5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre hırsızlık eyleminin alışveriş merkezlerinde bulunan mağazalarda ya da cadde üzerindeki mağazalarda işlenmesi halinde, fail hakkında TCK m.142/2-h kapsamında 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası öngörülmektedir.
Örneğin, İstanbul’daki bir AVM’nin mağazasında deneme kabininde elbiseyi kendi kıyafetinin altına giyerek dışarı çıkan kişi, bu madde uyarınca cezalandırılır. Aynı şekilde, mağaza içinde bulunan müşterilerin şahsi eşyalarının (örneğin cüzdan, telefon veya çanta) çalınması durumunda da aynı hüküm uygulanır.
TCK m.142/2-h hükmü şu şekilde düzenlenmiştir:
(2) Suçun;
h) Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış eşya hakkında işlenmesi halinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Dolayısıyla, yalnızca mağaza içi alanlarda değil, AVM ve mağazaların eklentisi sayılan otopark, depo gibi bölümlerde işlenen hırsızlık fiilleri de aynı kapsamda değerlendirilir ve TCK 142/2-h kapsamında cezalandırılır.
AVM ve Cadde Mağazalarında Gece Vakti Hırsızlık (TCK m.143)
Alışveriş merkezleri ya da cadde üzerindeki mağazalarda işlenen hırsızlık suçunun gece vakti gerçekleşmesi durumunda, 5237 sayılı TCK m.143 gereğince ceza yarı oranında artırılır. Bu nedenle, TCK m.142/2-h kapsamında 5–10 yıl arası hapis cezası öngörülen hırsızlık suçu, gece vakti işlendiğinde 7,5 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile sonuçlanır.
Gece vakti kavramı, hâkimin kanaatine bırakılmayıp bilimsel ölçütlere göre belirlenir. Mahkemeler, UYAP üzerinden her gün için güneşin doğuş ve batış saatlerini gösteren çizelgelere ulaşarak suç tarihindeki gece-gündüz ayrımını tespit eder. Bu çizelgeye göre, gece ve gündüzün başlangıç-bitiş saatleri mevsim ve tarihlere göre değişiklik gösterdiğinden, suçun işlendiği saatin kesin olarak belirlenmesi ve buna göre değerlendirme yapılması zorunludur.
Nitekim Yargıtay 2. Ceza Dairesi’nin bir kararında; sanığın aynı AVM içerisinde, önce Pull and Bear mağazasından iki mont alıp çıktıktan sonra, hemen yanındaki Stradivarius mağazasında hırsızlığa teşebbüs etmesi şeklinde gelişen olayda, sanığın iki ayrı eyleminden dolayı ayrı ayrı cezalandırılması gerektiği belirtilmiştir. Dosyada yer alan CD izleme tutanağına göre, sanığın Pull and Bear mağazasına 18.57’de giriş yaptığı, suç tarihinde UYAP’tan alınan çizelgeye göre gece vaktinin 17.58’de başladığı tespit edilmiştir. Bu nedenle, eylemin gece vakti işlendiğinin kabul edilmesi gerekirken, TCK m.143 hükmünün uygulanmaması aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır (Yargıtay 2. Ceza Dairesi, K.2022/17312).
AVM ve Cadde Mağazalarında Hırsızlık Suçunda Teşebbüs
Ceza hukukunda suça teşebbüs, işlenmek istenen bir suçun kanunda öngörülen icra hareketlerine başlanmasına rağmen, failin iradesi dışında ortaya çıkan sebeplerle suçun tamamlanamaması durumudur (TCK m.35). AVM veya cadde mağazalarında işlenen hırsızlık suçunun da teşebbüs aşamasında kalması mümkündür.
TCK m.35/2 hükmüne göre, hırsızlık fiilinin teşebbüs aşamasında kalması halinde fail hakkında verilecek cezada dörtte birden dörtte üçe kadar indirim yapılır.
Özellikle belirtmek gerekir ki, failin sürekli takip edilmesi sonucunda mağaza içinde veya dışında (örneğin AVM koridorlarında ya da cadde üzerinde) yakalanması halinde suç tamamlanmış sayılmaz; bu durumda teşebbüs hükümleri uygulanır. Ancak failin hırsızlığı gerçekleştirdikten sonra takip edilmeksizin mağazadan çıkması veya takip sürecinin kesintiye uğraması halinde suç artık tamamlanmış kabul edilir. Bu durumda fail, TCK m.142/2-h kapsamında tamamlanmış suçun cezası ile sorumlu tutulur ve teşebbüs hükümleri uygulanmaz.
