Soybağı: Babalık Karinesi, Tanıma, Babalık Davası – Medeni Hukuk Ders Notu ve Test Soruları
Giriş
Soybağı (nesep), bir çocuğun anne ve babasıyla olan hukuki bağını ifade eder. Soybağı yalnızca biyolojik bir ilişki değil; aynı zamanda birçok hukuki sonucu doğuran önemli bir statüdür. Bu bağlamda Türk Medeni Kanunu (TMK), özellikle çocuk ile baba arasındaki soybağını belirlemek için üç temel yöntem öngörür: babalık karinesi, tanıma ve babalık davası.
I. Soybağının Kurulma Yolları
1. Anne ile Soybağı (TMK m.282/1)
- Çocukla annenin soybağı doğumla kurulur.
- Annelik, doğum yapan kadınla çocuk arasında doğrudan kurulur; başka bir işleme gerek yoktur.
2. Baba ile Soybağı (TMK m.282/2)
Baba ile soybağı ise şu üç yolla kurulur:
A. Evlenme (Babalık Karinesi)
- TMK m.285 uyarınca; çocuk evlilik içinde doğmuşsa veya evlenmeden başlayarak 300 gün içinde doğmuşsa, kocanın babalığı karine olarak kabul edilir.
- Bu karine “evlilik içinde doğan çocuk kocadandır” presümpsiyonuna dayanır.
- Karine aksi ispat edilinceye kadar geçerlidir.
B. Tanıma (TMK m.295)
- Evlenme dışında doğan çocuk, baba tarafından resmî senet, nüfus müdürlüğüne beyan veya mahkeme huzurunda tanıma beyanı ile tanınabilir.
- Tanıma işlemi tek taraflıdır, annenin onayına gerek yoktur.
- Tanıma işlemi dava açılmadan da gerçekleştirilebilir.
- Tanıma iptali davası ilgililer veya Cumhuriyet savcısı tarafından açılabilir.
C. Babalık Davası (TMK m.301)
- Tanıma yoksa veya reddedilmişse, anne veya çocuk tarafından açılabilir.
- Çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir.
- Babalık davasında DNA testi, tanık ve delil serbestliği vardır.
- Hak düşürücü süre: Çocuğun doğumundan itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü süredir, mahkemece re’sen dikkate alınır.
II. Babalık Karinesinin Çürütülmesi (Nesebin Reddi Davası – TMK m.286)
- Baba olmadığını iddia eden koca veya mirasçılar, babalık karinesine karşı dava açabilir.
- Dava, doğumu öğrenmeden itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır.
- Davada delil olarak DNA analizi, tanık, resmî belgeler kullanılabilir.
- Koca çocuğun kendisinden olmadığını ispat ederse soybağı kaldırılır.
III. Tanımanın Sonuçları
- Çocuk tanıyan kişinin soyadını alır.
- Tanıma, babaya ve çocuğa karşı sonuç doğurur.
- Tanıma ile çocuk evlilik dışı doğmuş olsa bile hukuki soybağı kurulmuş olur.
- Tanıyan baba, nafaka, velayet, mirasçılık gibi yükümlülük ve haklara sahip olur.
IV. Babalık Davasının Özellikleri
- Dava, hem babalık hükmü hem de nafaka talebi içerebilir.
- Aile mahkemesinde görülür.
- DNA testi çok yüksek oranda belirleyicidir.
- Davacı: Anne veya çocuk
- Davalı: Biyolojik baba olduğu iddia edilen kişi
V. Yargıtay Kararları
Yargıtay 2. HD, 2020/2554 E., 2021/5439 K.
“Tanıma işleminden sonra baba ile çocuk arasında soybağı kurulmuş olup, çocuk baba hanesine kaydedilmelidir.”
Yargıtay 2. HD, 2019/4478 E., 2020/6830 K.
“DNA testinin %99.9 oranda uyum göstermesi, babalığın ispatı için yeterlidir.”
Test Soruları (OSMY Tarzı – Çoktan Seçmeli)
1. Aşağıdakilerden hangisi anne ile çocuk arasında soybağının kurulması için gereklidir?
A) Tanıma
B) Evlenme
C) Doğum
D) Babalık davası
E) Nüfusa kayıt
Cevap: C
2. “Evlenmenin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuk kocadan sayılır.” Bu hüküm hangi kurala dayanır?
A) Tanıma
B) Tereke karinesi
C) Evlat edinme
D) Babalık karinesi
E) Nafaka karinesi
Cevap: D
3. Tanıma işlemi aşağıdakilerden hangisiyle yapılamaz?
A) Noter huzurunda beyanla
B) Mahkeme kararıyla
C) Nüfus müdürlüğüne beyanla
D) Evlilik yoluyla
E) Resmî senetle
Cevap: D
4. Tanımanın iptali davası kim tarafından açılamaz?
A) Çocuk
B) Anne
C) Tanıyan kişi
D) Cumhuriyet savcısı
E) Mirasçılar
Cevap: B
5. Babalık davasında en belirleyici delil nedir?
A) Tanık
B) Belge
C) Yemin
D) DNA testi
E) Video kayıtları
Cevap: D
6. Babalık davası ne kadar sürede açılmalıdır?
A) Doğumdan itibaren 3 ay
B) Doğumdan itibaren 6 ay
C) Doğumdan itibaren 1 yıl
D) Tanımadan itibaren 2 yıl
E) Her zaman
Cevap: C
7. Aşağıdakilerden hangisi soybağının reddi davası ile ilgilidir?
A) Babalık karinesinin ispatı
B) Tanımanın geçersizliği
C) Çocuğun babadan olmadığı iddiası
D) Nafaka bağlanması
E) Evlat edinme
Cevap: C
8. Tanıma işleminin çocuğa karşı doğurduğu sonuçlardan biri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çocuğun anne soyadını taşıması
B) Mirasçılık hakkı kazanması
C) Baba ile velayet ilişkisi kurulması
D) Evlilik dışı kabul edilmesi
E) Annenin nafaka hakkı kazanması
Cevap: B
9. Tanımanın geçerlilik kazanması için annenin onayı gerekir mi?
A) Evet
B) Sadece çocuk reşit değilse
C) Hayır
D) Nüfus müdürlüğüne başvurmuşsa
E) Mahkeme kararı varsa
Cevap: C
10. Babalık davasını açma hakkı kime aittir?
A) Yalnız baba
B) Yalnız çocuk
C) Anne veya çocuk
D) Annenin velisi
E) Cumhuriyet savcısı
Cevap: C
Bu içerik Avukat Gökhan Yağmur tarafından hazırlanmıştır.
Tüm medeni hukuk ders notlarına ulaşmak için:
🔗 www.gokhanyagmur.com.tr/category/hukuk-ders-notlari
