hayvanın failin gözetimi, bakımı veya kontrolü altında bulunması gerekir.
- Fail, hayvanın sahibi olabileceği gibi, geçici olarak bakmakla yükümlü kişi de olabilir.
- Tehlike Oluşturabilecek Serbest Bırakma veya İhmal
- Hayvanın başkalarının hayatı veya sağlığı açısından risk doğuracak şekilde başıboş bırakılması.
- Kontrol altında tutulmasında gerekli özenin gösterilmemesi.
- Somut Tehlike Suçu Olması
- Suçun oluşması için fiilen bir yaralanma veya ölüm meydana gelmesi gerekmez.
- Tehlike ihtimalinin doğması yeterlidir.
- Zarar Meydana Gelirse Neticeye Göre Sorumluluk
- Eğer bu fiil sonucunda yaralama veya ölüm meydana gelirse, fail, ortaya çıkan neticeye kast veya taksir durumuna göre ayrıca cezalandırılır.
- Örneğin, ihmal sonucu köpeğin saldırmasıyla yaralama olursa, taksirle yaralamadan da hüküm verilir.
- Taksirle Yaralama ile Bağımsız Cezalandırma
- Olay taksirle yaralama niteliğinde olsa ve mağdur şikayetten vazgeçse bile, fail TCK m.177 kapsamındaki sorumluluktan kurtulmaz.
- Yani, yaralama suçu düşse bile tehlike yaratma suçu bakımından yargılama devam eder.
Bu yönleriyle TCK m.177, hayvan kaynaklı tehlikeleri önleyici ve toplum güvenliğini koruyucu nitelikte bir düzenlemedir.
Adli Para Cezası, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (TCK 177)
1. Adli Para Cezası
Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu, altı aya kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
- Mahkeme, hapis cezası yerine doğrudan adli para cezası verebilir.
- Ayrıca hükmolunan 1 yıl veya daha az süreli hapis cezaları, TCK m.50 uyarınca adli para cezasına çevrilebilir.
2. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
- HAGB, sanık hakkında verilen hükmün hemen kesinleşmemesi, belirlenen denetim süresince sonuç doğurmaması anlamına gelir.
- Denetim süresinde yükümlülüklere uyulursa, ceza hiç doğmamış sayılır.
- Bu suçta verilecek hapis cezası 2 yıl veya altında olacağından, CMK m.231 şartları mevcutsa HAGB kararı verilebilir.
3. Erteleme
- Erteleme, verilen hapis cezasının infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir.
- TCK m.51 uyarınca, 2 yıl veya daha az hapis cezaları ertelenebilir.
- Dolayısıyla bu suçtan verilecek ceza, şartlar oluştuğunda ertelenebilir.
Bu düzenlemeler, TCK m.177 kapsamında yargılanan kişiler açısından ceza infazı yerine alternatif yaptırımların uygulanabilmesine imkân tanımaktadır.
Suçun Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
1. Şikayet Süresi
- Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu, şikayete tabi suçlardan değildir.
- Bu nedenle savcılık, suçun işlendiğini öğrendiğinde resen (kendiliğinden) soruşturma başlatır.
- Herhangi bir şikayet süresi bulunmadığı gibi, şikayetten vazgeçme de davanın düşmesine yol açmaz.
2. Dava Zamanaşımı
- Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir süre içinde dava açılmaması veya dava açıldıktan sonra kanuni süre içinde sonuçlandırılmaması durumunda ceza davasının düşmesine sebep olur.
- TCK m.66’ya göre, bu suç için olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
- Yani suç, işlendiği tarihten itibaren 8 yıl içinde her zaman soruşturulabilir.
- 8 yıllık süre geçtikten sonra ise artık soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
Bu özellikleriyle TCK m.177 kapsamındaki suç, hem şikayete bağlı olmaması hem de uzun zamanaşımı süresi nedeniyle kamu düzenini ilgilendiren, toplum güvenliğini korumayı amaçlayan suç tiplerinden biridir.
Uzlaşma ve Görevli Mahkeme
1. Uzlaşma
- Uzlaşma, suç isnadı altındaki kişi ile suçun mağduru arasında uzlaştırmacı aracılığıyla sağlanan anlaşmadır.
- Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu, uzlaşma kapsamında değildir.
- Dolayısıyla taraflar kendi aralarında anlaşsalar bile bu durum, davanın düşmesine neden olmaz.
2. Görevli Mahkeme
- Bu suçtan açılan davalara Asliye Ceza Mahkemesi bakar.
- Yargılama, suçun işlendiği yer mahkemesinde yürütülür.
3. Soruşturma Aşamasında Uygulanabilecek Kurumlar
- Savcılık, şartları oluştuğunda önödeme uygulayabilir.
- Yine CMK m.171 uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilebilir.
4. Kovuşturma Aşamasında Yargılama Usulü
- Dava açıldıktan sonra, koşulları mevcutsa basit yargılama usulü ile dosya üzerinden karar verilebilir.
Bu hükümler, TCK m.177 kapsamındaki suçun uzlaştırmaya tabi olmaması, ancak bazı yargılama kolaylıklarının uygulanabilmesi bakımından önem taşır.
Hayvanın Tehlike Yaratabilecek Şekilde Serbest Bırakılması Suçu – Yargıtay Kararları
TCK m.177 kapsamında Yargıtay uygulamasında öne çıkan kararlar, suçun tehlike suçu niteliği, malvarlığı tehlikesinin kapsama girmemesi, taksirle yaralama ile ilişki ve trafik güvenliğini tehlikeye düşürme gibi konulara açıklık getirmektedir.