AVM ve Cadde Mağazalarında Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık, failin işlediği suçtan ötürü kendi özgür iradesiyle pişmanlık duyması, suçun doğurduğu olumsuzlukları gidermesi ve ceza adaletine katkı sağlayacak davranışlarda bulunması halinde devreye giren bir ceza hukuku kurumudur.
AVM veya cadde mağazalarında işlenen hırsızlık suçunun tamamlanmış olması halinde fail hakkında etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilir. Bu hükümlerden yararlanabilmek için failin, mağdur mağazanın ya da kişinin uğradığı zararı tamamen gidermesi gerekir. Ancak, hırsızlık teşebbüs aşamasında kalmışsa, zarar karşılanmış olsa dahi etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz.
5237 sayılı TCK’nın 168. maddesine göre:
- Soruşturma aşamasında (kovuşturma başlamadan önce) fail, azmettiren veya yardım eden kişinin pişmanlık göstererek zararı aynen iade veya tazmin yoluyla tamamen gidermesi halinde, verilecek cezada üçte ikisine kadar indirim yapılır (TCK m.168/1).
- Kovuşturma aşamasında (dava açıldıktan sonra, hüküm verilmeden önce) pişmanlık gösterilerek zararın giderilmesi halinde ise cezanın yarısına kadar indirilmesi mümkündür (TCK m.168/2).
Dolayısıyla, AVM ve cadde mağazalarında işlenen hırsızlık suçunda zararın giderilme zamanı, failin etkin pişmanlıktan ne ölçüde yararlanacağını doğrudan belirlemektedir.
AVM ve Mağazalarda Hırsızlık Suçunda Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaştırma
AVM ya da cadde mağazalarında işlenen hırsızlık suçu, şikayete bağlı suçlar arasında değildir. Bu nedenle mağdurun şikayette bulunması soruşturmanın başlaması için şart değildir. Ancak mağdurun şikayet hakkını kullanması halinde, bu hak en geç dava zamanaşımı süresi içinde ileri sürülmelidir. Hırsızlık suçunda dava zamanaşımı süresi 15 yıl olarak belirlenmiştir.
Öte yandan, AVM veya mağazadan hırsızlık suçu, uzlaştırma kapsamında yer alan suçlardan değildir. Uzlaşmaya tabi suçlarda, soruşturma veya kovuşturma aşamasında öncelikle uzlaştırma süreci işletilir; anlaşma sağlanmazsa yargılama devam eder. Ancak bu suç uzlaştırma kapsamında bulunmadığından, uzlaştırma prosedürü uygulanmaz.
Bu tür suçlar nedeniyle açılan davalara bakma görevi ise asliye ceza mahkemelerine aittir.
AVM veya Mağazadan Hırsızlık Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), sanık hakkında verilen mahkûmiyet hükmünün 5 yıl denetim süresi içinde herhangi bir hukuki sonuç doğurmamasını ifade eder. Sanık bu süre içerisinde kasıtlı bir suç işlemezse, dava düşer ve hüküm hiç verilmemiş sayılır.
HAGB kararının verilebilmesi için aranan şartlardan en önemlisi, mağdurun uğradığı zararın giderilmesidir. AVM veya mağazalardan işlenen hırsızlık suçlarında, mağazanın zararı karşılandığında ceza miktarı HAGB uygulanabilecek sınırlar içine düşebilir. Bu durumda, diğer şartların da varlığı halinde mahkeme sanık hakkında HAGB kararı verebilir.
AVM veya Mağazadan Hırsızlık Suçunda Cezanın Ertelenmesi ve Adli Para Cezasına Çevrilmesi
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasının yerine veya hapis cezasıyla birlikte uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Ancak, AVM veya mağazadan hırsızlık suçu nedeniyle hükmedilen ceza genellikle 1 yılın üzerinde olacağından, doğrudan adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. Bununla birlikte, daha az cezayı gerektiren özel durumlarda (TCK m.144) veya belirli akrabalık ilişkilerinin mevcut olduğu hallerde (TCK m.167/2), cezanın 1 yıl ya da daha altına inmesi söz konusu olabilir. Bu durumda hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkündür.
Cezanın ertelenmesi ise, mahkeme tarafından verilen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi anlamına gelir. AVM veya mağazadan hırsızlık suçunda hükmolunan hapis cezasının, kanunda öngörülen koşulların varlığı halinde ertelenmesi de mümkündür.
AVM ve Cadde Mağazalarından Hırsızlık Suçuna İlişkin Yargıtay Kararları
1. Gönüllü Vazgeçme (TCK m.36)
Sanığın, Forum AVM’deki LCW mağazasından aldığı montları deneme kabinine geri bırakıp çıkması, hırsızlıktan gönüllü vazgeçme kapsamında değerlendirilmiştir. Yargıtay, bu durumda teşebbüs hükümlerinin değil, gönüllü vazgeçme hükümlerinin uygulanması gerektiğine hükmetmiştir (Y6CD, 2021/7651 E., 2022/2785 K.).
