Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali Suçu Nedir? (TCK 233)
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 233. maddesinde “Aile Düzenine Karşı Suçlar” başlığı altında düzenlenmiş olup, ailenin hem maddi hem de manevi bütünlüğünün korunmasını hedefler. Bu suç tipi, aile bireylerinin birbirlerine karşı yerine getirmek zorunda oldukları bakım, eğitim ve destek yükümlülüklerinin ihlali halinde ortaya çıkar.
Bakım, Eğitim veya Destek Olma Yükümlülüğünün İhlali (TCK m.233/1)
Bu suçun ilk şekli, eş, çocuk veya bakıma muhtaç yaşlı anne-babanın bakım, eğitim ya da geçim ihtiyaçlarının karşılanmaması durumunda oluşur.
Örneğin, çocuklarını sabah evde kilitleyip akşam dönene kadar dışarı çıkan bir ebeveyn, aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunu işlemiş olur. Failin aileyi terk etmeden bu yükümlülükleri ihlal etmesi gerekir. Aksi halde eylem, terk suçu kapsamında değerlendirilir.
Hamile Kişiyi Terk Etme Suçu (TCK m.233/2)
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunun ikinci şekli, failin hamile olduğunu bildiği eşini ya da birlikte yaşadığı ve kendisinden gebe kaldığını bildiği evli olmayan kadını çaresiz durumda terk etmesidir.
Örneğin, birlikte yaşadığı sevgilisinin hamile olduğunu öğrendikten sonra onu evden kovarak ilgilenmeyen kişi bu suçu işlemiş olur.
Anne veya Babanın Çocuğa Zarar Verecek Davranışlarda Bulunması (TCK m.233/3)
Bu bentte, anne veya babanın alışkanlık haline getirdiği sarhoşluk, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı ya da onur kırıcı davranışları sonucunda çocuğun ahlak, güvenlik veya sağlığını ciddi biçimde tehlikeye sokması cezalandırılır.
Velayet hakkı kaldırılmış olsa dahi, bu tür davranışlar suçun oluşumuna engel değildir.
Örneğin, sürekli içki içerek çocuklarının önünde uygunsuz davranışlarda bulunan bir ebeveyn, bu hüküm kapsamında cezalandırılır.
Aile Hukukundan Doğan Yükümlülüğün İhlali Suçunun Cezası
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçu, TCK m.233’te farklı alt bentlerde düzenlendiği için her bent için öngörülen ceza miktarı değişmektedir:
- TCK m.233/1: Bakım, eğitim veya destek yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişi, şikâyet üzerine bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- TCK m.233/2: Hamile eşini veya birlikte yaşadığı hamile kadını terk eden kişi 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası alır.
- TCK m.233/3: Alkol, uyuşturucu veya onur kırıcı davranışlarıyla çocuklarının güvenliğini tehlikeye atan ebeveyn 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Adli para cezası, bazı durumlarda hapis cezasının yerine uygulanabilen bir yaptırımdır.
Ancak TCK m.233/1 kapsamında verilen hapis cezaları, seçenek yaptırım sistemi nedeniyle adli para cezasına çevrilemez.
Buna karşılık, TCK m.233/2 ve m.233/3 kapsamında hükmedilen hapis cezaları adli para cezasına çevrilebilir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ise, belirli şartlar altında verilen cezanın sonuç doğurmamasını sağlayan bir kurumdur. Bu suç nedeniyle verilen hapis veya adli para cezalarında HAGB kararı verilebilir.
Ayrıca, cezanın ertelenmesi de mümkündür. Bu durumda mahkeme, failin cezasını cezaevinde infaz etmeyip, belirli bir denetim süresine tabi tutabilir.
Şikayet, Uzlaşma ve Zamanaşımı Süreleri
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunun yalnızca TCK m.233/1 kapsamındaki hali şikâyete tabidir ve uzlaşma kapsamına girer.
Diğer bentlerdeki suçlar, şikâyete tabi değildir ve savcılık tarafından resen soruşturulur.
Şikâyet hakkı, dava zamanaşımı süresi içinde kullanılabilir ve şikayetten vazgeçme halinde dava düşer.
Bu suçta dava zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Görevli Mahkeme
Aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçlarına ilişkin yargılama, asliye ceza mahkemesi tarafından yapılır.
Aile Hukukundan Kaynaklanan Yükümlülüğün İhlali Suçu Yargıtay Kararları
Aşağıda, bu suça ilişkin Yargıtay tarafından verilmiş bazı önemli karar örnekleri yer almaktadır:
Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Terk Edilmesi
Suça sürüklenen çocuğun doğurduğu bebeği hastanede bırakıp geri almaması halinde, “kendi haline terk” unsuru gerçekleşmediği için terk suçu oluşmaz; ancak bakım, eğitim ve destek yükümlülüğünün ihlali gündeme gelir.
Bu husus değerlendirilmeden verilen mahkûmiyet kararı hukuka aykırıdır.
(Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2015/39358)
Eşe ve Çocuklara Bakım Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi
Sanığın maddi imkânı olmasına rağmen eşine ve çocuklarına bakmaması, TCK 233/1 kapsamında suç teşkil eder.
Yetersiz gerekçeyle mahkûmiyet kararı verilmesi isabetsizdir.
(Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2016/10599)
Eğitim Yükümlülüğünün İhlali
Sanığın, çocuğunun eğitimine ilişkin yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde suçun oluşup oluşmadığı araştırılmalıdır.
Mahkeme, çocuğun okuluna devam edip etmediğini belirlemeden hüküm kurmuşsa karar eksik incelemeye dayalıdır.
(Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2016/10600)
Bakım ve Destek Yükümlülüğünün İhlali
Sanığın küçük çocuklarını evde kilitleyip uzun süre yalnız bırakması, aile hukukundan doğan yükümlülüğün ihlali suçunu oluşturur.
Mahkemenin beraat kararı bu nedenle hukuka aykırıdır.
(Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2015/33631)
Velayeti Kendisinde Olan Çocuğu Başkasına Bırakma
Velayeti altındaki çocuğu yaşlı ve bakamayacak durumdaki bir kişiye bırakıp geri almayan failin eylemi, TCK 233 kapsamında değerlendirilmelidir.
(Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2015/33630)
Yeni Doğan Bebeği Ücret Karşılığı Bakıma Bırakıp İlgilenmemek
Sanığın gayrimeşru ilişkisinden doğan bebeği ücretle bakım için birine bırakıp ilgilenmemesi, aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüğün ihlali suçunu oluşturur.
Mahkemenin eksik inceleme ile karar vermesi hukuka aykırıdır.
(Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2015/33097)
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
