Yağma Suçunda Malın Değerinin Azlığı Nedir? (TCK 150/2)
Yağma suçunda malın değerinin azlığı, failin mağdurdan aldığı para veya eşyanın piyasa değerinin düşük olması hâlinde cezada indirim yapılmasına imkân tanıyan bir kurumdur. Bu hâlin varlığı her olayın özelliklerine göre belirlenir; Bu husus için kanunda rakamsal bir alt-üst sınır öngörülmemiştir. TCK m.150/2 uyarınca, şartları gerçekleştiğinde mahkeme, verilecek cezayı malın değerinin azlığı nedeniyle üçte birden yarıya kadar indirebilir.
Tanım, Kapsam ve Ölçüt
Özet: Bu bölüm, malın değerinin azlığı kavramının yağma suçu bakımından nasıl uygulanacağını, yasal dayanağını ve hâkimin takdir sınırlarını açıklar. Her somut olayda değer ölçüsünün ve olayın özelliklerinin birlikte değerlendirilmesi gerekir.
Malın Değerinin Azlığı Nasıl Anlaşılır?
Değer azlığı, yağma konusu para veya eşyanın piyasa karşılığının düşük olmasına işaret eder. Ancak malın değerinin azlığı her dosyada ayrı ayrı değerlendirilir; kanunda önceden belirlenmiş kesin bir miktar bulunmaz. Hâkim, somut olayın koşullarına göre bu kavramın uygulanıp uygulanmayacağına karar verir.
TCK 150/2 Kapsamında Ceza İndirimi
TCK m.150/2, yağma suçunda malın değerinin azlığı gerekçesiyle verilecek cezanın üçte bir ile yarı oranında indirilmesine olanak tanır. Bu indirim, failin yağmaladığı değerlerin azlığına dayanır ve malın değerinin azlığı tespiti hâlinde uygulanabilir bir seçenek oluşturur.
Malın Değerinin Azlığına İlişkin Yargıtay Emsal Kararları
Özet: Aşağıdaki alt başlıklarda bu hususun hangi durumlarda indirim sebebi sayıldığı veya sayılmadığı Yargıtay kararları ışığında aktarılmaktadır. Kararlarda, olayın özellikleri, failin kastının yoğunluğu ve mağdur üzerindeki etki gibi ölçütler de dikkate alınmaktadır.
Yağma ile Ağır Suçların Birlikte İşlenmesi ve Malın Değerinin Azlığı
Kasten öldürme, kasten öldürmeye teşebbüs, cinsel istismar gibi ağır suçlarla yağmanın birlikte işlendiği hâllerde, malın değerinin azlığı teorik olarak cezada indirime elverişli olsa da, bu tür birlikteliklerde indirim yapılmaması hukuka, vicdana ve adalete daha uygun kabul edilmiştir (Yargıtay 6. CD, K. 2022/11095).
850 TL’lik Değer için Değer Azlığı İndirimi
5237 sayılı Kanun’un m.150/2 hükmü, malın değerinin azlığı nedeniyle cezada indirim yapılabileceğini düzenler. 50,00 TL para ve 800,00 TL değerindeki küpenin yağmaya konu olduğu olayda, 28.10.2023 tarihindeki ekonomik koşullar ve paranın satın alma gücü gözetildiğinde, malın değerinin azlığı indiriminin uygulanmaması bozma sebebi sayılmıştır (Yargıtay 6. CD, 2024/3273 E., 2024/8608 K.).
50 TL İçin Malın Değerinin Azlığı Kriteri
TCK m.150/2’de malın değerinin azlığı nedeniyle indirim öngörülür; maddenin gerekçesi de bu sonucu teyit eder. TCK m.145’te hırsızlık için benzer bir “değer azlığı” hâli kabul edilmiştir. Ceza Genel Kurulu’nun 15.12.2009 tarihli (6/242-291) kararında belirtildiği üzere, m.145 ve m.150/2’de “daha çoğunu alabilme olanağı varken yalnızca gereksinimi kadar olanı alma” şeklinde sınırlayıcı bir koşul yoktur. Malın değerinin azlığı tespit edilirse, kanunda öngörülmeyen ek şartlar ihdas edilemez; indirim oranı TCK m.3 uyarınca fiilin ağırlığıyla orantılı belirlenmelidir. Hâkime tanınan takdir, Anayasa m.141/3 ve CMK m.34, 223, 230, 289’a uygun, somut gerekçelerle ve kanunilik-belirlilik-orantılılık-ölçülülük ile kıyas ve aleyhe yorum yasağına riayet edilerek kullanılmalıdır. Bununla birlikte, her olayda otomatik indirim anlamı da çıkarılamaz; uygulama somut koşullara göre yapılmalıdır. Ayrıca, rögar kapağı, plaka, sürücü kimliği, kimlik belgesi ve bankamatik kartı gibi eşyalar yönünden doğan tehlike ve yeniden temin masrafı sebebiyle malın değerinin azlığı indirimi yapılmamalıdır. Keza yağmanın kasten öldürme, teşebbüs veya cinsel istismar gibi ağır suçlarla birleştiği hâllerde indirim yapılmaması hukuka ve adalete uygundur. Somut örnekte 27.01.2017 tarihinde 50 TL’nin satın alma gücü ve ekonomik koşullar gözetilerek malın değerinin azlığı indirimi gerektiği kabul edilmiştir (Yargıtay 6. CD, K. 2021/18914).
