Kıt’a Sahanlığında veya Münhasır Ekonomik Bölgedeki Sabit Platformların İşgali Suçu Nedir? (TCK m.224)
Kıt’a sahanlığı veya münhasır ekonomik bölgede yer alan sabit platformların işgali suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 224. maddesinde, “Ulaşım Araçlarına veya Sabit Platformlara Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenmiştir.
Kanun hükmüne göre, kıt’a sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgede inşa edilmiş ya da kurulmuş sabit bir platformun;
- Cebir veya tehdit kullanılarak,
- Veya hukuka aykırı başka bir fiil ile ele geçirilmesi, zaptedilmesi veya kontrol altına alınması,
beş yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Ayrıca:
- Suç işlenirken kişilerin hürriyeti kısıtlanırsa, bu fiilden dolayı ayrıca ceza verilir.
- Suç sırasında kasten yaralama meydana gelir ve bu yaralama neticesi sebebiyle ağırlaşmış haller oluşursa, kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler de uygulanır.
Bu düzenleme ile, Türkiye’nin kıt’a sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgesinde bulunan enerji platformları, sondaj kuleleri, araştırma istasyonları gibi sabit yapılar uluslararası hukuka uygun şekilde korunmakta ve bu yapılara yönelik saldırılar ağır şekilde cezalandırılmaktadır.
Kıt’a Sahanlığında veya Münhasır Ekonomik Bölgedeki Sabit Platformların İşgali Suçunun Unsurları
TCK m.224’ün gerekçesine göre bu suçun temelini, kıt’a sahanlığı veya münhasır ekonomik bölgede yer alan sabit platformların güvenliğini sağlama amacı oluşturmaktadır. Birinci fıkrada, bu bölgelerde bulunan sabit platformların cebir veya tehdit yoluyla ya da hukuka aykırı başka bir fiil ile ele geçirilmesi, zaptedilmesi veya kontrol altına alınması suç olarak tanımlanmıştır. Bu düzenleme yapılırken Türkiye’nin taraf olduğu “Kıt’a Sahanlığındaki Sabit Platformların Güvenliğine Karşı Hukuka Aykırı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Sözleşme” dikkate alınmıştır.
1. Sabit Platform Kavramı
“Sabit platform” ifadesi;
- Doğal kaynakların araştırılması, çıkarılması veya işlenmesi,
- Diğer ekonomik amaçlarla inşa edilip daimi olarak deniz yatağına yerleştirilmiş yapılar,
- Yapay adacıklar ve benzeri tesisleri ifade eder.
Bu platformların cebir, tehdit veya hile ile ele geçirilmesi, zaptı veya kontrol altına alınması cezalandırılmaktadır. Ancak, mala zarar verme niteliğindeki eylemler bu madde kapsamında ayrıca suç olarak tanımlanmamış, mala zarar verme suçunun nitelikli hâli kapsamında değerlendirilmiştir.
2. Kişi Hürriyetinin Kısıtlanması
İkinci fıkrada özel bir içtima kuralı getirilmiştir. Eğer suç işlenirken kişilerin hürriyeti tahdit edilmişse, hürriyeti kısıtlama suçundan ayrıca ceza verilir. Bu, suçun oluşması için zorunlu bir unsur değildir; hürriyeti tahdit fiili ek bir yaptırım sebebidir.
3. Kasten Yaralama Durumu
Üçüncü fıkraya göre, suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama ve özellikle neticesi sebebiyle ağırlaşmış hâller meydana gelirse, ayrıca kasten yaralama hükümleri uygulanır. Ancak yaralamanın temel şekli gerçekleşmişse, yalnızca birinci fıkraya göre ceza verilir.
4. Mala Zarar Verme Durumu
Suçun işlenmesi sırasında ulaşım araçlarına veya platformlara zarar verilmesi, mala zarar verme suçunun ağırlaştırılmış şekli sayıldığından ayrıca bu madde kapsamında yeni bir suç olarak düzenlenmemiştir.
