Duruşmada Ses ve Görüntü Kaydı Yasağı, Fotoğraf veya Video Kaydı Alma Yasağı Nedir? (CMK 183)
duruşmada ses ve görüntü kaydı yasağı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 183. maddesi, adliye binalarında ve özellikle duruşma salonlarında ses, görüntü veya video kaydı alınmasını yasaklamaktadır. Bu düzenleme, yargılamanın ciddiyetini, tarafsızlığını ve sanığın masumiyet karinesini koruma amacı taşır. Aşağıda, madde hükmü ve kapsamı ayrıntılı biçimde incelenmiştir.
Ses ve Görüntü Alıcı Aletlerin Kullanılması Yasağı
CMK’nın 183. maddesi, 180’inci maddenin beşinci fıkrası ile 196’ncı maddenin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere, adliye binasında ve duruşma sırasında ses veya görüntü kaydı yapılmasını yasaklar.
Bu yasak, yalnızca duruşma salonuyla sınırlı olmayıp, adliye binası içindeki ve dışındaki tüm adlî işlemleri kapsar.
Yasağın Kapsamı
Maddeye göre, adliye binasında ve duruşma başladıktan sonra duruşma salonunda;
- Ses kaydedici cihazlar (örneğin teyp, telefon, kayıt cihazı),
- Görüntü kaydedici cihazlar (örneğin kamera, fotoğraf makinesi)
kullanılamaz.
Bu düzenleme, kamuoyunun yargılama süreci üzerinde baskı oluşturmasını ve sanığın toplum önünde suçlu gibi gösterilmesini önlemeyi hedefler. Yargılamanın “açıklık ilkesi”, duruşmanın canlı olarak yayınlanmasını değil, halkın duruşmayı takip edebilmesini ifade eder. Bu nedenle, duruşmaların naklen yayınlanması veya görüntü alınması açıklık ilkesinin gereği değildir.
Duruşmada Ses ve Görüntü Kaydı Yasağının Gerekçesi
Bu yasağın temelinde; masumiyet karinesini koruma, yargılama düzenini sağlama ve adaletin siyasallaşmasını önleme amacı bulunmaktadır.
Doktrinde şu gerekçeler öne çıkmaktadır:
- Ses veya görüntü kaydı, mahkeme salonundaki sükuneti bozabilir,
- Savunma hakkını zayıflatabilir,
- Mahkemeye baskı yaratabilir ve adaletin tarafsızlığına zarar verebilir.
Ayrıca, duruşma sırasında görüntü kaydı yapılması, tarafların “kamuoyu önünde teşhir edilmesine” yol açabilir. Bu durum da kişilik haklarının ihlaline neden olur. Bu nedenle, yasa koyucu, bu tür cihazların adliye binasına sokulmasını dahi yasaklamıştır.
Yasağın Uygulama Alanı
Yasak yalnızca duruşma salonunu değil, adliye binasının tamamını kapsar. Böylece;
- Sanığın,
- Tanığın,
- Katılanın
adliye koridorlarında veya mahkeme çevresinde fotoğraf veya video yoluyla kamuoyuna teşhir edilmesi önlenmiş olur.
Ayrıca, adlî işlemler sadece mahkeme salonunda yapılanlardan ibaret değildir.
Dolayısıyla, hakim veya savcı tarafından yapılan keşif işlemlerinde veya polis gözetiminde gerçekleştirilen yer gösterme işlemlerinde de ses ve görüntü kaydı yapılması yasaktır.
Tutanak Amaçlı Kayıtlar
Yasa, adli işlemlerin kayda alınmasını tamamen yasaklamamıştır.
Tutanak düzenlenmesi amacıyla, yasanın izin verdiği şekilde yapılan ses ve görüntü kayıtları bu yasak kapsamına girmez.
Dolayısıyla, delil tespiti veya işlem doğrulaması amacıyla yapılan kayıtlar kanunen serbesttir.
Duruşmada Ses, Görüntü veya Video Kaydı Alma Suçu ve Cezası
CMK 183. maddeye aykırı olarak duruşma sırasında ses veya görüntü kaydı yapan kişi, ayrıca Türk Ceza Kanunu’nun 286. maddesi uyarınca cezalandırılır.
TCK m.286:
“Soruşturma veya kovuşturma işlemleri sırasındaki ses ve görüntüleri yetkisiz olarak kayda alan veya nakleden kişi, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
Buradaki görüntü kavramı; fotoğraf makinesi, cep telefonu veya kamera gibi her türlü kayıt cihazını kapsar. Dolayısıyla, duruşma veya adliye çevresinde izinsiz yapılan kayıtlar suç teşkil eder.
Ses ve Görüntü Kaydı Alma Yasağının İstisnaları
Ceza Muhakemesi Kanunu iki durumda ses ve görüntü alınmasına izin vermiştir.
Bu istisnalar, yargılamanın sağlıklı yürütülmesini sağlamak için teknolojik imkanlardan yararlanılmasına olanak tanır.
a) CMK Madde 180/5 – Tanık veya Bilirkişinin İstinabe Yoluyla Dinlenmesi
Tanık veya bilirkişi başka bir yerde dinleniyorsa, video konferans sistemi aracılığıyla aynı anda mahkeme tarafından izlenebilir.
Bu yöntem, doğrudan yüz yüze sorgulama (yüzyüzelik ilkesi) tam olarak sağlanmasa da, görsel iletişim yoluyla bu ilkenin mümkün olduğunca uygulanmasını temin eder.
b) CMK Madde 196/4 – Sanığın İstinabe Yoluyla Sorgusu
Beş yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda, sanığın istinabe yoluyla sorgusu yapılabilir.
Bu durumda, teknik olanak bulunuyorsa, video bağlantısı kullanılarak sanığın sorgusu gerçekleştirilir.
Bu da ses ve görüntü kaydı yasağının istisnası olarak kabul edilir, çünkü doğrudan yargılamayı destekleyen bir araçtır.
Sonuç
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 183. maddesiyle getirilen duruşmada ses ve görüntü kaydı yasağı, yargılamanın güvenliği, tarafsızlığı ve ciddiyeti açısından zorunlu bir düzenlemedir.
Yasa, bu yasağı yalnızca mahkeme salonuyla sınırlı tutmamış, adliye binasının tüm alanlarına ve diğer adli işlemlere de genişletmiştir.
Buna aykırı hareket eden kişiler, TCK m.286 kapsamında cezai yaptırımla karşılaşır.
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