29 TL’lik Müzik Çalar Örneği ve Değer Azlığı
Mağdurun kısa süre önce 29 TL’ye aldığı ve kulaklığının bir teki bozuk müzik çaların zorla alınması olayında, sanığın kastını yalnızca bu eşyayı almaya özgülemesi, eşyanın değerinin objektif olarak düşük olması ve mağdur üzerinde ağır bir etki oluştuğuna dair bulgu bulunmaması birlikte değerlendirilerek malın değerinin azlığı indiriminin koşullarının oluştuğu kabul edilmiştir (CGK, K. 2021/114).
10 TL’lik Paranın Alınması ve Kastın Yoğunluğu
Sanığın mağdurların üzerlerindeki tüm parayı hedefleyen davranışı ve olayın tüm koşulları birlikte değerlendirildiğinde, para miktarı az olsa dahi, hâkimin malın değerinin azlığı indirimini uygulamaması yerinde görülmüştür. Somut olayda mağdurlar öğrencidir ve ceplerindeki 10’ar TL’nin önemi, sanığın kast yoğunluğu ile birlikte dikkate alınmıştır (CGK, K. 2020/514).
Önceki İstemlerden Fazla Para Talebi İddiasının Kanıtı
Yağmada TCK m.150/2’nin uygulanabilirliği, toplumda doğurduğu sonuçlar ile mağdurun zararının ağırlığı gibi ölçütler çerçevesinde değerlendirilmeli; sanığın daha önce talep ettiğinden fazla parayı istediğine dair dosyada delil bulunmadığında, malın değerinin azlığının uygulanıp uygulanmayacağı tartışılmadan hüküm kurulmamalıdır. Ayrıca somut olayda “yol kesme” koşulları oluşmadığı hâlde m.149/1-(d) uygulanması da isabetsiz bulunmuştur (Yargıtay 6. CD, K. 2016/1752).
1000 TL Alınıp 600 TL’nin İadesi: Değer Azlığı Yok
5237 sayılı Kanun bakımından malın değerinin azlığı, önceki TCK’nın “hafif/pek hafif” kavramlarından farklı, bağımsız bir ölçüttür. Yakınandan 1000 TL alınıp 600 TL’nin iade edildiği olayda, bu miktarın değer azlığı olarak kabul edilemeyeceği ve TCK m.150/2’nin uygulanamayacağı belirtilmiştir (Yargıtay 6. CD, K. 2018/991).
Mağdurun Üzerinde Daha Fazla Para Varken 5 TL’nin Alınması
Mağdurun diğer cebinde 2.800 TL bulunmasına rağmen sanıkların yalnızca 5 TL ile yetinerek ayrıldığı olayda, malın değerinin azlığının uygulanıp uygulanmayacağı hususunun tartışılmaması hukuka aykırı görülmüştür. Bu tür olaylarda malın değerinin azlığı, sanığın özgülenen kastı ve olayın özelliği ile birlikte gerekçelendirilmelidir (Yargıtay 6. CD, K. 2018/1038).
5 TL Alındıktan Sonra Cebin Aranması
Sanığın bıçak çekip mağdurun avucundaki 5 TL’yi aldıktan sonra mağdurun ceplerini de aradığı, ancak başka şey bulamadığı durumda, bu husus kapsamında indirim yapılması, hükme konu olayın özellikleri itibarıyla uygun görülmemiştir (Yargıtay 6. CD, K. 2018/205).
40 TL’nin Alınması ve Değerin Fazlalığı
Büfede çekmeceden 40 TL’nin alınması şeklindeki olayda, malın değerinin azlığı indiriminin uygulanması şartlarının bulunmadığı kabul edilmiştir. Bu hâl, aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır (Yargıtay 6. CD, K. 2017/2259).
40 TL ve Cep Telefonunun Alınması
Mağdurdan tehdit ile 40 TL ve cep telefonunun alınması olayında, bu hususun koşulları bulunmadığı hâlde indirim yapılması hukuka aykırı görülmüştür (Yargıtay 6. CD, K. 2017/2261).
15 TL’nin Alınması: Mağdurun Karşı Koyması
Mağdurun bıçağı ani hareketle alması nedeniyle diğer para ve eşyaların alınamadığı olayda, malın değerinin azlığı indiriminin koşullarının mevcut olmadığı değerlendirilmiştir (Yargıtay 6. CD, K. 2017/1808).
