Eserin İzinsiz Çoğaltılması Davası | Telif Hakkının Korunması ve Örnek Dilekçe
Eser sahiplerinin karşılaştığı en yaygın sorunlardan biri, eserlerinin kendilerinden izinsiz biçimde kopyalanması, çoğaltılması ve dağıtılmasıdır. Bu durum, hem ekonomik kayıplara hem de eser sahibinin manevi haklarının zedelenmesine neden olmaktadır. İşte tam da bu noktada, eser sahibinin izinsiz çoğaltmaya karşı açabileceği davalar büyük önem taşır.
Bu yazımızda; Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında “çoğaltma hakkı”nın ne anlama geldiğini, eser sahibinin hangi durumlarda dava açabileceğini, hangi tazminatların talep edilebileceğini, dava sürecinin nasıl işlediğini ve örnek bir dilekçeyi detaylı şekilde açıklıyoruz.
📚 FSEK Kapsamında “Çoğaltma Hakkı” Nedir?
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 21. maddesine göre çoğaltma hakkı, bir eserin orijinalinden bir veya daha fazla kopya oluşturulmasını ifade eder. Bu hak yalnızca eser sahibine veya onun yetki verdiği kişilere aittir.
Çoğaltma yöntemleri şunlar olabilir:
- Baskı yoluyla (kitap, dergi, broşür)
- Dijital kopyalama (PDF, Word)
- Fotoğraf, video, müzik dosyası çoğaltımı
- USB/CD/DVD yoluyla yayma
- İnternette indirme ve paylaşım
❌ Eserin İzinsiz Çoğaltılması Durumu
Bir eserin sahibinden izin alınmadan kopyalanması, FSEK’e göre hukuka aykırı fiil sayılır. Bu durumda eser sahibi aşağıdaki yollara başvurabilir:
- Maddi tazminat davası (uğranılan zararın giderilmesi)
- Manevi tazminat davası (itibar ve hak ihlali)
- İhtiyati tedbir (çoğaltım ve yayımın durdurulması)
- Ceza davası (FSEK m.71 uyarınca hapis ve adli para cezası)
⚖️ Hangi Mahkemede Dava Açılır?
- Görevli mahkeme: Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi
- Yetkili mahkeme: Eser sahibinin ikamet yeri veya tecavüz fiilinin gerçekleştiği yer mahkemesi
İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde bu konuda özel ihtisas mahkemeleri bulunmaktadır.
📂 Delil Tespiti ve İhtiyati Tedbir
Davaya başlamadan önce, izinsiz çoğaltma eylemini belgelemek amacıyla mahkemeye delil tespiti başvurusunda bulunulması son derece önemlidir. Özellikle noter tespiti, ekran görüntüsü, zaman damgası, bilirkişi raporu gibi deliller davanın seyrini değiştirebilir.
Ayrıca dava sırasında çoğaltma işleminin devam etmesini engellemek adına ihtiyati tedbir talep edilerek çoğaltılan ürünlerin satışının ve yayımının durdurulması sağlanabilir.
📝 Örnek Dilekçe
FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİNE
DAVACI:
[Ad Soyad – T.C. Kimlik No][Adres]
VEKİLİ:
Av. Gökhan Yağmur – www.gokhanyagmur.com
Kartaltepe Mah. Süvari Cad. No:4 A Blok D:22
Küçükçekmece / İstanbul
DAVALI:
[İzinsiz çoğaltma yapan kişi/kurum][Adres]
KONU:
İzinsiz çoğaltılan eserin dağıtımının durdurulması ve maddi-manevi tazminat talebimizdir.
AÇIKLAMALAR
- Müvekkil, [eser türü ve ismi] adlı eserin yasal sahibi olup eser T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü‘ne tescillidir.
- Davalı, söz konusu eseri müvekkilin izni ve onayı olmaksızın [çoğaltma şekli – örn. web sitesinde PDF olarak paylaşmak suretiyle] çoğaltmış ve üçüncü kişilerle paylaşmıştır.
- Bu durum müvekkilin hem maddi zararına hem de manevi haklarının zedelenmesine yol açmıştır.
- 5846 sayılı FSEK’in 21. ve 71. maddeleri uyarınca davalının fiili hukuka aykırıdır.
- Müvekkilin uğradığı zararların tazmini ve davalının izinsiz yayımının engellenmesi adına işbu davayı açma gereği doğmuştur.
HUKUKİ SEBEPLER
- 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu
- Borçlar Kanunu ve sair mevzuat
DELİLLER
- Eser tescil belgesi
- Noter onaylı tespit tutanakları
- Ekran görüntüleri
- Bilirkişi raporu
- Tanık beyanları ve diğer yasal deliller
SONUÇ VE TALEP
Yukarıda arz edilen nedenlerle;
- Davalının, müvekkilin eseri üzerindeki izinsiz çoğaltma fiilinin tespitiyle, çoğaltma ve yayımının durdurulmasına,
- Müvekkil lehine [belirlenecek miktarda] maddi ve manevi tazminata hükmedilmesine,
- Yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin davalıya yükletilmesine
karar verilmesini saygıyla arz ve talep ederiz.
DAVACI VEKİLİ
Av. Gökhan Yağmur
www.gokhanyagmur.com
⚖️ Yargıtay Kararları
📌 Yargıtay 11. HD, 2019/3278 E. – 2020/4856 K.
“Eser sahibinin açık rızası olmaksızın yapılan çoğaltma işlemi, eser sahibinin mali ve manevi haklarının açık ihlali niteliğindedir.”
📌 Yargıtay 11. HD, 2020/1191 E. – 2021/2345 K.
“İzinsiz çoğaltılan ve kamuya sunulan eser nedeniyle uğranılan maddi zarar, bilirkişi marifetiyle tespit edilerek tazminat yükümlülüğü doğar.”
❓ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Eserin izinsiz çoğaltıldığını nasıl tespit ederim?
Noter aracılığıyla tespit yaptırabilir, ekran görüntüsü ve zaman damgası gibi dijital kanıtları kullanabilirsiniz.
2. İzinsiz çoğaltma yapan kişi ceza alır mı?
Evet, FSEK m.71 uyarınca 2 yıldan 4 yıla kadar hapis ve adli para cezası verilebilir.
3. Maddi ve manevi tazminat birlikte talep edilebilir mi?
Evet, çoğaltma nedeniyle oluşan maddi kayıpların yanı sıra manevi zararlar için de tazminat istenebilir.
4. Eser tescili olmadan dava açabilir miyim?
Evet, tescil şart değildir; ancak delil niteliği taşıdığından dava sürecini kolaylaştırır.
5. İnternette yapılan izinsiz çoğaltmalar için de dava açılabilir mi?
Kesinlikle evet. Dijital çoğaltmalar da FSEK kapsamındadır.
👨⚖️ Eserinizi Korumak İçin Profesyonel Destek Alın
Eserlerinizi izinsiz kullananlara karşı yasal haklarınızı eksiksiz kullanmak istiyorsanız, profesyonel bir hukuk desteği ile hareket etmek şarttır.
Avukat Gökhan Yağmur olarak; izinsiz çoğaltma, dağıtım ve yayım işlemlerine karşı telif haklarınızı en güçlü şekilde savunmak için yanınızdayız.
🌐 www.gokhanyagmur.com
📞 0542 157 0634 – Küçükçekmece / İstanbul
💬 Görüşünüzü Bizimle Paylaşın
Bu yazının güncel olmadığını veya geliştirilmesi gerektiğini düşünüyorsanız, lütfen sayfanın altındaki yorum bölümünden bize bildirin.
