Hapis Cezasının Ertelenmesi Nedir? Şartları, Süresi ve Yargıtay Kararlarıyla Detaylı Anlatım – 2025
Ceza yargılamasında hükmedilen hapis cezasının mahkeme kararıyla belirli şartlar altında ertelenmesi, hem sanığın topluma yeniden kazandırılması hem de ceza infaz kurumlarının yükünü azaltma amacı taşır. Türk Ceza Kanunu’nun 51. maddesi çerçevesinde düzenlenen bu kurum, özellikle ilk defa suç işlemiş ve pişmanlık gösteren kişiler açısından büyük bir avantaj sağlar. Bu yazımızda, hapis cezasının ertelenmesi nedir, hangi suçlar için geçerlidir, hangi şartlarda uygulanır ve Yargıtay kararlarıyla nasıl değerlendirildiği gibi sorulara cevap vereceğiz.
📌 Bu yazı Avukat Gökhan Yağmur tarafından hazırlanmıştır. Daha fazla bilgi için www.gokhanyagmur.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Hapis Cezasının Ertelenmesi Nedir?
Hapis cezasının ertelenmesi, mahkeme tarafından hükmedilen kısa süreli hapis cezasının infazının ertelenmesi anlamına gelir. Bu durumda, sanık cezaevine girmez. Bunun yerine belirli bir denetim süresi verilir. Sanık bu süre zarfında yeniden suç işlemez ve yükümlülüklere uygun davranırsa ceza infaz edilmez.
Erteleme Şartları Nelerdir?
TCK 51. maddeye göre hapis cezasının ertelenebilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:
1. Mahkumiyet Süresi
Sadece iki yıl veya daha az süreli hapis cezaları ertelenebilir. Suçun türü ve ceza miktarı bu noktada belirleyicidir. 18 yaşından küçükler ve 65 yaşından büyükler için bu sınır 3 yıldır.
2. Sanığın Daha Önce Kasten Suçtan Mahkûm Olmamış Olması
Sanığın daha önce kasten işlenmiş bir suçtan dolayı mahkûmiyetinin bulunmaması gerekir. Taksirli suçlar bu kapsamda değerlendirilmez.
3. Mahkemece Sanığın Yeniden Suç İşlemeyeceği Kanaatine Varılması
Bu takdir yetkisi hâkime aittir. Sanığın duruşmalardaki tutumu, pişmanlığı, sosyal çevresi gibi etkenler değerlendirilir.
4. Zararın Giderilmesi
Suçtan doğan maddi ya da manevi zarar var ise, sanığın bunu telafi etmesi gerekir. Özellikle mağdurun rızası da bu değerlendirmede etkili olabilir.
Hapis Cezasının Ertelenmesi Kararı Ne Anlama Gelir?
Mahkeme hapis cezasının ertelenmesine karar verdiğinde, sanık belirlenen süre boyunca denetim altında kalır. Bu süre genellikle 1 yıldan 3 yıla kadar uzanabilir. Bu süre içerisinde yeni bir suç işlenmez ve yükümlülüklere uyulursa ceza infaz edilmez ve ortadan kalkar.
Denetim Süresi İçindeki Yükümlülükler
Sanık hakkında şu yükümlülükler getirilebilir:
- Belirli yerlere gitmekten kaçınmak,
- Belirli kişilerle görüşmemek,
- Bir meslek sahibi olmak veya çalışmak,
- Tedaviye katılmak (özellikle bağımlılıkla ilgiliyse),
- Topluma yararlı bir hizmette çalışmak.
Bu yükümlülükler Denetimli Serbestlik Müdürlüğü tarafından takip edilir.
Hangi Suçlar İçin Hapis Cezasının Ertelenmesi Uygulanmaz?
Her ne kadar ceza süresi uygunsa da bazı suçlarda hapis cezasının ertelenmesi mümkün değildir. Özellikle kamu güvenliği ve toplumsal düzeni tehdit eden suçlarda erteleme uygulanmaz. Örnekler:
- Terör suçları,
- Cinsel suçlar,
- Örgütlü suçlar,
- Bazı nitelikli dolandırıcılık ve hırsızlık suçları.