Adli Para Cezası, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
1. Adli Para Cezası
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık olarak tek başına veya hapis cezasıyla birlikte uygulanabilen bir ceza türüdür. Mahkeme, failin durumuna ve suçun niteliğine göre hapis cezasını adli para cezasına çevirebilir veya doğrudan adli para cezasına hükmedebilir.
2. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)
HAGB, sanık hakkında verilen cezanın belirli bir denetim süresi boyunca hukuki sonuç doğurmamasını ifade eder. Denetim süresi içinde sanık yükümlülüklere uyarsa, mahkeme ceza hükmünü tamamen ortadan kaldırır ve dava düşer. Bu kurum, cezanın infazını önleyen bir ceza muhakemesi tedbiri niteliğindedir.
3. Erteleme
Erteleme, mahkemenin hükmettiği hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden koşullu olarak vazgeçmesidir. Erteleme kararıyla, hükümlü belirli şartlara uymak koşuluyla cezaevine girmez; denetim süresi sonunda ceza infaz edilmiş sayılır.
4. Sınırlamalar
Bazı suçlar bakımından, suçun ceza miktarı veya niteliği nedeniyle hapis cezasının ertelenmesi, HAGB uygulanması veya adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. Bu durumlar kanunda açıkça belirtilir ve hâkim, bu hallerde takdir yetkisini kullanamaz.
Kıt’a Sahanlığında veya Münhasır Ekonomik Bölgedeki Sabit Platformların İşgali Suçunda Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
Bu suç, şikayete tabi suçlar arasında yer almaz. Dolayısıyla savcılık, herhangi bir şikayet olmasa bile resen soruşturma başlatabilir. Şikayetten vazgeçilmesi, ceza davasının düşmesine neden olmaz. Bu yönüyle, suçun takibi tamamen kamu makamlarının yetkisindedir.
Dava zamanaşımı, suçun işlendiği tarihten itibaren belirli bir süre içinde dava açılmaması veya açılan davanın kanuni süre içinde sonuçlandırılamaması halinde ceza davasının düşmesini sağlayan bir ceza hukuku kurumudur.
TCK’ya göre, kıt’a sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgede sabit platformların işgali suçunda olağan dava zamanaşımı süresi 15 yıldır. Bu süre içinde her zaman soruşturma yapılabilir. Ancak 15 yıllık süre geçtikten sonra bu suç nedeniyle soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
Görevli Mahkeme
Kıt’a sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgedeki sabit platformların işgali suçu, ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlar arasında yer alır. Bu nedenle, söz konusu suç nedeniyle açılan davalar ağır ceza mahkemesi tarafından görülür.
Bu görev belirlemesi, suçun kanunda öngörülen yüksek ceza miktarı ve niteliği dikkate alınarak yapılmıştır. Dolayısıyla soruşturma aşaması savcılıkça yürütülür, kovuşturma aşaması ise ağır ceza mahkemesinde gerçekleştirilir.
Kıt’a Sahanlığında veya Münhasır Ekonomik Bölgedeki Sabit Platformların İşgali Suçu – Av. Gökhan Yağmur’un Hukuki Değerlendirmesi
Avukat Gökhan Yağmur, ceza hukuku ve deniz hukuku alanlarında uzmanlaşmış, birçok önemli davada müvekkillerine etkili hukuki destek sağlamış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan tecrübesi, güncel mevzuat bilgisi ve titiz çalışma anlayışıyla, hem yerel hem de uluslararası nitelikteki hukuki uyuşmazlıklarda güçlü çözümler sunmaktadır.
Bu makalede, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 224. maddesinde düzenlenen “Kıt’a Sahanlığında veya Münhasır Ekonomik Bölgedeki Sabit Platformların İşgali Suçu” tüm yönleriyle ele alınmakta; suçun unsurları, şikayet ve zamanaşımı süresi, görevli mahkeme ile uygulanabilecek ceza muhakemesi kurumları detaylı şekilde incelenmektedir.
📞 Hukuki danışmanlık ve dava desteği için: 0542 157 06 34
🌐 Daha fazla bilgi için: gokhanyagmur.com.tr