1. Malvarlığı Tehlikesinin Suç Kapsamında Olmaması
TCK m.177, yalnızca hayat ve sağlık bakımından tehlike yaratma hallerini kapsar. Malvarlığına yönelik tehlike, bu madde kapsamında değerlendirilmez.
- Örnek Karar: Otoyol kenarında otlatılan büyükbaş hayvanın yola çıkarak maddi hasarlı kazaya neden olması, sağlık veya hayat açısından somut tehlike oluşturmadığından, TCK m.177 uygulanamaz. Bu durumda Karayolları Trafik Kanunu m.69/2 uyarınca idari para cezası uygulanmalıdır. (Yarg. 8. CD – 2015/24187)
2. Trafik Güvenliğini Tehlikeye Düşürme ve Yaralama Suçlarıyla İlişki
Başıboş hayvanın karayoluna çıkarak kazaya sebep olması halinde, olay hem taksirle yaralama hem de TCK m.177 kapsamında değerlendirilebilir. Ancak netice suçunun oluşması halinde öncelik zarar suçuna verilir.
- Örnek Karar: Meskun mahal dışında başıboş bırakılan ineğin kazaya sebep olması sonucu yolcuların yaralanması, taksirle yaralama suçunu oluşturur. Yargıtay, bu durumda tehlike suçundan değil, zarar suçundan ceza verilmesi gerektiğini belirtmiştir. (Yarg. 12. CD – 2019/7167)
3. Köpek Saldırısında Zarar Suçu Önceliği
TCK m.177’de, yalnızca tehlike yaratılması cezalandırılır. Zarar doğduğunda, fiil taksirle yaralama gibi zarar suçuna dönüşür.
- Örnek Karar: Sanığın iş yerinin önündeki köpeğin saldırarak mağduru yaralaması halinde taksirle yaralama suçu oluşur. Ancak zarar suçundan ceza verilemiyorsa (örneğin zamanaşımı veya şikayetten vazgeçme), şartları oluşmuşsa tehlike suçundan ceza verilebilir. (Yarg. 8. CD – 2015/23783)
4. Şikayetten Vazgeçme ve Suç Vasfı Yanılgısı
Başıboş köpeğin komşunun çocuğunu ısırması halinde, olay hem TCK m.177 hem taksirle yaralama suçunu oluşturur. Yaralama suçu şikayete tabi olduğundan şikayetten vazgeçme halinde düşer, ancak tehlike suçu şikayete tabi olmadığından yargılama devam eder.
- Örnek Karar: Mağdurların şikayetten vazgeçmesi üzerine yalnızca taksirle yaralamadan düşme kararı verilmesi ve tehlike suçunun göz ardı edilmesi bozma sebebi olmuştur. (Yarg. 12. CD – 2014/16912)
5. Zarar Suçu ile Tehlike Suçunun Birlikte Uygulanması
Yargıtay, zarar suçu oluştuğunda ayrıca tehlike suçundan ceza verilemeyeceğini vurgular.
- Örnek Karar: Başıboş köpeğin mağduru yaralaması durumunda taksirle yaralama suçundan mahkumiyet yeterlidir. Hem taksirle yaralama hem TCK m.177’den mahkumiyet verilmesi hukuka aykırıdır. (Yarg. 12. CD – 2014/15645)
6. Malvarlığına Yönelik Tehlike ve Trafik Güvenliği
TCK m.177’de malvarlığı tehlikesine yer verilmediğinden, yalnızca maddi hasarlı kazalarda suç oluşmaz. Bu tür eylemler Karayolları Trafik Kanunu çerçevesinde idari işlem konusudur.
- Örnek Karar: İneğin yola çıkarak maddi hasarlı kaza yapması halinde TCK m.177 veya TCK m.179 kapsamında suç oluşmaz; bu durum idari kabahat olarak değerlendirilir. (Yarg. 2. CD – 2009/2619)
Bu kararlar ışığında, TCK m.177’nin yalnızca hayat ve sağlık açısından somut tehlike oluşturan hallerde uygulanabileceği, zarar suçunun oluşması halinde ise tehlike suçunun ikincil konumda kaldığı anlaşılmaktadır.
Avukat Gökhan Yağmur – Hukuki Danışmanlık ve Savunma Hizmetleri
Hayvanın tehlike yaratabilecek şekilde serbest bırakılması suçu ve diğer tüm ceza hukuku konularında, müvekkillerine kapsamlı hukuki destek sunan Avukat Gökhan Yağmur, hem soruşturma hem kovuşturma aşamalarında etkin savunma stratejileri geliştirmektedir. Uzmanlık alanı ceza hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku olan Gökhan Yağmur, her dosyaya özel analiz yaparak en uygun hukuki çözümleri üretir.
İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren Av. Gökhan Yağmur, Türkiye genelinde dava ve danışmanlık hizmeti vermekte olup, müvekkillerinin haklarını koruma noktasında titiz, planlı ve sonuç odaklı bir yaklaşım benimsemektedir. Daha fazla bilgi almak, hukuki sürecinizi profesyonel bir yaklaşımla yürütmek ve danışmanlık hizmeti talep etmek için iletişim kanallarından ulaşabilirsiniz.
📌 Web: www.gokhanyagmur.com.tr
📌 Telefon: 0542 157 06 34