200 TL’lik İkinci El Telefonun Gaspı
İkinci el değeri 200 TL olan telefonun yağmalanması olayında, m.150/2’nin sevk amacının dışında yorumlanarak malın değerinin azlığı indiriminin uygulanmasının isabetli olmadığı belirtilmiştir. Karşı temyiz bulunmadığından bozma nedeni yapılmamıştır (Yargıtay 6. CD, K. 2017/1109).
80 TL Para ve 30 TL’lik Zincir
Gündüz vakti mağdurdan 80 TL ve 30 TL değerindeki zincirin alınması olayında, dosya içeriği ile bağdaşmayacak şekilde malın değerinin azlığı uygulanması hukuka aykırı kabul edilmiştir (Yargıtay 6. CD, K. 2017/611).
Mağdurun Üstünün Aranarak Bulunanların Alınması
Sanığın mağduru bıçakla etkisiz hâle getirip üstünü arayarak 1,90 TL, cep telefonu ve bir çakı alması durumunda, malın değerinin azlığı indirimi yapılması maddenin sevk amacına aykırı bulunmuştur. Karşı temyiz olmadığı için bozma nedeni yapılmamıştır (Yargıtay 6. CD, K. 2016/5010).
Malın Değerinin Azlığı Uygulamasında Hâkimin Takdir Yetkisi
Özet: Hâkim, malın değerinin azlığını değerlendirirken yalnızca parasal ölçütle yetinmez; olayın tüm koşullarını ve failin kastını da dikkate alır. İndirim oranı, TCK m.3 gereğince fiilin ağırlığıyla orantılı şekilde saptanmalıdır.
Takdirin Sınırları ve Gerekçelendirme Yükümlülüğü
Malın değerinin azlığı uygulamasında hâkime geniş takdir tanınmıştır. Ancak bu takdir; kanunilik, belirlilik, orantılılık ve ölçülülük ilkelerine uygun; keyfilikten uzak; Anayasa m.141/3 ve CMK m.34, 223, 230, 289 gereği somut, yeterli ve yasal gerekçelerle desteklenmelidir.
Değer Ölçüsü ve Kastın Kapsamı
Uygulamadaki asli ölçüt değerdir; esas alınacak değer, fiilen ele geçirilen değil, failin eylem kastına dâhil ettiği kıymettir. Bu değerin, malın değerinin azlığı indiriminin haklı görülebileceği düzeyde düşük olması gerekir. Yine de her durumda otomatik indirim söz konusu değildir; olayın özelliği, failin özgülenen kastı ve mağdur üzerindeki etki birlikte değerlendirilmelidir.
Sonuç
Yağma suçunda malın değerinin azlığı, yasal dayanağı TCK m.150/2 olan ve hâkimin somut olayın tüm yönlerini tartarak uygulayacağı bir indirim nedenidir. Yargıtay kararları, parasal değerin düşüklüğünün tek başına yetmediği; olayın özellikleri, kastın yoğunluğu, mağdur üzerindeki etki ve adalet duygusuyla birlikte malın değerinin azlığının değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Avukat Gökhan Yağmur Kimdir?
Av. Gökhan Yağmur, İstanbul merkezli olarak faaliyet gösteren, ceza hukuku, aile hukuku, ticaret hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzmanlaşmış bir avukattır. Uzun yıllara dayanan mesleki deneyimiyle birlikte yalnızca dava ve uyuşmazlıkların çözümünde değil, aynı zamanda önleyici hukuk danışmanlığı, sözleşme yönetimi ve şirketlere stratejik hukuki destek sunmaktadır.
Ceza yargılamaları, boşanma ve velayet davaları, ticari uyuşmazlıklar ve marka–patent süreçlerinde müvekkillerine etkin savunma ve çözüm odaklı yaklaşımıyla hizmet vermektedir. Ayrıca TÜRKPATENT, USPTO ve EUIPO nezdinde marka tescili ve fikri mülkiyet koruması konularında hem yerli hem de yabancı müvekkillere danışmanlık sağlamaktadır. – Turkey Brand Law
Kurucusu olduğu Hukuk Plus, HukukBankasi.net ve diğer dijital projeleriyle hukuk öğrencileri, stajyer avukatlar ve meslektaşlara yönelik özgün bir ekosistem geliştirmiştir. Bu sayede hukuk bilgisinin paylaşımı, güncel içtihatların takibi ve mesleki dayanışmanın güçlenmesine katkı sunmaktadır.
Av. Gökhan Yağmur, girişimci vizyonu ile yalnızca klasik avukatlık hizmeti sunmakla kalmayıp; marka yönetimi, e-ticaret hukuku, uluslararası şirket danışmanlığı ve dijital hukuk çözümleri alanlarında da fark yaratan çalışmalara imza atmaktadır.
Daha fazla bilgi için:
📌 www.gokhanyagmur.com
📌 www.gokhanyagmur.com.tr
📞 0542 157 06 34
Yolculuk Süresini Hesaplayın
Yakındaki yerler için seyahat süresini ve yol tariflerini görün