Yargıtay Kararlarıyla Hapis Cezasının Ertelenmesi
📚 Yargıtay 2. Ceza Dairesi, 2018/4967 E. – 2019/7285 K.
“Sanığın ilk kez suç işlediği, pişmanlık duyduğu ve zarar verdiği kişiye maddi tazminatta bulunduğu dikkate alınarak, hapis cezasının ertelenmesine yer olduğu…”
Bu kararda Yargıtay, sanığın tutumu ve zararı tazmin etmesini önemli bir erteleme gerekçesi olarak değerlendirmiştir.
📚 Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2017/10426 E. – 2018/6327 K.
“Sanığın suça konu fiilinde kasti hareket ettiği ve daha önce aynı suçu işlemiş olduğu gözetildiğinde hapis cezasının ertelenmesine yer olmadığına dair yerel mahkeme kararı yerindedir.”
Bu kararda ise tekerrür durumu ve suçun kasıtlı oluşu erteleme kararını engellemiştir.
Erteleme ile Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Arasındaki Fark
| Kriter | Hapis Cezasının Ertelenmesi | HAGB |
|---|---|---|
| Hüküm Kurulur mu? | Evet | Evet ama açıklanmaz |
| Denetim Süresi | 1-3 yıl | 5 yıl (suçun niteliğine göre) |
| Sicile İşler mi? | Evet | Hayır |
| Suç Tekrarında Sonuç | Ceza infaz edilir | HAGB bozulur, hüküm açıklanır |
Hapis Cezası Ertelenmiş Kişi Memur Olabilir mi?
Ertelenmiş ceza, adli sicil kaydında görünür. Ancak memuriyetle ilgili karar, sicil kaydı ve suçun niteliğine bağlıdır. Bazı durumlarda erteleme memuriyete engel teşkil edebilir.
Uygulamada Sık Sorulan Sorular (SSS)
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Hapis cezasının ertelenmesi ne demektir?
Hapis cezasının ertelenmesi, mahkeme tarafından hükmedilen kısa süreli hapis cezasının belirli şartlarla cezaevinde infaz edilmeden ertelenmesidir. Sanık belirlenen denetim süresi boyunca yeni bir suç işlemezse, ceza infaz edilmeden ortadan kalkar.
Kimler için hapis cezası ertelenebilir?
Daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış, pişmanlık gösteren ve iki yıl veya daha az süreyle hapis cezası alan kişiler için erteleme kararı verilebilir. 18 yaş altı ve 65 yaş üstü için bu sınır üç yıldır.
Erteleme ile hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) arasında ne fark vardır?
Ertelemede hüküm kurulur ve adli sicile işler. Ancak infaz edilmez. HAGB’de ise hüküm kurulsa bile açıklanmaz ve sicile işlemez. HAGB ihlal edilirse hüküm açıklanır.
Ertelenen ceza sabıka kaydına işler mi?
Evet. Hapis cezasının ertelenmesine rağmen hüküm verilmiş olduğu için adli sicile kaydedilir. Ancak ileride silinmesi mümkündür.
Ertelenen ceza sonrası kişi tekrar suç işlerse ne olur?
Denetim süresi içinde yeni bir suç işlenirse, hem ertelenmiş ceza infaz edilir hem de yeni suçtan dolayı ayrıca yargılama yapılır.
Hapis cezası ertelenen biri memur olabilir mi?
Bu durum, işlenen suçun niteliğine ve ilgili memuriyet kadrosuna göre değişiklik gösterebilir. Bazı durumlarda memuriyete engel teşkil edebilir.
Hapis cezasının ertelenmesi her suç için geçerli mi?
Hayır. Terör suçları, cinsel suçlar, örgütlü suçlar gibi ağır ve topluma zarar veren suçlarda erteleme kararı verilmez.
Sonuç
Hapis cezasının ertelenmesi, sanık lehine oldukça önemli bir hukuki haktır. Ancak her olayda uygulanması mümkün değildir. Mahkemenin takdiri, sanığın durumu ve suçun niteliği belirleyicidir. Ceza hukukuyla ilgili konularda uzman desteği almak, sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından hayati önem taşır.
🔎 Hukuki destek için Avukat Gökhan Yağmur ile iletişime geçebilir, detaylı bilgiye www.gokhanyagmur.com adresinden ulaşabilirsiniz.