2. Kesintili / Kesintisiz Takip
Fail mağaza içinde veya mağazadan çıkar çıkmaz kesintisiz takip sonucu yakalanırsa suç teşebbüs aşamasında kalır. Ancak mağazadan ayrıldıktan sonra kesintili takip sonucu yakalanırsa suç tamamlanmış kabul edilir. Bu husus Yargıtay içtihatlarında açıkça belirtilmiştir (Y6CD, 2020/11315 E., 2021/13861 K.; Y2CD, 2020/8041 E., 2021/6428 K.).
3. AVM İçinde Yakalama ve Suçun Tamamlanması
Sanığın mağazadan hırsızlık yaptıktan sonra AVM içinde farklı noktalarda yakalanması halinde suçun tamamlandığı, buna rağmen hatalı olarak teşebbüs hükümleri uygulanmasının bozma nedeni olduğu vurgulanmıştır (Y2CD, 2020/4308 E., 2021/1582 K.; Y6CD, 2021/9111 E., 2022/3527 K.).
4. Mağazadan Çıkış ile Suçun Tamamlanması
Mağazadan alınan ürünle çıkış yapılmasıyla suç tamamlanır. Failin ürünleri yangın merdiveni boşluğuna bırakması ya da sonradan zararı karşılaması etkin pişmanlık kapsamında değerlendirilmelidir (Y2CD, 2021/3838 E., 2022/16136 K.).
5. Malın Değerinin Azlığı (TCK m.145)
Hırsızlığa konu malın değerinin düşük olması halinde cezada indirim yapılmalıdır. Örneğin, 99,90 TL veya 129,90 TL değerindeki ürünlerin çalınması durumunda ceza verilse bile orantılı indirim yapılması gerekir (Y6CD, 2021/7272 E., 2022/2689 K.; Y6CD, 2021/99 E., 2021/14545 K.).
6. Etkin Pişmanlık (TCK m.168)
Mağdurun zararı soruşturma aşamasında giderilirse cezanın üçte ikisine, kovuşturma aşamasında giderilirse yarısına kadar indirim yapılabilir. Ancak zararın güvenlik güçlerinin müdahalesi ile giderilmesi, failin kendi rızasıyla olmadığı için etkin pişmanlık sayılmaz (Y2CD, 2021/7986 E., 2023/589 K.; Y2CD, 2021/7941 E., 2023/374 K.).
7. Zararın Tazmini ve Mağdurun Rızası
Mağdur zararın ödenmesini kabul etmezse, mahkeme bir ödeme yeri belirlemeli ve failin zararı giderme imkânı olup olmadığını değerlendirmelidir (Y2CD, 2020/5898 E., 2021/11908 K.).
8. Zincirleme Suç (TCK m.43)
Aynı mağazadan farklı tarihlerde yapılan hırsızlıklar, tek suç işleme kararı kapsamında zincirleme suç oluşturur. Bu durumda ayrı ayrı ceza yerine tek hüküm kurulmalı, ceza zincirleme suç nedeniyle artırılmalıdır (Y6CD, 2020/3721 E., 2021/1121 K.).
9. AVM İçinde Cüzdan Hırsızlığı
Müşterinin cüzdanının AVM mağazasında çalınması, TCK m.142/2-h kapsamında değerlendirilmelidir. Yanlışlıkla TCK m.141/1’den ceza verilmesi bozma nedenidir (Y6CD, 2020/4886 E., 2021/167 K.; Y17CD, 2020/13108 E., 2020/7704 K.).
10. AVM Otoparkında Hırsızlık
Araç kilidinin kırılması veya düz kontakla çalıştırılması suretiyle yapılan hırsızlık, AVM otoparkı da bina eklentisi sayıldığından TCK m.142/2-h kapsamında nitelikli hırsızlıktır (Y13CD, 2019/7259 E., 2019/18036 K.).
11. Gece Vakti Hırsızlık (TCK m.143)
Gece vakti işlenen hırsızlıkta ceza yarı oranında artırılır. TCK m.6’ya göre gece vakti, güneşin batışından bir saat sonra başlar ve doğuşundan bir saat öncesine kadar devam eder. UYAP’taki güneş çizelgelerine göre yapılan değerlendirmede, Yargıtay gece vakti nitelikli halin mutlaka uygulanması gerektiğini kabul etmiştir (CGK, 2018/295 E., 2022/49 K.).
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
